چه کسانی از نوآوری گریزانند؟
به گزارش اقتصادنیوز، احتمالاً رمان «شرلی» نوشته «شارلوت برونته» را خوانده‌اید. این رمان معروف درباره جنبشی موسوم به «لادیسم» است و مخالفت گسترده کارگران را با روند صنعتی شدن روایت می‌کند. داستانی خواندنی از تمایلات عاشقانه که در بستری از حوادث تلخ، به یأس و ناامیدی تبدیل می‌شود. رمان شرلی، تصویری شفاف از فرازوفرودهای صنعتی شدن انگلستان را در ذهن ما به تصویر می‌کشد. در اواخر قرن هجدهم در انگلستان عده‌ای ناراضی از تغییرات شگرف صنعتی، معتقد بودند راه‌اندازی کارخانه‌های جدید و فرآیند صنعتی شدن انگلستان دلیل اصلی بدبختی فرودستان جامعه است. آنها افراد را تهییج می‌کردند تا به کارخانه‌های نساجی حمله کنند و ماشین‌آلات را در هم شکنند و آتش بزنند. این جنبش را شاهی خودخوانده به نام «شاه لاد» رهبری می‌کرد و تا آنجا پیش رفت که با کارگران هوادارش در برابر ارتش بریتانیا صف‌آرایی کرد. پایان این جنبش اصلاً خوشایند نبود، چرا که در نهایت، ند لاد و جمعی از نزدیکانش توسط ارتش دستگیر و به دار آویخته شدند.
این ویژگی جنبش‌های ضدتکنولوژی در طول تاریخ است. حتی در قرن معاصر هم هر حرکتی علیه نوآوری و تکنولوژی به شکست منجر شده است. شاید داستان «تئودور کازینسکی» را شنیده باشید، که معتقد بود تکنولوژی معضل اصلی دنیای امروز ماست و برای رهایی از آن باید انقلابی فراگیر طراحی کرد تا کار به فاجعه نرسد. به عقیده او پیشرفت مبتنی بر تکنولوژی در حال سوق دادن ما به سوی فاجعه‌ای اجتناب‌ناپذیر است و تنها نابود کردن تمدن مدرن می‌تواند از وقوع فاجعه پیشگیری کند. او در این مسیر بمب‌هایی طراحی کرد تا در برابر فناوری مدرن بایستد. این بمب‌ها منجر به کشته شدن شمار زیادی از افراد شد. کازینسکی بسیار آدم باهوشی بود اما گرفتار اندیشه‌های عجیبی شد که بخشی از آن ریشه در «جنبش لادایت» داشت. او که واقعاً نابغه بود، سال‌ها عمر خود را در زندان گذراند تا اینکه سال گذشته در 82سالگی فوت کرد. کازینسکی تنها یکی از قهرمان‌های پوشالی مبارزه با نوآوری بود و افراد زیادی در طول تاریخ در این مسیر گام برداشته‌اند. اما سوال این است که محرک چنین جنبش‌هایی علیه نوآوری چیست؟
اقتصادنیوز: ایالات متحده به ابوظبی اعلام کرده است که در مورد فناوری‌های نوظهور حساس، باید بین آنها و چین یکی را انتخاب کند.
براساس گزارش تجارت فردا، از روزی که مردم به اولین چراغ برق خیابان لاله‌زار سنگ می‌زدند، تا روزگاری که هاشمی‌رفسنجانی در قامت رئیس‌جمهور، خطبه معروف «متروییه» را برای اقناع افکار عمومی در راستای درک ضرورت تاسیس مترو تهران قرائت کرد، تا همین چند سال گذشته که یک نفر به عنوان کارشناس فضای مجازی در مورد «باردار شدن دختر ۱۲ساله به‌واسطه دو گیگ اینترنت رایگان» خبرسازی کرده بود؛ مخالفت با تکنولوژی و فناوری در کشور ما وجود داشته و دارد.
تکنولوژی در ایران همواره در معرض مخالفت چند گروه قرار داشته است؛ گروه نخست، دولتمردان و سیاستمداران بودند که ورود تکنولوژی‌های جدید را تهدید می‌دانستند و به مخالفت با آن برمی‌خاستند. به‌طور مثال در کشور ما بوروکرات‌ها با ارسال پیام از طریق «فاکس» مخالفت می‌کردند. آنها همچنین موافق ورود موبایل به کشور نبودند و با تکنولوژی MMS که به معنای سرویس پیام‌رسانی چندرسانه‌ای است، مخالفت کردند.
گروه دوم مخالفان نوآوری، نیروهای سنتی و مرجع جامعه بودند که به دلایل فرهنگی یا مذهبی با تکنولوژی مخالفت می‌کردند. به‌طور مثال گروه‌های مذهبی جامعه با تلویزیون مخالفت می‌کردند. همچنین روزگاری در ایران حزبی به نام «حزب خزینه» تاسیس شد تا با گسترش حمام‌های خانگی مخالفت کند. وقتی می‌خواستند حمام‌های قدیمی و خزینه‌ها را جمع کنند و دوش حمام وارد کشور شود، نهضت عظیمی درست شد و گفتند شریعت از دست می‌رود؛ چون با دوش آب نمی‌توان غسل کرد و این یک توطئه است.
گروه سومی که با تکنولوژی میانه‌ای نداشتند، کارگرانی بودند که ممکن بود به خاطر ورود آن، کار خود را از دست بدهند. همین‌طور تولیدکنندگان سنتی هم مخالف تکنولوژی بودند چون منافعشان به خطر می‌افتاد. بهترین مثال در این زمینه، ورود کارخانه‌های نساجی در عصر قاجار و ابتدای عصر پهلوی بود که مخالفان زیادی داشت.
و گروه چهارم هم آحاد جامعه بودند که عمدتاً به خاطر بی‌اطلاعی از کارکرد تکنولوژی با آن مخالفت می‌کردند. به‌طور مثال، در سال 1264 هجری قمری، یعنی درست حدود 168 سال پیش نخستین برنامه دولت ایران برای واکسیناسیون به فرمان امیرکبیر آغاز شد. چند روز پس از آغاز آبله‌کوبی به امیرکبیر خبر دادند که مردم نمی‌خواهند واکسن بزنند؛ چراکه فالگیرها و دعانویس‌ها در شهر شایع کرده بودند که واکسن زدن باعث راه یافتن جن به خون انسان می‌شود.
همچنین وقتی تلفن به خانه‌ها و مغازه‌ها راه پیدا کرد، برخی می‌گفتند امکان‌پذیر نیست که صدا از داخل سیم رد شود و به کیلومترها دورتر برسد و این کار شیطان است و ممکن است شیطان پیام‌ها را اشتباهی منتقل کند، به همین دلیل برای استفاده از تلفن شبهه آورده بودند.
در عصر ما هم یک سال پس از شروع همه‌گیری کرونا در جهان، نخستین دوزهای واکسن به دست برخی شهروندان در جهان رسید. در ایران یک نماینده مجلس -که از قضا سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس هم بود- در توئیتی، اطلاعاتی عجیب درباره واکسن کرونا منتشر کرد. زهرا شیخی در توئیت جنجالی خود از نقشه بیل گیتس، ماکرون و WHO برای کاهش ۱۵درصدی جمعیت جهان به وسیله واکسن کرونا خبر داد.
