پشت پرده مخالفت اسرائیل با ابتکار عمل واشنگتن

به گزارش اقتصادنیوز، اواسط جنگ غزه، در پشت پرده بحران بزرگی بین ایالات متحده و اسرائیل بر سر نیاز به تشکیل کشور فلسطینی در حال شکل گیری است. مواضع دو بازیگر مدت‌هاست که متفاوت بوده - به جز در دوران دولت دونالد ترامپ، که پیشنهاد صلح او کوجب شد تا اسرائیل 30 درصد دیگر از سرزمین های کرانه باختری اشغالی را ضمیمه کند. اکنون این واگرایی پس لرزه های تندی دارد: اهداف استراتژیک واشنگتن در منطقه نیازمند تشکیل کشور فلسطینی در بلندمدت و اذعان اسرائیل به این هدف در کوتاه مدت است. اما تل آویو تمایلی به این دو مولفه ندارد.

قطاری که از ریل خارج شد

انتظارات زیادی از پیشنهاد صلح جامع وجود دارد که ظاهرا ایالات متحده و مهمترین شرکای عرب این بازیگر روی آن کار کرده اند و به زودی با پایان جنگ غزه رونمایی و اجرا خواهد شد. محور اصلی این طرح، تعهد قاطعانه به ایجاد یک کشور فلسطینی و جدول زمانی برای تحقق این شرط خواهد بود - روندی که جو بایدن پیشتر بدان اشاره کرده بود. این دستور کار به ویژه برای عربستان سعودی که وزیر خارجه اش به صراحت گفته که تعهد به راه حل دو کشوری پیش نیاز عادی سازی روابط با اسرائیل است، اهمیت دارد. طرح نظام جدید پس از جنگ که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در روز جمعه منتشر کرد، این تعهد را نادیده گرفت.تناقض بین سیاست های ایالات متحده و اسرائیل، ابهامات نگران کننده ای را ایجاد می کند. به نظر می رسد که دولت بایدن در تلاش است تا اسرائیلی ها را متقاعد کند که دو راه پیش رو دارند: داشتن امنیت از طریق توافق با فلسطینی ها و عادی سازی روابط با عربستان سعودی (و سایر کشورهای عربی و مسلمان)، یا دعوت به درگیری بیشتر با چسبیدن به سرزمین های فلسطینی اشغالی . در صورت انتخاب گزینه دوم، تل آویو حمایت ایالات متحده را از دست خواهد داد.

آنگونه که آتلانتیک نوشته، پیش از مناقشه کنونی، واشنگتن به فوریت بر هم صدا کردن اتحادهای خود در برابر پیشرفت‌های منطقه تاکید داشت. آشتی دادن دو متحد مهم آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی که از نظر مالی قدرتمند است، به اولویت ویژه سیاست خارجی دولت بایدن تبدیل شد. پیش از حمله حماس به اسرائیل، واشنگتن بیشتر اختلافات خود را با ریاض بر سر مسائل دفاعی و هسته ای حل کرده بود، در حالی که همزمان با اسرائیلی ها بر سر بسته ای از منافع برای فلسطینی ها مذاکره می کرد که می توانست عادی سازی را برای عربستان سعودی ممکن کند و پیروز شود. حمله 7 اکتبر دیپلماسی آمریکا را منجمد کرد. عربستان سعودی به سرعت اعلام کرد که تمام بحث های عادی سازی را تا اوایل ژانویه، زمانی که مقامات نشان دادند که پادشاهی همچنان علاقه مند است، متوقف کرده است. با این حال، قابل پیش بینی به نظر می رسد که بهایی که اسرائیل باید بپردازد افزایش یافته است. ریاض اکنون اصرار دارد که عادی سازی روابط با اسرائیل بدون تشکیل کشور کامل فلسطین امکان پذیر نیست.

