بده بستان در مجلس یازدهم/ قدرت قالیباف در مجلس بیشتر شد

نمایندگان مجلس اما علاوه بر انتخابات برون‌پارلمانی، با انتخاباتی درون‌پارلمانی نیز مواجه بودند. آنان که قدرتمندترین کرسی بهارستان را بی‌چک و چانه به محمدباقر قالیباف واگذار کردند ولی مطابق انتظار، جدالی خاموش را بر سر کرسی‌های هیات‌رییسه کمیسیون‌های تخصصی مجلس آغاز کردند. جدالی که در نتیجه آن سیاسی‌ترین کمیسیون پارلمان نظاره‌گر کنار رفتن یکی از تندترین نمایندگان مجالس دهم و یازدهم بود. اجتماعی‌ترین کمیسیون اما به یکی از چهره‌های نزدیک به رییس مجلس رسید و همزمان ۸ کمیسیون از ۱۲ کمیسیون تخصصی بهارستان درحالی تغییر در مثلث مدیریتی خود را شاهد بودند که کمیسیون‌های فرهنگی و بودجه ثبات را بر تغییر ترجیح دادند تا در سال دوم هم با همان ترکیب سال نخست به فعالیت خود ادامه دهند.

تغییر ۲ رییس

گفتیم که تنها ۲ کمیسیون در سال دوم شاهد تغییر روسای خود بودند. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاوان انتشار فایل صوتی مجتبی ذوالنوری، رییس سابق این کمیسیون علیه سعید جلیلی، یکی از محبوب‌ترین چهره‌های سیاسی میان پایداری‌ها را داد و در شرایطی نماینده قم از ریاستش برکنار و وحید جلال‌زاده از چهره‌های نزدیک به پایداری‌ها و البته طیف محمود احمدی‌نژاد در پارلمان به‌جای او نشست که به نظر می‌رسید در دولت رییسی، اوضاع ذوالنوری بهتر از گذشته شود ولی پایداری‌ها باز هم قدرت‌نمایی کردند. این قدرت‌نمایی به کمیسیون اجتماعی مجلس هم رسید.

ولی اسماعیلی، نماینده نزدیک به پایداری‌ها و البته شخص محمدباقر قالیباف و ازجمله حامیان او در پارلمان در سال دوم به عنوان رییس این کمیسیون انتخاب شد و جای مهدی عیسی‌زاده را گرفت. شنیده‌ها حاکی از آن است که عدم همراهی عیسی‌زاده با قالیباف و هیات‌رییسه مجلس و البته نارضایتی اعضای این کمیسیون از سبک و سیاق روند اقدامات در کمیسیون اجتماعی موجبات برکناری او را فراهم آورده است.

جابه‌جایی ۸ نایب‌رییس

اگر فقط و فقط ۲ کمیسیون امنیت ملی و اجتماعی شاهد تغییر روسای خود بودند، تعداد نواب رییس اول و دومی که در کمیسیون‌های تخصصی یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی تغییر کرده چیزی در حدود انگشتان دو دست است. ۸ کمیسیون تخصصی یا نایب‌رییس اول، یا نایب‌رییس دوم یا هر دوی آنان تغییر کرده‌اند. یکی از این کمیسیون‌ها، کمیسیون اقتصادی مجلس یازدهم است. این کمیسیون اگرچه به لطف حضور چهره‌های اسم و رسم‌دار اقتصادی می‌توانست محلی برای جدال بر سر کرسی ریاست باشد ولی با رایزنی‌های صورت گرفته، ریاست محمدرضا پورابراهیمی تداوم یافت و درعوض جای نواب رییس اول و دوم عوض شد. احسان خاندوزی که در ابتدا چهره‌ای نزدیک به قالیباف به شمار می‌رفت و نایب‌رییس اول شد، این‌بار اما در مقابل سیدکاظم موسوی شکست خورد. موسوی در سال اول نایب‌رییس دوم بود و حالا نایب‌رییس اول خواهد بود. سخنگوی این کمیسیون هم تغییر کرد و غلامرضا مرحبا به عنوان سخنگو انتخاب شد. کمیسیون آموزش هم که انتظار می‌رفت محمدمهدی زاهدی برای کرسی ریاستش اقدام کند، درنهایت در سال دوم هم به علیرضا منادی سپیدان رسید.

برخی شنیده‌ها حاکی از آن است که با زاهدی رایزنی‌هایی برای پذیرش وزارت آموزش و پرورش دولت رییسی صورت گرفته و او به همین دلیل حاضر به رقابت بر سر کرسی ریاست این کمیسیون نشده است. نایب‌رییس اول این کمیسیون اما تغییر کرد تا احمد نادری، نماینده نزدیک به قالیباف و از چهره‌های محبوب اصولگرایان در سال دوم به عنوان نایب‌رییس اول فعالیت کند و محمد وحیدی دیگر جایی در کرسی‌های ریاست این کمیسیون نداشته باشد.

