رمزگشایی از پیام نظامی آمریکا به ایران

روزنامه نیویورک‌تایمز با انتشار مقاله‌ای با عنوان «برنامه هسته‌ای ایران تنش جدیدی را بین آمریکا و اسرائیل ایجاد می کند» توسط جولیان بارنز، رونن برگمن و دیوید ای.سنگر از بروز اختلافات گسترده میان مقامات دو طرف در این موضوع پرده برداشته است.

تنش‌های جدید در روابط واشنگتن-تل‌آویو

بنا به روایت اکوایران، اختلافات سابقه‌دار پیرامون نحوه مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران به تنش‌های جدیدی میان دولت بایدن و اسرائیل تبدیل شده است، به طوری که دو مقام ارشد اسرائیل هفته گذشته واشنگتن را در حالی ترک کردند که نگران از این بودند که عزم آمریکایی‌ها برای احیای برجام منجر به یک توافق ناقص [از نظر آن‌ها] شود -توافقی که به ادعای آن‌ها باعث تسریع در برنامه غنی سازی هسته‌ای تهران می‌شود. این تنش‌ها در تمام طول هفته پیش مشهود بود، چرا که دولت بایدن به دنبال هم‌سو کردن اسرائیل در مورد نحوه مواجهه با ایران در سال آینده میلادی است.

برای کاستن از شکاف‌های موجود، هفته گذشته مقامات آمریکایی اعلام کردند که دو ماه پیش، بایدن از مشاور امنیت ملی خود، جیک سالیوان، خواسته تا در صورت شکست تلاش‌های دیپلماتیک، طرح تجدیدنظر شده پنتاگون برای اقدام نظامی را بررسی کند. مقامات دولت بایدن همچنین از تلاش‌های جدیدی برای تشدید -و نه کاهش- تحریم‌ها علیه ایران پرده‌برداری کرده‌اند.

ارسال پیام به تهران

مقامات دولت گفته‌اند که تاکید بایدن بر گزینه‌های نظامی و تحریم‌ها تلاشی بود برای ارسال این پیام به تهران مبنی بر این‌که صبر ایالات متحده در مورد مذاکرات هسته‌ای در وین در حال تمام شدن است. آمریکایی‌ها ایران را متهم می‌کنند که در مذاکرات جدی نیستند.

اما باید در نظر داشت که این مواضع تندتر، هم‌چنین به دنبال آرام کردن مقامات اسرائیلی بود که به طور فزاینده‌ای ناامید شده بودند. اگرچه مقامات اسرائیلی مانند بنیامین نتانیاهو در انظار عمومی رئیس‌جمهور آمریکا را مورد انتقاد قرار نمی‌دهند، اما در گفت‌وگوهای خصوصی مقامات اسرائیلی معتقدند در حالی که ایرانی‌ها برنامه هسته‌ای خود را پیش می‌برند، ایالات متحده که مشتاق کاهش تعهدات آمریکا در خاورمیانه است، میز مذاکرات در وین را به جهت اقدام قاطع‌تر رها نخواهد کرد.

مقاله پیش رو مبتنی بر گفتگو با بیش از یک دو جین مقام آمریکایی و اسرائیلی است که به شرط ناشناس ماندن برای بحث در مورد موضوعات حساس دیپلماسی و ارزیابی های اطلاعاتی طبقه بندی شده صحبت کردند.

تغییر در روابط گرم اولیه

نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، پس از تماس تلفنی پرتنش ده روز پیش با بلینکن، وزیر دفاع خود، بنی‌گانتز، و رئیس جدید موساد، دیوید بارنیا، را در هفته گذشته به واشنگتن اعزام کرد که ادعا داشتند اطلاعات جدیدی درباره برنامه ایرانی‌ها دارند. با این حال، و به رغم مواضع اخیرا سخت‌تر آمریکا در این زمینه، مقامات اسرائیلی با نگرانی نسبت به ادامه رویکرد دیپلماتیک در قبال ایران، آن‌جا را ترک کردند.

اختلاف بر سر ایران تنها یکی از چندین موضوعی است که روابط بایدن-بنت را مخدوش کرده است. این دو در ابتدا به گرمی با هم برخورد کرده بودند: بایدن چند ساعت پس از روی کار آمدن بنت در ماه ژوئن با او تماس گرفت و صحبت کرد. و با توجه به اینکه بایدن تا هفته‌ها پس از تحلیف خود مستقیما با نتانیاهو، سلف بنت، صحبت نکرد، این یک علامت حمایت بود.

اما از زمان تصمیم برای بازگشایی کنسولگری آمریکا به روی فلسطینی‌ها در بیت‌المقدس -که توسط دونالد ترامپ بسته شده بود- آن‌ها با هم درگیر شدند. برنامه‌های اسرائیل برای گسترش شهرک‌های خود در کرانه باختری اشغالی، و تصمیم دولت بایدن برای قرار دادن دو شرکت جاسوس‌افزار اسرائیلی -به نام‌های NSO Group و Candiru که محصولات آنها توسط دولت‌های مستبد برای هک تلفن‌های مخالفان و فعالان حقوق بشر استفاده شده- در لیست سیاه، هم بر اختلافات میان طرفین افزوده است.

کانون تنش‌ها

اما اختلاف نظر اساسی بر سر چگونگی مواجهه با برنامه اتمی ایران، در مرکز تنش‌ها میان اسرائیل و ایالات متحده قرار دارد –و البته که این موضوع جدیدی هم نیست: این دو متحد بر سر توافقنامه 2015 -که باراک اوباما آن را امضا و اسرائیل با آن مخالفت کرد- به شدت با هم جنگیده‌اند.

