خاورمیانهِ جدید با ظهور «چینِ صلح جو»

به گزارش اقتصادنیوز، توافق ایران و عربستان برای عادی سازی روابط دیپلماتیک، گمانه زنی های بسیاری را درباره نقش چین در نزدیکی دو رقیب منطقه ای و پیامدهای آن برای آمریکا مطرح کرده، آن هم در شرایطی که دو رقیب در باب بسیاری از موضوعات استراتژیک و ژئو استراتژیک از تایوان تا اوکراین و خاورمیانه درگیر تنش های جدی اند و رقابت.​

تحولی در دیپلماسی بین المللی

نشریه واشنگتن پست مقاله ای را به قلم دیوید ایگاتیوس منتشر کرده که در چارچوب آن، نویسنده به نقل از هنری کسینجر، وزیر خارجه پییشن آمریکا ابعاد چنین تحولی را مورد بررسی قرار داده است.

ایگاتیوس در ابتدای مقاله به مصاحبه اش با کسینجر اشاره کرده و نوشته، وزیر خارجه پیشن آمریکا در این باب به من گفت، توافق میان ریاض و عربستان را تغییری اساسی در وضعیت استراتژیک خاورمیانه می دانم. سعودی ها اکنون امنیت خود را به واسطه بازی با آمریکا در برابر چین متعادل می کنند.

ظهور پکن در قاب یک بازیگر صلح جو

کسینجر همچنین خاطرنشان می کند که در یک مقایسه تاریخی او و ریچارد نیکسون توانستند در دو مقطع زمانی تنش ها میان واشنگتن و مسکو و امروز با چین را به نمایش بگذارند. 

نویسنده در ادامه این یادداشت آورده است که تنش زدایی در خلیج فارس برای همه طرفین در کوتاه مدت خوب است.او به نقل از کسینجر آورده که ظهور پکن در قاب یک بازیگر صلح جو در دراز مدت، شرایط را در دیپلماسی بین المللی تغییر خواهد داد.

خیز پکن برای ترسیم نظم جدید

ایالات متحده دیگر قدرت برتر در منطقه نیست، چرا که بازیگری قدرتمند برای انعطاف و میانجیگری توافق های صلح محسوب نمی شود. به گفته وزیر خارجه پیشین آمریکا، چین مدعی سهمی از قدرتی است که درباره آن دعوا است.

پکن در سال های اخیر اعلام کرده که باید در ایجاد نظم جهانی مشارکت داشته باشد. حالا پکن یک فعل قابل توجه در این جهت انجام شده است.

کار اسرائیل دشوار شد

نقش برجسته چین در خاورمیانه، کار را برای تصمیم سازی در اسرائیل هم دشوارتر کرده، رهبران اسرائیل حمله نظامی پیشگیرانه (ادعایی) علیه ایران را آخرین راه حل می دانند.

با این همه آنگونه که کسینجر تاکید دارد، برای فشار بر ایران، اسرائیل باید منافع چین را هم لحاظ کند.

چین آمریکا را دور زد؟

چینی ها فرصت طلب بوده اند و بر تلاش های ایالات متحده جهت تقویت عربستان در برابر انصار الله یمن، و نیروهای حامی ایران در عراق و سوریه، سرمایه گذاری کرده اند. ایالات متحده راه نزدیک شدن را به اصطلاح ایجاد کرد اما چینی ها نوار را قطع کردند.

واشنگتن همچنین زمینه را برای حل و فصل جنگ در یمن هموار کرده است. تیم لندر کینگ، فرستاده وزارت خارجه آمریکا در یمن، آوریل گذشته به مذاکره برای آتش بس در این کشور کمک کرد.

پروازهای غیر نظامی از صنعا انجام می شود و کالاها از طریق بندر حدیده جریان دارد. سعودی ها اخیرا یک میلیارد دلار در بانک مرکزی یمن سپرده گذاری کرده اند. اما حالا چین برای به دست آوردن سرقفلی وارد می شود.

فصلی تازه در خاورمیانه

دسامبر زمانی که رهبر چین به عربستان سفر کرد متعهد شد که از نفوذ خود برای توافق میان تهران و ریاض استفاده کند. با این همه فعلا نگرانی ها درباره برنامه هسته ای ایران است.

امروز تهران غنی سازی خود را افزایش داده و کارشناسان مدعی اند که در آستانه گذار هسته ای قرار دارد. با این همه ایران به آژانس بین المللی متعهد شده تا نظارت بر سایت های هسته ای از سر گرفته شود.

از همین رو خاورمیانه که تا مدت ها صحنه تقابل بود در حال تبدیل شدن به یک بازی متعادل کننده است.

نزدیکی عربستان به ایران و چین

عربستان به ایران و چین نزدیک است اما همزمان کمک 400 میلیون دلاری در اختیار اوکراین گذاشته و با آمریکا همکاری دارد. این کشور همچنین از فن آوری سلولی جدید جی 5 و جی 6 حمایت کرده که می تواند جایزگین هوآوی شود.

امارات متحده عربی نیز به پکن نزدیک شده اما همچنان روابط دفاعی اش را با ایالات متحده حفظ کرده و به نزاع منطقه ای اش با قطر پایان داده است. امارات نیز از اسپارت کوچک، آنگونه که جیم متیس، وزیر دفاع وقت آمریکا می گفت به سنگاپور کوچک تبدیل شده.

حقیقت این است که خاورمیانه تک قطبی که ایالات متحده قدرت مسلط بر آن بود و درگیر سیاست های تقابلی و بی ثبات، حالا در حال تبدیل شدن به خاورمیانه چند قطبی با تعادل است. همانگونه که کسینجر تاکید دارد، شاهد دور تازه بازی با قوانین جددی هستیم.