نسخه چین برای دور زدن شاهین‌های آمریکایی/ آماده‌باش پکن برای کابینه جدید ترامپ؛ نقش ایلان ماسک در جنگ تجاری چین و آمریکا چیست؟

به گزارش اقتصاد نیوز، خبرگزاری سی ان ان با انتشار یادداشتی مدعی شد، یکی از اعضای کابینه ترامپ چین را "تهدید وجودی" نامید. دیگری خواستار "تلاش کل جامعه" برای مقابله با این کشور شد و دو بار هدف تحریم‌های پکن قرار گرفت. سومی مدعی است که ارتش چین "به طور خاص برای شکست دادن ایالات متحده آمریکا آموزش دیده است."

به ادعای این خبرگزاری، کابینه پیشنهادی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، مملو از به‌ اصطلاح شاهین‌های ضدچینی است که جاه‌طلبی خود را برای رویارویی با رقیب آمریکا در حوزه‌های مختلف از سیاست گرفته تا اقتصاد و امنیت ترسیم کرده‌اند.

با این همه به نوشته سی ان ان، این بار بعید است چین بر خلاف مراسم تحلیف پیشین ترامپ به واسطه رویکرد تقابل آمیز این گروه غافلگیر شود. در عوض، کارشناسان می‌گویند این بار پکن در رویارویی با رهبر معاملاتی و تندروهای ایدئولوژیک اطرافش باتجربه‌تر شده است و ممکن است به دنبال ایجاد کانال‌های پشتیبان از طریق شخصیت‌های حامی چین در حلقه داخلی ترامپ باشد؛ -مراد چهره‌هایی چون ایلان ماسک است.-

پلن پکن برای دور زدن شاهین‌های آمریکایی

سی ان ان در ادامه گزارش ادعایی‌اش آورد، ناظران سیاست خارجی چین هیچ توهمی در مورد خط سیر بالقوه نزولی روابط در دوران ریاست ترامپ ندارند، چرا که ترامپ در مبارزات انتخاباتی تهدید کرده که واردات چین را با توسل به تعرفه‌های 60 درصدی تحت تاثیر قرار خواهد داد.

او در این هفته گفت که 10 درصد تعرفه اضافی بر کالاهای چینی علاوه بر همه عوارض موجود اعمال خواهد کرد. به نوشته این خبرگزاری اگر به تیم ترامپ نگاه کنید، بخش عمده‌ای از اعضای کابینه نه همه آنها، شاهین‌های ضدچینی هستند.

یون سان، مدیر برنامه چین فعال در مرکز استیمسون در واشنگتن، گفت: «مقامات منصوب احتمالاً سیاست تندی را دنبال خواهند کرد تا رقابت با چین را به سطح جدیدی برسانند. فکر نمی‌کنم پکن خبر انتصاب هیچ یک از آن‌ها را مثبت قلمداد کند». اما برخی از متفکران سیاست خارجی در چین بر این باورند که رئیس‌جمهور منتخب در نهایت خواهان معامله با چین است و از همین رو ممکن است انعطاف‌پذیرتر از آنچه کابینه‌اش پیشنهاد می‌کند، رفتار کند.

هال برندز، استاد روابط جهانی در دانشکده مطالعات بین‌المللی پیشرفته جان هاپکینز در این باره معتقد است که ترامپ بیشتر نگران چالش اقتصادی چین است، در حالی که بسیاری از مقامات دولت - از شورای امنیت ملی گرفته تا وزارتخانه‌های دولتی و دفاعی- درگیر چالش‌های نظامی و امنیتی چین هستند. سوال جالب این است که آیا آنها می‌توانند از ستیزه‌جویی اقتصادی عمومی ترامپ در مورد چین برای پیشبرد سیاست‌های قوی و قاطعانه در ابعاد امنیتی استفاده کنند یا اینکه ترامپ انجام این کار را دشوار خواهد کرد.

مایک والتز، چهره منتخب ترامپ برای تصدی عنوان مشاور امنیت ملی در سال‌های اخیر دو بار اعلام کرده که حزب کمونیست چین در «جنگ سرد» با آمریکا قرار دارد. سناتور مارکو روبیو، نامزد ترامپ برای وزارت امور خارجه، در میان رهبران چین به عنوان چهره‌ای "پیشگام و ضدچینی" شناخته می‌شود و در حال حاضر توسط پکن تحریم شده است. پیت هگزث، مجری سابق فاکس نیوز که برای پست وزیر دفاع انتخاب شده است، هشدار داده که چین برای شکست دادن ایالات متحده و دستیابی به سلطه جهانی خیز برداشته است.

