فضای ابری یک امر ضروری در بانکداری الکترونیک امروز است/ ابر سروش؛ ابر خصوصی بانکداری دیجیتال بانک سپه

تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت و توسعه است. در این بین صنعت بانکداری و سیستم های مدیریتی به دلیل حساسیت های بالای امنیتی معمولا از آن، جا می مانند.

فضای ابری یا رایانش ابری به میدان آماده است تا در مسیر بانکداری الکترونیک ضمن تسریع امور بانکی و همراه کردن بانک ها با تکنولوژی روز دنیا، دغدغه امنیت آن ها را نیز پوشش دهد. ابر سروش به عنوان ابر خصوصی بانکداری دیجیتال بانک سپه و یکی از پرچم داران تکنولوژی بانکداری نوین در ایران مورد استفاده قرار گرفته است.

علی اکبر دهقان معاونت توسعه راهکارهای سازمانی شرکت امیدتک در نهمین نمایشگاه سالانه بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت در تعریف و شفاف سازی فضای ابری و قابلیت های آن گفت: به مجموعه ای از سرور ها در دیتاسنترهای مختلف که در سطح سازمان یا اینترنت توزیع شده و هدف مشترکی را دنبال می کنند فضای ابری گفته می شود.

واژه ابر در تکنولوژی فضای ابری از آنجا نشأت گرفت که ابرها شکل مشخصی ندارند و بر اساس شرایط تغییر می کنند که نشان دهنده واکنش سریع به محیط است. همچنین ابرها از ذرات کوچکی تشکیل شده اند ولی در نهایت بسیار حجیم هستند و که بحث قابلیت گسترش را مطرح می کنند.

وی در ادامه افزود: در مقایسه ابرهای دنیای واقعی با سرور های فضای ابری می توان گفت که همانند ابرهای فیزیکی سرور های فضای ابری هم شکل مشخصی ندارند و می توانند در دیتاسنترهای مختلف به اشکال مختلف حضور داشته باشند و همینطور اینکه از به هم پیوستن سرور های کوچکتر اما به تعداد نامحدود می توان ابری با حجم بسیار بزرگ تشکیل داد.

دهقان معماری فضای ابری را در 8 لایه تشریح کرد و گفت: معماری فضای ابری از frontend بعنوان بالاترین لایه شروع شده و تا قسمت backend  ادامه پیدا می کند. این لایه ها از دستگاه کاربران که می تواند تلفن همراه یا لپتاپ یا کامپیوترهای رومیزی باشد و از طریق شبکه ارتباطی که می تواند اینترنت یا اینترانت باشد شروع شده و در لایه دوم به اپلیکیشن ها یا سامانه های کاربردی که به کاربر ارائه خدمت می کند، می رسد .

این طراح و مجری معماری های سامانه های سازمانی و فضای ابری ادامه داد: پس از سامانه های کاربردی سرویس های زیربنایی در لایه سوم قرار دارند که شامل دیتابیس ها و پلتفرم ها می شوند. لایه چهارم هسته هماهنگ کننده است و در لایه پنجم فضای ذخیره سازی قرار دارد. در لایه ششم زیرساخت مجازی قرار دارد که مسئول برقراری ارتباط با  ماشین ها هستند. لایه هفتم مبحث مدیریت ابر را بعهده دارد که با ابزارهای مختلفی مدیریت می شود و امنیت بخش مهم این ابر است که در لایه هشتم قرار می گیرد .

دهقان درخصوص سرویس هایی که با استفاده از فضای ابری می توان ارئه کرد، بیان داشت: معمولا سه نوع سرویس ابری با نام های saas , paas ,iaas در فضای ابری ارائه می شوند . saas ها سامانه های کاربردی هستند که به کاربران ارائه می شوند،Pass  ها سرویس هایی هستند که در اختیار برنامه نویسان قرار می گیرد و Iaas ها منابع قابل ارائه به سامانه ها هستند.

وی درباره سرویس جدیدی که فضای ابری در اختیار بانکداری الکترونیک قرار داده است، عنوان کرد: سرویس جدید دیگری به نام baas یا banking as a service  به این طبقه بندی اضافه شده که روی لایه بانکداری سنتی قرار می گیرد و سرویس های بانکی را به فین تک ها و شرکت های مالی ارائه می دهد. فین تک ها می توانند این سرویس ها را با هم تجمیع کرده و از تجمیع انها ارزش جدیدی در حوزه کاری خود خلق می کنند. در واقع فضای baas نیاز ضروری برای بانکداری باز و بانکداری دیجیتال محسوب می شود.

علی اکبر دهقان در نمایشگاه بانکداری الکترونیک 1401 گفت: طبق استاندارد 4 مدل استقرار برای ابر وجود دارد، ابرهای عمومی که از طریق اینترنت در دسترس همه قرار دارند، ابرهایی که درون شبکه خصوصی بانک ها یا شرکت ها هستند و از خارج این شبکه ها به این ابرها دسترسی امکانپذیر نیست، ابرهای اشتراکی که در یک سازمان یا بین چندین شرکت یا هولدینگ استقرار پیدا می کنند و در نهایت ترکیب دو یا چند نوع ابر تشکیل یک ابر هایبریدی را می دهند.

وی درتوضیح مزایای فضای ابری اذعان کرد: چابکی، کاهش هزینه ها، صرفه جویی در زمان و تسریع در انجام امور، اعتماد پذیری، مقیاس پذیری، بهبود امنیت، توزیع پذیری و دسترسی پذیری از جمله مهم ترین مزایای استفاده از فضای ابری در صنایع الکترونیک است که در دنیای امروز صاحبان صنایع برای حفظ بقا و توسعه قابلیت های خود نمی توانند به راحتی از کنار آن عبور کنند.

