اکونومیست: هیچ‌جای جهان امن نیست

به گزارش اقتصادنیوز؛ هفته‌نامه اکونومیست پرونده اصلی شماره تازه خود را با تیتر جلد «هیچ‌جا امن نیست»، به اثرات گرمایش زمین و تغییرات آب‌وهوایی اختصاص داده است.

اکونومیست در سرمقاله این شماره با عنوان «یک جهان ۳درجه سانتیگراد، هیچ‌ جای امنی ندارد» به نحوه سازگارسازی با شرایط ایجاد شده در نتیجه تغییر اقلیم پرداخته و نوشته است: «وضعیت سیل و آتش‌سوزی شدید از بین نمی‌رود، اما سازگاری می‌تواند تأثیر آن‌ها را کاهش دهد».

در سال 1745 هنگامی که رودخانه لیفی با شکستن بستر خود، پایه‌های خانه‌ای که ادموند برک جوان در آن نشسته بود را در بر می‌گرفت، وی هیجانی عجیب و انحرافی را تجربه کرد. مردی که می‌توانست محافظه کاری مدرن را پایه‌گذاری کند، با الهام از این تجربه، در مقاله بعدی در مورد امری متعالی، و از «لذت بی‌نظیری» نوشت که ویرانی وحشتناک می‌تواند رقم بزند؛ البته به شرطی که بتوان از فاصله‌ای مطمئن به تماشای آن نشست.

وحشتناک ترین نکته در مورد صحنه‌های تماشایی تخریب که طی هفته های گذشته در سراسر جهان پخش شده، این است که هیچ مکان امنی برای از دور به تماشا نشستن  آنها وجود ندارد.

زمین در زیر شهر ارفتسدات آلمان مانند دستمال کاغذی پاره شده است. لیتون در بریتیش کلمبیا فقط یک روز پس از ثبت رکورد دمای بالا، به سرعت سوخته است. اتومبیل‌ها مانند ماهی‌های مرده در خیابان‌های شهر ژنگژو چین که به کانال تبدیل شده‌اند شناور می‌شوند. همه دنیا خطر را احساس می‌کنند و بیشتر آنها در حال لمس آن هستند.

انتشار گازهای گلخانه‌ای، سیاره را بیش از 1 درجه سانتیگراد (1.8 درجه فارنهایت) بیشتر از روزهای پیشاصنعتی بورک، گرما تولید کرده است. اتمسفر سیاره، متشنج است و هوای سنگین را از به روش‌‌های هم پیش‌بینی شده و هم تعجب‌آور تولید می‌کند، و با ادامه انتشار، وضعیت بدتر خواهد شد.

۲۰۲۱ جالب‌ترین سال قرن ۲۱؟

متأسفانه سال 2021 احتمالاً یکی از جالب‌ترین سال‌های قرن 21 خواهد بود. اگر درجه حرارت در دهه‌های آینده 3 درجه سانتیگراد بالاتر از سطح روزهای پیشاصنعتی (قبل از انقلاب صنعتی) افزایش یابد، حتی اگر همه بتوانند وعده‌های محکم امروز خود را برآورده کنند، ممکن است بخش‌های زیادی از مناطق استوایی برای کار در فضای باز بیش از حد گرم شوند. صخره‌های مرجانی که زیست و حیات جنگل به آنها وابسته است از بین می‌روند و جنگل‌های بارانی آمازون به شبحی از آنچه اکنون است، تبدیل می‌شوند.

ورشکستگی شدید در امر برداشت محصول امری عادی خواهد بود. صفحات یخی در قطب جنوب و گرینلند از نقطه بدون بازگشت هم کمتر می‌شوند ، و ناامید‌کننده‌تر، بالا رفتن دریا است که اندازه آن نه مانند امروز با معیار میلی‌متر،  بلکه با متر گزارش خواهد شد.

پیشرفت ناکافی در اهداف توافق پاریس

شش سال پیش در پاریس، کشورهای جهان خود را متعهد کردند که در زمینه از بین بردن انتشار خالص گازهای گلخانه‌ای به اندازه کافی سریع عمل کنند تا افزایش درجه حرارت زمین را زیر 2 درجه سانتیگراد نگه‌دارند و از بدترین کابوس‌ها جلوگیری کنند. پیشرفت آنها به این منظور به طرز ناخوشایندی ناکافی باقی مانده است.

با این وجود حتی اگر تلاش آنها بطور شگفت‌آوری برای رسیدن به هدف 2 درجه سانتیگراد کافی باشد، باز هم آتش‌سوزی امروز جنگل‌ها را متوقف نمی‌کرد. همچنان چمن‌ها می‌خشکیدند، رودخانه ها بستر ساحل خود را می شکستند و یخچال‌های کوهستانی ذوب می‌شدند.

کاهش انتشار کافی نیست

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کافی نیست. جهان همچنین باید فوراً برای سازگاری با تغییر شرایط آب و هوایی سرمایه گذاری کند. خبر خوب این است که سازگارسازی، منطق سیاسی دارد. مردم به وضوح می‌توانند نیاز به آن را ببینند. هنگامی که کشوری در زمینه دفاع از سیل سرمایه‌گذاری می‌کند ، بیش از همه به فکر شهروندان خود است؛ هیچ  «معضل مفت‌بری^*» وجود ندارد، در صورتی‌که ممکن است برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای وجود داشته باشد. و همچنین همه هزینه از محل بودجه عمومی نیست. شرکت ها و افراد خصوصی می توانند نیاز به سازگارسازی را ببینند و بر اساس آن عمل کنند. وقتی این کار را نکنند، شرکت های بیمه می توانند چشم خود را به ریسک‌هایی که در معرض بروز هستند، باز کنند.

