گذار از تعذیب به انضباط

۱-تعذیب: مرحله اول تکنولوژی‌های دم‌دستی است؛ به معنای استفاده بشر از فنون و اختراعات ساده و طبیعی. حکومت‌مندی در مرحله اول به سمت تعذیب و شکنجه‌های سخت حرکت می‌کند. شمع آجین کردن، تکه‌تکه کردن بدن‌ها، جدا کردن سر و دست و پا، آویزان کردن جسد متلاشی‌شده از دروازه شهر و سخت‌کشی‌های فراوانی که حکومت به قصد ترساندن و مهار جمعیت انجام می‌داد. حکومت‌مندی مبتنی‌برتعذیب، شورشیان و یاغیان را آرام و جمعیت را ترسان می‌ساخت تا عبرتی برای آیندگان باشد. در سنگ‌نوشته‌ها نیز سیاست‌های تعذیب که همراه با تکنولوژی‌های رعب‌آور بود، ماندگار می‌شد. شورشیان نیز انسان‌هایی بی‌رحم و غارتگر بودند که اغلب به یکجانشین‌ها حمله می‌کردند که اگر موفق به شکست آنها می‌شدند کمترین کار چشم درآوردن و کشتن مردان و به بردگی گرفتن زن و فرزندان مردم بود. حکومت‌ها نیز برای حراست از ممالک محروسه حرکت یاغیان را به بدترین شکل ممکن سرکوب می‌کردند.

۲-تنبیه: به‌تدریج انسان‌ها از عصبیت‌های طایفه‌ای و قبیله‌ای جدا شدند و یکجانشینی‌های متمدنانه‌ای شکل دادند. قلعه‌های پادشاهان و حصارهای حکومت کوتاه شد و ارتباط میان طبقات و کاست‌های شهر و روستا کم شد. یاغیان و غارتگران و آشوبگری‌های سازمان یافته قبیله‌ای کمرنگ شد و اغلب مردم در صنف‌های تجاری، دامداری، کشاورزی و صنعتگری فعال شدند. در چنین وضعیتی دانش و علوم نیز پیشرفت کرد و تکنولوژی‌های مکانیکی ایجاد شد. ماشین و اختراعات مهندسی و پزشکی رعیت را به شهروند تبدیل کرد. شهروندان اگر به سیاست‌های حکومت اعتراض داشتند یا اینکه به علت زیاده‌خواهی ظلمی فردی یا جمعی انجام می‌دادند، تکنولوژی‌های تنبیه بر آنها حاکم می‌شد. جرائم سیاسی شکل گرفت تا اگر شهروندی قصد انتقاد و اصلاح جامعه دارد با شورشیان و خرابکاران یکسان نباشد. برای مجرمان سیاسی دادگاه علنی به همراه هیات‌منصفه و تخفیف مجازات در نظر گرفته شد. مدارس و نظامیه‌های حقوق و سیاست شکل گرفت و علوم انسانی شهروندان را به‌عنوان اشخاص دارای جان بررسی کردند. انسان خاطی تنبیه می‌شد؛ یعنی شکنجه‌های ملایم‌تر بر جسم فرد به قصد اینکه ادب شود درقامت شهروند مطیع و تربیت‌شده به جامعه برگردد. با تحول تکنولوژی، حکومت‌مندی نیز وارد فضای ادب، تربیت، تنبیه و رام کردن نرم‌تر شهروندان شد. صیانت نفس انسان‌ها اساس شکل‌گیری لویاتان و اصل حکومت‌مندی مدرن بود.

۳- انضباط: مرحله سوم زمانی اتفاق افتاد که داده‌های آماری امکان ذخیره‌سازی پیدا کرد و فضای مجازی توانمندی شهروندان را افزایش داد. شهرهای بزرگ به وجود آمد و مشاغل خدماتی اغلب فضای کاری را تصرف کردند. دانشگاه‌ها در سراسر جهان تکنولوژی‌های اطلاعاتی را گسترش دادند و جامعه‌ای سراسربین به وجود آمد. دوربین، ماهواره، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، هوش مصنوعی و دیتابیس‌های بزرگ باعث توانمند شدن بشر شدند. حکومت‌مندی از شکل تنبیه به سمت تکنولوژی‌های کنترلی و انضباطی حرکت کرد و سیاست‌گذاری، حرفه‌ای و مبتنی بر مدارک و شواهد شد. در تکنولوژی‌های جدید همه انسان‌ها تبدیل به کدهای آماری شدند و امکان ردیابی شهروندان فراهم شد. قدرت انضباطی فضایی را فراهم کرد که در جامعه نهادهای عمومی و همه جا شهروندان تحت کنترل قرار گرفتند و عملا امکان تخطی و زیر پا گذاشتن قوانین وجود نداشت. در همه شهرها دوربین نصب شد، شهروندان دارای کدهای اطلاعاتی شدند که در همه جا قابل ردگیری بود و اطلاعات پزشکی، اقتصادی و همه کنش‌های آنها ثبت می‌شد. حکومت‌مندی با اطلاعات دیجیتالی امکان برنامه‌ریزی دقیق پیدا کرد. تیمارستان، بیمارستان، سربازخانه‌ها، دانشگاه و زندان به شیوه‌های سخت و نرم، انضباط‌دهی به شهروندان را برعهده گرفتند. تکنولوژی‌های اطلاعاتی و دیجیتالی انسان‌ها را در مدارهای کاملا مشهود و تحت نظارت قرار داد و به این ترتیب حکومت‌مندی از تعذیب و تنبیه به انضباطی متحول شد. متناسب با این فضا خطاکاران فردی و آشوبگران عمومی به راحتی قابل ردیابی و شناسایی بودند؛ اما شیوه‌های ادب کردن، انضباط، زندان، تعلیم دادن و برگرداندن کنترل، بر اساس تکنولوژی‌های جدید دیجیتالی و تحول حکومت‌مندی تغییر کرد.