معاونت توسعه راهکارهای سازمانی شرکت امیدتک به مزایای فضای ابری در صنعت بانکداری اشاره کرد و گفت: در حال حاضر و بر اساس داده های تحقیقات معتبر بین المللی مشتری محوری 2% ، نوآوری 17% ، سازگاری بالای ابر با استاندارد های امنیت و زیرساخت 15% ، ساده سازی زیرساخت های فناوری اطلاعات 42%، کاهش هزینه ها 20%، امکان اتصال به سایر سامانه های بانکی جهانی که در سطح ابر فعالیت می کنند 4% از عوامل موثر حرکت بانک ها به سمت ابر را تشکیل می دهند.  ساده سازی زیر ساخت و کاهش هزینه ها درصد بالایی از این عوامل را به خود اختصاص داده است که نشان دهنده اهمیت این موارد در صنعت بانکداری می باشد.

طراح و مجری معماری های سامانه های سازمانی و فضای ابری از "ابر سروش" به عنوان ابزاری برای بسترسازی بانکداری نوین الکترونیک یاد کرد و گفت: ابر سروش بستری مناسب ، نوین و کارا برای تحقق بانکداری دیجیتال و ارزش آفرینی در بانک سپه است که کاهش هزینه های تولید و نگهداری سامانه ها و افزایش سرعت تولید و استقرار سامانه ها و بهبود و ارتقا امنیت را در دستور کار خود دارد .

علی اکبر دهقان همچنین افزود: ابر سروش  قابلیت استقرار  به صورت خصوصی، عمومی، اشتراکی و ترکیبی را دارا است و امکان ارائه سرویس های خود را به صورت SAAS ,PAAS ,BAAS به راحتی دارا می باشد.

وی در خصوص نحوه استقرار ابر سروش بیان کرد: در ابر سروش استقرار سامانه های جدید بدون نیاز به اختصاص سرور جدید و مجزا اتفاق می افتد و در کمترین زمان امکان و به سادگی چند کلیک راه اندازی و بهره برداری از سامانه های جدید وجود دارد.

دهقان همچنین به مزایای استفاده از این فضای ابری اشاره کرد و گفت: گسترش ظرفیت ابر سروش به راحتی چند کلیک ساده بوده و قابلیت تبدیل نوع ابر سروش از ابر خصوصی به سایر مدل های استقرار ابر وجود دارد. نگهداری از آن بسیار ساده بوده و قابلیت اجرای انواع اسکریپت های خودکار مثل CI/CD را داراست.

معاونت توسعه راهکارهای سازمانی شرکت امیدتک سامانه های زیربنایی استفاده شده و معماری ابر سروش را چنین عنوان کرد: آراد (فریم ورک طراحی صفحات کاربری سامانه ها)، زریر (احراز هویت کاربران)، افرا (چارت سازمانی و پرسنلی بانک)، سانا (مدیریت فایل و مستندات ابر سروش) و ترنگ (مدیریت سرویس های ابر سروش) پنج سامانه زیربنایی ابر سروش هستند. با استفاده از آن ها، بهمراه چندین سامانه opensource  دیگر که در سطح جهان معروف و مورد استفاده بسیاری از کاربران هستند ، چهارچوب و معماری کلی ابر سروش ابر خصوصی بانکداری دیجیتال بانک سپه را تشکیل داده ایم.

دهقان بیان کرد: تمام سامانه های مورد استفاده در ابر سروش در بستری به نام docker swarm قرار دارند که یکی از معتبر ترین پلتفرم های infrastructure as a service در جهان است که در اینجا تمام فضای ابر سروش را مدیریت می کند.

وی از سامانه های مستقر در ابر سروش سپه یاد کرد و گفت: تولید محصولات و توسعه سامانه رسیدگی به تخلفات بانک سپه  (اولین ماژول از سامانه جامع نظارت بانک سپه)، سامانه مدیریت پروژه های تحول آفرین(اولین سامانه بومی مدیریت پروژه توسعه یافته بر اساس نیازمندی اداره تحول بانک سپه با بیش از 60 هزار پروژه در سطح کشور)، مدیریت خدمات اعتباری بانک سپه (ثبت و رسیدگی به درخواست های تسهیلات از مشتری تا شعبه) و سامانه اطلاعات مالی هلدینگ امید (تجمیع امار و اطلاعات مالی سالانه شرکت های زیرمجموعه هلدینگ امید) در زمان حداکثر 3 ماه اتفاق می افتد.

این پروژه ها با کمترین سرمایه انسانی و با تیم های حداکثر 2 نفره و با بهای تمام شده بسیار پایین انجام می شود. همینطور استقرار سامانه ها در ابر سروش و به بهره برداری رسیدن آنها بدون نیاز به تخصیص سرور های مجزا برای هر سامانه و در کوتاهترین زمان ممکن برای استقرار یک سامانه در مدت حداکثر یک ساعت و با هزینه ی استقرار بسیار کمتر از شکل سنتی استقرار سامانه ها اتفاق می افتد.

علی اکبر دهقان در پایان به سامانه های در دست اجرای ابر سروش سپه اشاره کرد و گفت: سامانه رسیدگی به شکایات بانک سپه، سامانه بازرسی حضوری و غیرحضوری بانک سپه، سامانه شناسایی و مدیریت حساب های مازاد مشتریان بانک سپه، سامانه ابریشم (مدیریت ابزارهای پرداخت بانک سپه) و ده ها سامانه ی دیگر در انتظار تولید هستند.