راهکار حمایت پایدار از تولید داخلی

تلاش برای تحقق هرچه بهینه‌ شعار ابلاغی مقام معظم رهبری که در آن همه بخش‌های جامعه مخاطب و مسوول هستند، بی‌تردید در شرایط خاص بین المللی فعلی می‌تواند بخش اساسی از مسیر استراتژیک برون‌رفت از مشکلات ناشی از تحریم‌های غیرعادلانه و غیراخلاقی آمریکا باشد. آنچه در این نوشتار بدان می‌پردازیم مرور برخی مصداق‌های حمایت پایدار از تولید و کالای داخلی است.به‌طور طبیعی کارهای متفاوت و متنوعی در طیف اقدامات حمایتی از کالاها و تولید داخلی تعریف و برای بسیاری از آنها نیز برنامه‌ریزی و اقدام لازم شروع شده است. به عقیده نگارنده اما «توانمندسازی» واحد‌های تولیدی یکی از راهکارهای پایدار و بنیادی از حمایت تولید داخلی قلمداد می‌شود. در این میان هر آنچه بنگاه‌های تولیدی را در ابعاد گوناگون «توانمند» می‌سازد در واقع حمایت ریشه‌ای از تولید داخل محسوب می‌شود.

اگرچه «توانمندسازی» را می‌توان در قالب‌های گوناگون تفسیر کرد. یکی از شیوه‌های توانمندسازی بنگاه‌های داخلی کمک به نوسازی این صنایع است، نوسازی صنایع چه در سخت‌افزار‌ها و ابزار‌های تولید و چه در فرآیندهای نوین تولید بسیار ضروری است. در این برهه حساس سازمان‌های توسعه‌ای در مسیر توانمند‌سازی واحدهایی صنعتی نقش کلیدی‌تر از همیشه دارند. ایدرو به‌عنوان قدیمی‌ترین سازمان توسعه‌ای کشور عزم خود را در مسیر توانمندسازی واحدهای تولیدی داخلی جزم کرده است. کیفیت‌افزایی محصولات از طریق انتقال تکنولوژی‌ها و فناوری‌های بهتر یکی دیگر از راهکارهای جدی حمایت از تولید داخلی است.

از دیگر سو راه‌‌اندازی واحد‌های صنعتی دارای دانش فنی بالا و صنایع نوین یکی از شیوه‌های اساسی حمایت سازمان‌های توسعه‌ای از تولید داخلی است. هرچه سهم صنایع نوین Hig-Tech در عرصه تولید داخلی افزایش یابد مانایی و استمرار تولید داخلی در آینده را تضمین می‌کند که خود این موضوع یکی از گونه‌های توانمندسازی و حمایت مستمر محسوب می‌شود. رقابت‌پذیر و صادرات‌گرا شدن محصولات داخلی تالی محتوم تجهیز آنها به فناوری‌های نوین و نویدبخش حمایت آینده‌نگرانه از کالای داخلی است. ایدرو در این راستا نیز از طریق راه‌اندازی واحدهایی چون بیو ایمپلنت، بیو اتانول و... گام‌های پشتیبانی از تولید داخلی رقابت‌پذیر را برداشته است.

احداث واحد‌های صنعتی سرمایه‌گذاری مشترک با بخش خصوصی در طرح‌های مختلف صنعتی که از سوی سازمان‌های توسعه‌ای به‌ویژه ایدرو و در راستای اسناد بالادستی و قوانین مرتبط (مواد ۳ و ۸۶ قانون اجرای سایست‌های اصل ۴۴ ) تعریف شده است گونه دیگری از حمایت‌های پایدار از تولید و کالای داخلی است چراکه در بسیاری از موارد احداث این واحد‌های تولیدی به تنهایی و از طریق شرکای بخش خصوصی دچار آفت زمانبری در مراحل تکمیل سرمایه‌گذاری و... خواهد شد. لذا سرعت بخشیدن به اجرای طرح‌های تولید داخلی که از طریق دوشادوش قرار گرفتن ایدرو در کنار بخش خصوصی اتفاق می‌افتد، شیوه غیر مستقیم اما حیاتی حمایت از تولید داخلی است.

بهره‌جویی از دانش فنی روز آمد جهانی و تلاش برای تعریف فرآیند انتقال فناوری در تمامی سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایدرو با شرکای خارجی (Joint Ventures) مدل جدی دیگری برای توانمندسازی در عرصه تولید داخلی است. ایدرو در تمامی همکاری‌های بین‌المللی صنعتی خود همواره معتقد است انتقال دانش فنی طرف خارجی باید یکی از بندهای کلیدی این همکاری‌ها باشد.

به‌عنوان نمونه در همکاری‌های ایدرو با شرکای خارجی برای تامین واگن‌های قطار شهری تا ۵۵ درصد بومی‌سازی و انتقال فناوری مدنظر است، چراکه انتقال دانش فنی و فناوری پیشرفته جهانی و بومی‌سازی آن نقطه عطف توانمندسازی بخش داخلی هر صنعت و عملا حمایت از توان تولید داخلی محسوب می‌شود.

اشتغال‌زایی به‌عنوان گام موازی حمایت از کالای ایرانی و توجه به تولید داخلی و توسعه متوازن، همچنین رویکردی مهم در مسیر حمایت اساسی از کالا و تولید داخلی قلمداد می‌شود. سازمان‌های توسعه‌ای از جمله ایدرو با توجه به اختیار قانونی تعریف شده (تبصره ۳ ماده ۳ قانون اجرای سیاست‌های اصل ۴۴) در مناطق کمتر توسعه‌یافته و محروم مجاز به راه اندازی واحد‌ها و طرح‌های صنعتی با سرمایه‌گذاری ۱۰۰ درصدی از سوی خود نیز هستند. احداث واحد‌های تولیدی و صنعتی در کشور از جمله در مناطق محروم بر اساس مطالعات امکان سنجی دقیق و روزآمد منطبق با آمایش چند‌بعدی و مزیت محور در نهایت منجر به افزایش تولید و حمایت بنیادی از کالای داخلی و اشتغال‌زایی پایدار خواهد شد. ایدرو در این راستا نیز با اختصاص حجمی معادل ۴۵ درصد از کل سرمایه گذاری‌های در دست اجرای خود در مناطق محروم کشور در یک برنامه زمانی معین در سیزده منطقه محروم رقمی حدود ۵۱۰۰ نفر اشتغال مستقیم را ایجاد خواهد کرد.

کوتاه سخن آنکه حمایت از تولید داخلی و کالای ایرانی در قالب اقدامات حمایت‌گرانه اساسی و پایدار از جمله سرمایه‌گذاری و... در دست اجرا است که می‌توان فصل مشترک همه آنها را در سازمان‌های توسعه‌ای تلاش برای «توانمندسازی»، واحد‌های صنعتی و افزایش کیفیت تولید برشمرد، راهکاری جدی که وجهه همت این سازمان در سال تولید ملی و نیز سال‌های آتی قرار دارد.