میدان برای مانور ایران هموارتر شد/ اهرم شاهین‌های اسرائیل از کار افتاد؛ نتانیاهو با چه سناریوهایی دست به گریبان است؟

به گزارش اقتصادنیوز، حمله محدود اسراییل به ایران هرچند در سطحی محدود انجام شد و به گفته مقام های رسمی ایران خسارات اندکی برجای گذاشت، اما به ادعای ناظران فصل تازه ای از رویارویی در خاورمیانه را رقم زد. اسرائیل در ساعات ابتدایی مدعی شد که این حمله در سه موج انجام شده و اهداف نظامی ایران هدف حملات بوده است، اما بعد از آشکار شدن زوایای این حمله، مقام های رسمی ایران صراحتا اعلام کردند که دامنه حمله تل آویو محدود و در جریانش برخی از رادارها از کار افتادند که به سرعت نیز ترمیم شدند.

همزمان گروهی دیگر با اشاره به عقب نشینی اسرائیل از لفاطی های ادعایی اش درباره حمله به تاسیسات نفتی و هسته ای ایران براین باورند که فعلا خاورمیانه نفس راحتی می کشد. تل آویو مدعی است که پیش از اجرایی کردن حملات محدود خود، به کشورهای حاشیه خلیج فارس هشدار داده است.

به همین بهانه نشریه وال استریت ژورنال با انتشار یادداشتی ضمن اشاره به مواضع تهران مبنی بر این که حق دفاع مشروع برای ایران محفوظ است، براین باورند که از آنجایی که سطح حملات محدود و خسارات وارده اندک بوده، بعید است تهران پاسخی محکم تر به اسرائیل بدهد چرا که خواهان تداوم زنجیره تنش ها نیست.

در همین راستا، صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس مدعی شد: «شواهد نشان می دهد حمله اسرائیل محدود بوده و همین مقوله به ایران دست بالا می دهد».

با این حال به ادعای گروهی از ناظران فارغ از این که ایران از چه رویکردی پیروی کند، خطای محاسباتی می تواند خاورمیانه را بار دیگر در آستانه رویارویی تمام عیار قرار دهد.

وال استریت ژورنال در ادامه یادداشت خود مدعی شد: در شرایط کنونی ایران و اسرائیل از رویارویی در سایه خارج شدند به عبارتی دیگر از منطقه خاکستری خارج شده اند و همین مقوله معادلات خاورمیانه را متاثر خواهد کرد.این نشریه در ادامه مدعی شد، در شرایطی که تمامی بازیگران تلاش داشتند تا دامنه جنگ از غزه فرا نرود، اما ماجراجویی های تل آویو موجب شده تا خاورمیانه جنگ در لبنان و رویارویی اسرائیل با ایران را تجربه کند.

این نشریه در ادامه یادداشت ادعایی اش آورد: حمله محدود اسرائیل در شرایطی انجام شد که میانجیگران آمریکایی و قطری در تلاش هستند تا زمینه را برای دور تازه رایزنی ها جهت برقراری آتش بس در غزه هموار سازند، آن هم در شرایطی که فعلا منطقه از خطر احتمالی رویارویی تمام عیار به عقب کشیده شده است.

اولین رویارویی مستقیم نظامی تهران و تل‌آویو در آوریل رخ داد؛ زمانی که تهران در پاسخ به حمله اسرائیل به ساختمان دیپلماتیک خود در دمشق این بازیگر را هدف حملات پهپادی و موشکی اش قرار داد. در آن بازه زمانی نیز تل‌آویو پاسخی محدودتر داد؛ پاسخی که کم تر رسانه ای بدان اشاره کرد.با این حال ترور «شهید» اسماعیل هنیه در تهران و «شهید حسن نصر الله» بار دیگر معادلات را تغییر داد و موجب شد تا ایران در قیاس با حمله آوریل، پاسخی محکم تر به اسرائیل داده و با پرتاب بیش از 180 موشک بالستیک مافوق صوت، مواضع این بازیگر را هدف قرار دهد.

سامانه دفاع هوایی اسرائیل در رهگیری بخش عمده ای از موشک های پرتابی ایران ناتوان بود و بسیاری از پرتابه ها اهدافی حساس را هدف قرار دادند.

پس از آن تلاش های دولت بایدن برای مهار ماجراجویی های اسرائیل آغاز شد تا مانع از حمله ادعایی این بازیگر به تاسیسات هسته ای و نفتی ایران شود؛ گزاره ای که می توانست مانع از مهار دامنه تنش ها شود.

در همین راستا وال استریت ژورنال به نقل از صادق زیباکلام، استاد علوم  سیاسی دانشگاه تهران آورد: تندروها و چهره های رادیکال در کابینه اسرائیل(شاهین های اسرائیلی) به دنبال رویارویی تمام عیار بودند، اما حمله محدود اسرائیل نشانه آن بود که میانه روها توانستند حرف خود را به کرسی نشانده و دامنه تنش ها را مهار کنند. به اعتقاد این تحلیلگر سیاسی فشارهای دولت بایدن بر نتانیاهو نیز بی تاثیر نبود.زیبا کلام در ادامه آورد، اسرائیل نمی خواست دست به حمله ای بزند و در موقعیتی قرار بگیرد تا ناچار باشد پاسخ  متقابلی را تحمل کند.

علی فتح الله نژاد، مدیر آلمانی-ایرانی و موسس مرکز خاورمیانه و نظم جهانی مستقر در برلین، در گفت و گو با وال استریت ژورنال مدعی شد، شرایط خاورمیانه طبیعتا تلاش های مسعود پزشکیان، چهره میانه رویی که خواهان تنش زدایی با غرب و عبور از تحریم ها با توسل به اهرم های دیپلماتیک بود را تحت تاثیر قرار خواهد داد». به ادعای این تحلیلگر، رویارویی های ایخر میان تهران و تل آویو طبیعتا فرایند تنش زدایی با غرب را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار می دهد. با این همه حقیقتی که نباید آن را نادیده گرفت آن است که اسرائیل خود خواهان رویارویی تمام عیار نیست چرا که در شرایط  دشواری قرار دارد. این بازیگر هنوز در دو جبهه غزه و لبنان درگیر است، ارتش این بازیگر به شدت به نیروهای ذخیره پاره وقت متکی شده و توانایی اش برای جنگیدن در چندین جبهه همزمان محدود شده است.

در این میان گروهی از ناظران مدعی اند، تهران و تل‌آویو امروز به دنبال افزایش توان بازدارندگی شان هستند. در همین راستا انیسه بصیری تبریزی، کارشناس ابوظبی در امور ایران مدعی است، تهران ممکن است پاسخی مستقیم به اسرائیل دهد. گزینه دوم حمله قدرتمندتر مقاومت در عراق، سوریه، لبنان و یمن به اسرائیل خواهد بود. به ادعای این تحلیلگر، تحقق گزینه دوم محتمل تر است.در همین راستا گروهی براین باورند که این پاسخ احتمالی به اسرائیل به گونه ای خواهد بود تا تل‌آویو جسارت برداشتن گام بعدی را نداشته باشد.در همین راستا محمد مرندی، استاد دانشگاه تهران براین باور است که: «بازدارندگی ایجاد می‌شود تا رژیم اسرائیل دوباره برای حمله به ایران تلاش نکند». بدین طریق اسرائیل هم در حمله شنبه صبح شکست خورد و هم منفعل خواهد شد.