کمیسیون بهداشت هم شاهد تغییر میزبان کرسی نایب‌رییسی خود بود. علی‌اصغر باقرزاده سال اول نایب‌رییس اول این کمیسیون بود ولی در سال دوم سیدجلیل میرمحمدی، نماینده نزدیک به سیدابراهیم رییسی، رییس دولت سیزدهم جای او را گرفت. میرمحمدی میبدی در انتخابات سال ۹۶ ریاست ستاد انتخاباتی رییسی در یزد را عهده‌دار بود و در سال جاری نیز، هم در مجلس و هم در یزد تلاش‌های بسیاری برای پیروزی رییسی در انتخاباتی که رقابت چندانی در آن شکل نگرفت، ترتیب داد. در کمیسیون انرژی هم قرعه فال به نام یکی دیگر از چهره‌های نزدیک به رییسی افتاد و احمد مرادی کرسی نایب‌رییسی را به قاسم ساعدی واگذار کرد. چهره‌ای که از جمله موافقان عدم حضور قالیباف در انتخابات ریاست‌جمهوری و حامی رییسی در انتخابات بود. پایداری‌ها هم که تا اینجای کار توانسته بودند موفق عمل کنند، در کمیسیون صنایع هم یکی از چهره‌های مورد وثوق خود را به نایب‌رییسی اول رساندند و موجبات حذف سیداحمد رسولی‌نژاد از هرم مدیریتی این کمیسیون  را فراهم آوردند. سیدجواد حسینی‌کیا که اظهاراتش درباره فضای مجازی و حجاب و مسائلی از این دست بارها و بارها با انتقاد فعالان سیاسی و مدنی مواجه شد، در سال دوم نایب‌رییس این کمیسیون خواهد بود.  

کمیسیون شوراها اما اگرچه رقیبی برای محمدصالح جوکار نداشت و او بازهم رییس ماند ولی فراکسیون مستقلین توانست دو چهره مطلوب خود در این کمیسیون را به کرسی‌های نایب‌رییسی اول و دوم برساند و چهره‌های نزدیک به قالیباف را حذف کند. برخی شنیده‌ها حاکی از آن است که این اتفاق پس از آن رخ داده که فراکسیون مستقلین هم از ریاست قالیباف بر پارلمان در سال دوم حمایت کرد. حسین بامیری و محمدحسن آصفری نواب رییس اول و دوم کمیسیون شوراها در سال اول بودند ولی در سال دوم این کرسی‌ها به محمد صفری‌ملک‌میان و محمدرضا صباغیان رسید. چهره‌هایی که اگرچه تعلق خاطرشان به اصولگرایان غیرقابل انکار است ولی در پارلمان چندان با قالیباف و یارانش همراه نبودند.

هرچند صفری‌ملک‌میان حامیانی در میان پایداری‌ها هم دارد. کمیسیون کشاورزی هم چون کمیسیون شوراها شاهد تغییر نواب رییس اول و دوم خود بود با این تفاوت که این‌بار چهره نزدیک به مستقلین از هرم مدیریتی این کمیسیون حذف شد. جلال محمودزاده که نایب‌رییس اول این کمیسیون در سال نخست بود، در سال دوم از این هرم حذف شد و محمدجواد عسکری، نماینده نزدیک به پایداری‌ها که در سال اول نایب‌رییس دوم بود، به عنوان نایب‌رییس اول انتخاب شد. علیرضا عباسی هم که از جمله حامیان قالیباف و رییسی به شمار می‌رود، به عنوان نایب‌رییس دوم این کمیسیون انتخاب شد. کمیسیون عمران هم با حذف کمال علیپور و منصور آرامی، نواب رییس اول و دوم خود در سال نخست، اسماعیل حسین‌زهی و صدیف بدری را به این کرسی‌ها رساند. حسین زهی حمایت مستقلین را پشت خود داشت ولی بدری با حمایت فراکسیون آذری‌زبانان به این کرسی رسید هرچند که حامیانی هم در میان یاران قالیباف و هم در میان مستقلین داشت.

۲ کمیسیون بدون تغییر

کمیسیون‌های فرهنگی و بودجه اما نه‌تنها رقابت‌های درون‌پارلمانی و رایزنی‌های میان نمایندگان و جریان‌های قدرت درون‌پارلمان تاثیری بر هرم مدیریتی‌شان نداشت، بلکه با همان ترکیب سال نخست در سال دوم هم ادامه فعالیت خواهند داد. مرتضی آقاتهرانی در کمیسیون فرهنگی و حمیدرضا حاجی‌بابایی هم در سال دوم روسای کمیسیون‌های فرهنگی و بودجه خواهند بود با این تفاوت که اگر نبود ماجرای دستکاری در جداول بودجه در کمیسیون زیرنظر الیاس نادران، او برای نشستن بر کرسی ریاست این کمیسیون اقدام می‌کرد. محمد خدابخشی و سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی هم که رقیب جدی نداشتند، در سال دوم نایب‌رییس اول و دوم کمیسیون بودجه ماندند. بیژن نوباوه‌وطن و غلامرضا منتظری هم که رابطه حسنه‌ای با پایداری‌ها و قالیبافیون دارند، رقیبی نداشتند و باز هم کرسی‌های نایب‌رییس اول و دوم کمیسیون فرهنگی را تصاحب کردند تا آرایش پارلمان در سال دوم تکمیل شده باشد. تنها کمیسیون باقی مانده، کمیسیون اصل ۹۰ است که نصرالله پژمانفر همچنان شانس اول ریاست آن است و رقیب جدی هم در مقابلش وجود ندارد.