اخیراً، آنها در مورد مزایای خرابکاری اسرائیل در تأسیسات ایران هم دچار اختلاف بوده‌اند: بنت معتقد است برنامه ایران را به عقب انداخته و از سوی دیگر برخی در ایالات متحده استدلال می‌کنند که این مسئله تنها موجب می‌شود که ایرانی‌ها ترغیب شوند تا تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای خود را  با تجهیزات به روز‌تری به شکل کارآمدتر بازسازی کنند. و این در حالی است که به نظر می‌رسد اسرائیلی‌ها از قبل آمریکایی‌ها را در جریان دو حمله مخفیانه علیه ایران، یکی در سپتامبر علیه یک تاسیسات غنی‌سازی و دیگری در ژوئن علیه یک مجتمع تولید سانتریفیوژهای هسته‌ای ایران، گذاشته بودند.

بحث مجادله‌آمیز؛ مایه نومیدی متقابل

اما تماس هفته گذشته بین بنت و بلینکن بحث برانگیز بوده و دو طرف نظرات بسیار متفاوتی در مورد ارزش احیای توافق داشته‌اند. به گفته مقامات دو طرف، این تماس مایه نومیدی متقابل برای طرفین بوده است.

به گفته یک مقام آگاه از جزئیات این تماس، بنت در این تماس تلفنی ادعا کرده ایران با افزایش غلظت غنی‌سازی خود درصدد باج‌گیری از آمریکا است. بنت افزوده که هیچ مقام آمریکایی یا اسرائیلی نمی‌خواهد در زمان زمامداری‌اش گزارش دهد [که به ادعای او] ایران به غنی‌سازی تا حد درجه بمب رسیده است، اما ترس از این وضعیت نباید به تسلیم شدن در برابر خواسته‌های ایران یا امضای یک توافق‌نامه بی‌ملاحظه منجر شود.

برخی از مقامات آمریکایی بر این باورند که چنین نگرانی‌هایی در مورد امتیازات کاملا نابجا است. اسرائیلی‌ها گله داشتند که ایالات متحده در حال بررسی پیشنهاد یک توافق موقت با تهران است که برخی از تحریم‌ها را در ازای توقف برخی از فعالیت‌های هسته‌ای این کشور لغو می‌کند. اما مقامات آمریکایی می‌گویند که چنین پیشنهادی حداقل در حال حاضر به طور بالفعل در حال بررسی نیست –بالاخص که ایرانی‌ها هم به آن تمایلی ندارند.

نگرانی فزاینده اسرائیلی‌ها

اسرائیلی‌ها به طور فزاینده‌ای نگران هستند که ایالات متحده در نهایت با تهران به توافق برسد و سپس به دنبال جلوگیری از انجام حملات مخفیانه خرابکارانه توسط سرویس های اطلاعاتی اسرائیل باشد. رهبران اسرائیل می‌گویند که از دولت بایدن تضمین می‌خواهند که واشنگتن، حتی در صورت دستیابی مجدد به توافق هسته‌ای،  به دنبال مهار کارزار خرابکارانه آن‌ها نخواهد بود.

اگر چه در اسرائیل تصور بر این است که عملیات خرابکارانه دارای اثرات استراتژیک است، اما حتی حامیان آمریکایی رویکرد اسرائیل معتقدند این اقدامی نیست که منجر به توقف کامل تحقیقات هسته‌ای تهران شود. این مقامات آمریکایی بر این باورند که تنها راه بادوام، دستیابی به توافقی است، مانند توافق سال 2015.

بیم انجام توافق

در دیدارهای هفته گذشته، مقامات اسرائیلی تلاش کردند تا واشنگتن را نسبت به توافقی دیپلماتیک منصرف و در عوض تحریم‌ها را تشدید کنند.

اما مقامات اسرائیلی می‌گویند از این بیم دارند که ایالات متحده در حال برقراری ارتباط مخفیانه با ایران باشد و دور جدیدی از مذاکرات در وین در نهایت به امضای یک توافق منجر شود.

یک مقام ارشد آمریکایی گفت که این دیدارها در پس زمینه حمله اخیر به نیروهای آمریکایی در سوریه برگزار شد. به گفته این مقام، اسرائیلی‌ها نگرشی تهاجمی نسبت به ایران داشتند که هم مربوط به برنامه هسته‌ای بود و هم ناظر به برنامه موشکی و تسلیحاتی این کشور.

اما نگرانی فزاینده آمریکا این است که با توجه به محدودیت زمان، مبادا در اثر حمله پهپادهای منتسب به متحدین ایران، سربازهای آمریکایی کشته و یا زخمی شوند. از آن‌جایی که به ادعای این روزنامه ایران به صراحت اعلام کرده که در صورت حمله اسرائیل به ایران یا نیروهای متحدش، عملیات تلافی‌جویانه علیه پرسنل آمریکایی در سوریه یا عراق به راه خواهد افتاد، برنامه‌ریزی برای حمله پیچیده شده است.

هفته گذشته ویلیام برنز، رئیس سیا، در جمع شورای سردبیری وال‌استریت ژورنال گفته نسبت به برنامه هسته‌ای ایران نگران است. با این حال او افزود که  ایالات متحده همچنان بر این باور است که ایران تصمیمی برای دستیابی به سلاح هسته ای نگرفته است.