تنها روزنه پکن!

همزمان وو شینبو، مدیر مرکز مطالعات آمریکایی فعال در دانشگاه فودان شانگهای، دراین باره گفت که برای پکن مهم است که مشاوران جنگ طلب ترامپ را از خود رئیس جمهور منتخب جدا کنند.

به باور او، «بسیاری از تندروها حقیقتا خواهان رویارویی کامل و جدایی از چین هستند، اما آیا این واقعاً ترامپ چنین چشم اندازی را برای روابط ایالات متحده و چین ترسیم کرده است؟ اگر پاسخ منفی باشد، اقدامات سیاسی هر یک از آنها ممکن است توسط خود ترامپ تعدیل شود.»

ترکیب شاهین‌های ضدچینی در دولت آینده احتمالاً ضرورت یافتن کانال‌های جایگزین را برجسته می‌کند. طبیعتا پکن در این مسیر به ایلان ماسک متوسل خواهد شد. بنیانگذار میلیاردر تسلا منافع تجاری گسترده‌ای در چین دارد، جایی که شرکت او نیمی از وسایل نقلیه الکتریکی خود را تولید می‌کند. ماسک اغلب برای دیدار با مقامات چینی به این کشور دعوت می‌شود.

ناظران براین باورند که چین قطعا می‌خواهد که از ماسک به عنوان کانال ارتباطی استفاده کند چرا معتقدند او قادر است نقش بالقوه مثبتی داشته باشد.

ماسک اغلب مواضعی اتخاذ می‌کند که خواست پکن است، مانند حفظ یک رابطه اقتصادی سالم «برد-برد» و حتی نامیدن تایوان به عنوان «بخش جدایی‌ناپذیر چین». بخشی از موفقیت آینده کسب و کار کلیدی ماسک می‌تواند به پیج و خم روابط بین دو اقتصاد بزرگ جهان در چهار سال آینده منوط باشد. اما هنوز مشخص نیست که آیا ماسک مایل است یا می‌تواند سیاست آمریکا را به نفع چین تغییر دهد یا نه.

لیل موریس، کارشناس ارشد موسسه سیاست جامعه آسیا در این باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد نقشی که ترامپ برای او در نظر گرفته بیشتر در جبهه کارآمدی دولت است، بنابراین انتظار ندارم که ماسک نقش برجسته‌ای در امور خارجی داشته باشد. اگرچه با توجه به منافع تجاری قابل توجه ایلان ماسک در چین، تصور می‌کنم ترامپ به نظرات او در مورد روابط تجاری آمریکا و چین گوش دهد. در هر صورت، پکن خود را برای قرار گرفتن در مسیری سخت آماده می‌کند.» 

اقتصاددانان هشدار داده‌اند که تهدید ترامپ در باب اعمال تعرفه‌های 60 درصدی می‌تواند ضربه محکمی به اقتصاد این کشور وارد کرده و نرخ رشد آن را به نصف کاهش دهد.

آزمون چین

اسکات بسنت، مدیر صندوق سرمایه گذاری، انتخاب ترامپ برای تصدی عنوان وزیر خزانه داری است که تعرفه‌ها را «ابزار مفیدی برای دستیابی به اهداف سیاست خارجی رئیس جمهور» قلمداد کرده و تهدید ترامپ را «در قاب موضع گیری برای مذاکره حداکثری» توصیف کرد.

جیمیسون گریر، که به عنوان نماینده تجاری ایالات متحده معرفی شده، به عنوان رئیس ستاد رابرت لایتیزر، حامی جنگ تجاری با چین است، او بارها بر اتحاذ رویکرد «جداسازی استراتژیک» از چین تاکید کرد.