* معضل مفت‌بری یا مفت سواری (Free-rider problem) در علم اقتصاد وقتی رخ می‌دهد که کسانی که از منابع، کالاها یا خدمات سود می‌برند بهای آنها را -دست‌کم به اندازه کافی- پرداخت نکنند. امری که که منجر به کمبود تأمین آن کالاها یا خدمات می‌شود. در اینجا منظور سوء استفاده برخی اعضای توافق پاریس از مفاد آن در مقابل سایر اعضاست. مثلاً کشورهای غربی کاهی چین را متهم می‌کنند که به اندازه آن‌ها به تعهدات خود پایبند نبوده و پکن حاضر نیست به نفع کاهش انتشار گاز گلخانه‌ای،  از تولیدات خود بکاهد. معضل مفت‌بری ممکن است وقتی رخ دهد که حقوق مالکیت به وضوح تعریف نشده باشند و اعمال نشوند.

سازگارسازی جهان با تغییر اقلیم

برخی از سازگارسازی‌ها به راحتی در جای خود قرار می‌گیرند. سیستم های هشدار نسبت به سیل‌های آینده آلمان مطمئناً بهبود خواهد یافت. اما برخی سازگارسازی‌ها به سرمایه‌گذاری عمومی بسیار بیشتری نیاز دارد، مانند آنچه در هلند برای مدیریت آب استفاده شده است.

کشورهای ثروتمند توانایی تهیه چنین چیزهایی را دارند. اما کشورهای فقیر و افراد فقیر نیازمند کمک هستند. به همین دلیل توافق نامه آب و هوایی پاریس خواستار انتقال سالانه 100 میلیارد دلار از ثروتمندان به فقیران است.

کشورهای ثروتمند هنوز مطابق با این مسئله عمل نکرده اند. در تاریخ 20 ژوئیه جان کری ، نماینده ویژه رئیس جمهور جو بایدن در مسائل تغییر اقلیم، بار دیگر تأکید کرد که آمریکا حمایت خود از سازگارسازی کشورهای فقیرتر را تا سال 2024 تا سه برابر افزایش دهد و به 1.5 میلیارد دلار برساند. این، بخشی از یک اقدام گسترده برای افزایش سرمایه گذاری در زمینه افزایش سازگاری و کاهش انتشار، در کشورهای در حال توسعه است. افزایش چنین تلاش‌هایی حیاتی است.

اما محدودیت هایی نیز دارند. کار با آب کم ممکن است امکان پذیر باشد. برخی از سطوح دما و رطوبت فعالیت در فضای باز را غیرممکن می‌کند. یک سیل بیش از حد قوی وجود دارد که پس از آن شما زمین را رها می‌کنید. آب رفته به جوی برنخواهد گشت.

اگر هدف پاریس برای حفظ افزایش دمای زیر 2 درجه سانتیگراد محقق شود، دامنه کامل این محدودیت‌ها مورد آزمایش قرار نمی گیرد. اما تلاش برای کاهش انتشار ممکن است به اندازه لازم سرعت نگیرد. و به گفته برخی دانشمندان ، ممکن است سیستم آب و هوایی ثابت کند حساس‌تر از آنچه که تاکنون نشان داده، خواهد بود، به ازای هر تن کربن در جو، گرمای بیشتری نسبت به آنچه تاکنون تولید کرده، به وجود آورد.

مهندسی ژئوماتیک خورشیدی

از این رو ، مطالعه دقیق ترین و ترسناک ترین شکل سازگاری: مهندسی ژئوماتیک خورشیدی نیز محتاطانه است. با این کار می توان خاصیت انعکاس ابرها یا لایه های ذره ای موجود در جو را کمی بیشتر نمود تا نور خورشید را بیشتر منعکس کنند. این نمی‌تواند یک پاسخ مستقیم و برابر برای گرم شدن ناشی از گازهای گلخانه‌ای ارائه دهد. به عنوان مثال، تا حدودی بیش از دما، تغییر بالقوه در الگوهای بارشی وجود دارد. اما تحقیقات انجام شده در 15 سال گذشته حاکی از آن دارد که مهندسی  ژئوماتیک خورشیدی ممکن است به طور قابل توجهی برخی از آسیب های گرم شدن گلخانه‌ای را کاهش دهد.

چیزی که هنوز هیچ کس نمی داند این است که چگونه می توان چنین طرح هایی را توسعه داد تا منافع تمام کشورها را که تحت تأثیر قرار دهند. ممکن است کشورهای مختلف به دنبال مقادیر مختلف خنک سازی زمین باشند. برخی از روش های به کار رفته در مهندسی زمین‌‌خورشیدی به برخی مناطق کمک می کند در حالی که به مناطق دیگر آسیب می رساند.

همچنین هنوز یک پاسخ قابل قبول برای این خطر وجود ندارد که تصور چنین مواردی برای فردا، انگیزه بلند پروازانه امروز در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای امروز را کاهش دهد.

فکر کردن در مورد مهندسی زمین‌خورشیدی نیازمند روبرو شدن با این مشکلات است و این خطر را دارد که قدرت هایی که علاقه چندانی به آن ندارند بدون در نظر گرفتن چنین طرح‌هایی ممکن است فقط سود بردن از آن را امتحان کنند. 

این طبیعت نیست که انسانها نمی‌توانند بر آن فرمانروایی کنند، بلکه خودشان هستند، با قدرت تغییر ناچیز در جهان.