تلاش تهران و واشنگتن برای مهار جنگ

به ادعای ناظران، هیچ کس انتظار ندارد اسرائیل فورا از کرانه باختری خارج شود یا با فرمولی برای ایجاد چنین دولتی موافقت کند. در عوض، آنچه عربستان سعودی و بسیاری از کشورهای غربی، احتمالا ایالات متحده، می‌خواهند از آن اجتناب کنند، تکرار شکست‌های چارچوب اسلو است.سعودی ها می دانند که در میان چنین چشم انداز سیاسی شکننده ای با یک وظیفه بسیار حساس در بازگشایی مسیر عادی سازی مواجه هستند. ادعاهای ریاض برای رهبری منطقه ای عرب در خطر است. با این وجود، قتل عام در غزه - با پتانسیل آن برای برانگیختن درگیری گسترده‌تری که شامل لبنان، سوریه و یمن می‌شود – برای سعودی ها یاداور این مقوله است که آنها نمی‌توانند ثبات و امنیت خود را بدون حل مسئله فلسطین تضمین کنند.دولت بایدن همه اینها و پیامدهای آن را برای منافع ایالات متحده ثبت کرده است. جنگ برای فلسطینیان در غزه ویرانگر بوده، اما موقعیت ایران را در منطقه بسیار تقویت کرده است. این موفقیت باعث شده که ایرانی ها به متحدان خود هشدار دهند که اکنون خویشتن داری کنند تا از کشاندن منطقه به یک درگیری گسترده تر که دستاوردهای آن را به خطر می اندازد اجتناب کنند. دولت بایدن به طور مشابه به اسرائیل نسبت به حمله به حزب الله لبنان هشدار داده است.

از آنجایی که واشنگتن همچنین به این فکر می کند که چگونه موقعیت خود را در خاورمیانه تقویت کند - از طریق تقویت اتحادهای خود در منطقه، کنترل نفوذ ایران، سرکوب گروه های تروریستی، پایان دادن به درگیری ها - همه چیز مشروط به تضمین مشارکت اسرائیل برای ایجاد کشور فلسطین است. بنابراین، دولت بایدن در مورد جستجوی راه هایی برای احیای این چشم انداز بوده است. اینها می تواند شامل به رسمیت شناختن یک کشور فلسطینی در حال ظهور، یک کشور فلسطینی با برخی شرایط و یا صرفا تأیید حق غیرقابل انکار فلسطین برای داشتن یک کشور باشد. در مقابل، اسرائیل در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری از زمان آغاز روند صلح اسلو، در دسامبر 1992، به صراحت با تشکیل کشور فلسطین مخالف است. هنگامی که بایدن پیشنهاد کرد که رهبر اسرائیل ممکن است یک کشور فلسطینی غیرنظامی را در نظر بگیرد، دفتر نتانیاهو این خواسته را انکار کرد.نتانیاهو بارها اعتبار خود مدیون مخالفت با تشکیل کشور فلسطین می داند و حداقل در این زمینه از حمایت داخلی برخوردار است. نتانیاهو بارها تاکید کرده که پس از جنگ در غزه، "اسرائیل کنترل کامل امنیتی بر تمام قلمرو غرب رود اردن را حفظ خواهد کرد." این نه تنها به معنای انکار کامل دولت فلسطین است، بلکه به معنای پاره کردن آنچه از توافقنامه اسلو باقی مانده نیز می باشد.

امروز روابط ایالات متحده و اسرائیل از زمان جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967 با دشوارترین چالش روبرو است. ایالات متحده قادر نخواهد بود به اهداف استراتژیک خود در تقویت موقعیتش در خاورمیانه بدون تضمین همکاری اسرائیل برای تشکیل کشور فلسطین دست یابد. در عین حال، افکار عمومی اسرائیل عمدتا حامی تفکر راست سیاسی حاکم است که با تشکیلکشور فلسطینی مخالفت می کند.ایالات متحده نمی تواند اسرائیل را مجبور به انجام هر کاری کند که آن را تضعیف منافع خود می داند. تنها کاری که واشنگتن می تواند انجام دهد این است که نشانه های خود از جمله به رسمیت شناختن علنی یک کشور فلسطینی و هشدار صریح به اسرائیل مبنی بر اینکه رد چنین خواسته ای، آسیب قابل توجهی به روابط دوجانبه وارد می کند، بگذارد. بعید است روابط اسرائیل و آمریکا قبل از انتخابات ایالات متحده پرتنش تر شود. اما بایدن در صورت پیروزی در دور دوم ریاست جمهوری ممکن است تمایل بیشتری برای اعمال نفوذ بر اسرائیل داشته باشد. از نظر تاریخی، روسای جمهور دوره دوم - از محدودیت های سیاسی داخلی برای انتخاب مجدد رها هستند -پس تمایل دارند چنین موضوعاتی را با قاطعیت بیشتری دنبال کنند. بایدن می‌تواند اولین رئیس‌جمهور ایالات متحده پس از آیزنهاور باشد که از تمام قدرت آمریکا برای شکل دادن به تصمیم‌گیری اسرائیل استفاده می‌کند.