استاد دانشگاه فودان، گفت: چین باید برای برخی از چالش‌های جدی که ممکن است در روابطش با ایالات متحده ایجاد شود، آماده باشد. چه در عرصه تجارت، دیپلماسی و یا حوزه امنیت. اولین سوال پیچیده برای پکن این است که می‌بایست با تحریم‌های اعمالی‌اش بر روبیو در تلافی جریمه‌های آمریکا علیه مقامات چینی به دلیل سرکوب در سین‌کیانگ و هنگ‌کنگ، چه کند.

روبیو قرار است اولین وزیر امور خارجه ایالات متحده شود که توسط پکن تحریم شده و این سوال را مطرح می‌کند که آیا او می‌تواند به عنوان دیپلمات ارشد ایالات متحده به چین سفر کند یا خیر.

کارشناسان در ایالات متحده و چین در مورد اینکه آیا پکن تحریم‌های روبیو را لغو خواهد کرد یا نه اختلاف نظر دارند. اما اکثریت موافقند که دولت چین این عمل‌گرایی را دارد که مانع عدم اجرای پروتکل‌های دیپلماتیک شود.

به گفته کارشناسان چینی، از نظر پکن، روبیو بدترین انتخاب نیست. وو گفت: « زمانی که ترامپ اعلام کرد (وزیر خارجه سابق آمریکا (مایک پمپئو) را برای پیوستن به دولت جدیدش دعوت نخواهد کرد، بسیاری در چین نفس راحتی کشیدند. او به نوعی کاتالیزور مستقیم برای وخامت روابط چین و آمریکا بود. پمپئو که زمانی از مردم چین خواسته بود به تلاش‌های بین‌المللی برای «تغییر رفتار» دولتشان بپیوندند، در زمان روی کار آمدن بایدن از سوی پکن همراه با بیش از دوجین مقام سابق دوران ترامپ تحریم شد.»

برخی از کارشناسان چینی استدلال می‌کنند که پکن اکنون درک عمیق‌تری از کتاب بازی ترامپ دارد و برای مقابله با دومین دوره ریاست جمهوری او آماده است. چین دیگر مانند هشت سال پیش زمانی که ترامپ برای اولین بار وارد کاخ سفید شد نیست، او هم از نظر فکری و هم جایگاه بین‌المللی در جایگاه متفاوتی قرار گرفته است. وانگ یی وی، استاد مطالعات بین‌المللی در دانشگاه رنمین در پکن، در این باره گفت، ما اکنون رویکرد ترامپ را درک می‌کنیم – اگر چین در موضع ضعف باشد ترامپ واکنش تندتری نشان می‌دهد. بنابراین، چین مطلقاً نمی‌تواند امتیاز بدهد، به ویژه در ابتدا رهبران چین به ویژه در مورد موضع تیم سیاست خارجی جدید ترامپ در مورد تایوان، خط قرمز پکن، نگران‌اند.

روبیو حامی سرسخت تایوان است، یک دموکراسی خودمختار که پکن متعهد شده در صورت لزوم با زور آن را تحت کنترل خود درآورد. او برای تقویت روابط بین واشنگتن و تایپه، از جمله فروش سریع تسلیحات آمریکا به این جزیره، مجموعه‌ای از قوانین را تعریف کرده است. لای چینگ‌ته، رهبری تایوان با انتشار پستی در حساب ایکس و خطاب به روبیو پست تازه‌اش را تبریک گفت.

در همین حال، والتز، دیگر چهره منتخب ترامپ ایالات متحده را تشویق می کند تا به درگیری‌ها در اوکراین و خاورمیانه خاتمه داده و بر آسیا متمرکز شود تا برای تهاجم بالقوه چین به تایوان آمادگی بهتری داشته باشد - موضعی که ترامپ در این زمینه اتخاذ کرد. اما این بدان معنا نیست که ترامپ – که برنامه «اول آمریکا» را در اولویت سیاست خارجی انزواگرایانه‌اش تعریف کرده– برای یک جنگ برون‌مرزی مخرب آماده شود. در عوض، او مدت‌هاست که به اتحادها و تعهدات تاریخی واشنگتن نگاه معاملاتی دارد.

وانگ، استاد دانشگاه رنمین، گفت که گرایش ایدئولوژیک آنها هر چه باشد، کابینه ترامپ در نهایت باید با دیدگاه او هم صدا باشد. به باور این تحلیلگر، ترامپ مایل به معامله با چین است و می‌خواهد تیمش نیز در همین مسیر گام بردارد.