حاشیه سود 3 درصدی در صنایع لبنی!

به گزارش اقتصادنیوز ؛ در دومین همایش صنعت لبنیات و صنایع وابسته که با محوریت «سرانه مصرف لبنیات» برگزاری شد؛ رضا باکری دبیر انجمن صنایع لبنی به این نکته اشاره کرد که نباید فراموش کنیم که توسعه تولید بدون توزیع عادلانه ثروت و قدرت خرید خانوار، غیرممکن است و اساسا انباشت سرمایه در بخش تولید در چنین شرایطی امکان‌پذیر نخواهد بود. در مسیر رشد توسعه و تولید بایستی سرمایه‌‌گذاری انبوه در رشد درآمد سرانۀ خانوار و طبقات متعدد مدنظر قرار بگیرد. در یک‌‌کلام، سرانه مصرف ریشه اصلی رشد تولید است. پس بهتر است به افزایش مصرف بیندیشم تا رشد تولید امکا‌‌ن‌‌پذیر شود.

شکل‌‌گیری و تداوم انحصار، بحران بزرگ صنعت لبنیات

در این همایش همچنین گزارشی از روزنه‌‌های امید و امکان برای سرمایه‌‌گذاری در صنعت لبنیات منتشر شد. هادی حدادی و محسن عزیزیان، به زمینه‌های ایجاد انگیزه‌‌های مهم برای ایجاد تناسب در صنعت لبنیات برای سرمایه‌‌گذاری پرداختند و به این نکته اشاره کردند که مهم‌‌ترین دلیل این مشکل به «اشباع و تراکم فضای سرمایه‌‌گذاری در صنعت در برابر کاهش تعداد و حجم مشتریان» باز می‌گردد.  به گفته حدادی دلایل بالابودن موانع ورود به صنعت در برگیرنده سه موضوع می شود که در این خصوص می‌توان به «بالانبودن تمایز محصولات برای ممانعت از ورود رقبای تازه»، «پایین‌‌بودن میزان هزینۀ مصرف‌‌کننده برای جایگزینی محصولات تازه‌‌ وارد» و «بهره‌‌مندی از سرمایه اولیه برای ورود به صنعت و تولید در مقیاس گسترده» اشاره کرد.

عزیزیان ادامه داد: برآوردهای فائو به ما می‌‌گوید تا 2030 ما با بحران جدی در تعداد گاو شیرده و نتیجتا، بهره‌‌برداری از فرآورده‌‌های صنعت لبنیات مواجه خواهیم شد.

در ادامه، حدادی به این نکته اشاره کرد که صنعت لبنی با 4 بحران جدی و بزرگ روبه‌‌روست که این موارد شامل «بحران تأمین پایدار نهاده و شیر خام»، «بهره‌‌وری پایین تولید در حلقۀ شیر خام»،‌ «افزاش هزینه‌‌های تأمین و تولید در زنجیره لبنی» و «افزایش فروشگاه‌‌های آنلاین و نتیجتا، کاهش قدرت چانه‌‌زنی صنعت» اشاره کرد.

وی در ادامه گفت: حتی بازار خارجی هم برای سرمایه‌‌گذاری سهل‌‌الوصول نیست. با اینکه آن‌‌ها عموما در همین منطقه، بازاری با بیش از 5 میلیارد دلار سودِ خالص دارند، اما آمار و ارقام جهانی گویای تغییر و تحولِ ذائقۀ مصرف‌‌کننده عمومی بواسطه تغییر سبک زندگی است. جنبش‌‌های تغذیه‌‌ای اخیر از جمله رشد و گسترش تبلیغات گیاه‌‌خواری، باعث‌‌شده تا سلیقه عمومی به سرانه مصرف پایین‌‌تر لبنیات سوق داده شود.

 هشدار به وزیر بهداشت

محمود نجفی‌‌عرب رئیس اتاق بازرگانی تهران در ادامه مراسم ضمن ابراز امیدواری به «درمانِ وضعیت نچندان مطلوب» صنعت لبنیات، گفت: متأسفانه از سال 89 با قطع یارانۀ شیر برای دهک پایین و مسئلۀ شیر مدارس دچار اشتباه بزرگی شد.

نجفی‌‌عرب با اشاره به اهمیت محصولات لبنی در سلامت جامعه گفت: تا سال ۱۳۸۹ با شیر مدارس و شیر یارانه‌‌ای که به سه دهک پایین جامعه تخصیص می‌‌یافت، توانستیم سرانه مصرف لبنیات را به حدود ۱٠٠کیلوگرم برسانیم.

وی ادامه داد: من به وزیر بهداشت هشدار می‌‌دهم، چرا که ایشان متوجه نیست قطعِ شیر برای قشر ضعیف جامعه، چه آسیب‌‌هایی را به این طبقه وارد خواهد کرد و چگونه در رشد مغزی و فیزیولوژیکی اقشار مختلف تأثیر منفی بزرگی خواهد گذاشت. حجم بالایی از پوکی استخوانی که این‌‌سال‌‌ها شاهد آن هستیم، حاصل همین بی‌‌توجهی‌‌ها و سیاست‌‌گذاری‌‌های نادرست است. چطور است که به روغن و شکر، دو چیزی که ضد سلامت هستند یارانه می‌‌دهیم، اما برای لبنیات که این‌‌همه در سلامت و پویایی تن و روان یکایک افراد جامعه نقش مهمی ایفا می‌‌کند، یارانه که هیچ، همان شیر مدارس را هم قطع می‌‌کنیم! شخصا از تمام سران حاکمیتی خواهشمندم که جلوی چنین مسائلی را بگیرند. همه  ما نیز به نوبۀ خودمان باید فشار بیاوریم تا مانع از این اتفاقات شویم.

رئیس اتاق بازرگانی تهران افزود: صنعت لبنیات کشور با وجود پتانسیل بسیار بالایی که دارد، تنها 5 درصد حاشیه سود دارد! کجای این‌‌مسئله منطقی است؟ در هیچ‌‌کجای دنیا حتی کشورهایی به‌‌مراتب با جمعیت‌‌هایی پایین‌‌تر که نیاز کمتری به مصرف لبنیات نسبت به ما دارند، اینگونه نیست. نجفی‌‌عرب در پایان، با انتقاد از سیاست دستوری دولت و سیستم سوبسیدی صنایع لبنی، گفت: بصورت کاملا علمی و مستند، بررسی‌‌های بسیاری انجام شده و امروز به این نتیجه رسیده‌‌ایم که سیستم رانتی-یارانه‌‌ای دولت در قبال کارخانجات و صنایع لبنی، نتیجه  عکس می‌‌دهد. لذا بهترین شیوه  ممکن باز گذاشتن بازار برای رقابت و دوری از انحصار است. سیاست دستوری دولت در تعیین نرخ و قیمت‌‌گذاری، نه‌‌تنها هیچ سودی به گوشه‌‌ای از صنعت لبنیات نمی‌‌رساند، که تا می‌‌تواند آن را به قهقرا نیز می‌‌برد.

حاشیه سود 3 درصدی صنعت لبنیات

  محمد فاضلی، جامعه‌‌شناس و استادیار سابق دانشگاه شهید بهشتی نیز با اشاره به ملزومات بهبود در صنعت لبنیات پیامدهای مداخله دولت در قیمت‌‌گذاری، مورد ارزیابی قرار داد و به این نکته اشاره کرد که نظارت سخت دولت در قیمت‌‌گذاری محصولات لبنی بدلیل نگرانی از تاثیر افزایش قیمت بر تورم و نارضایتی مردم بوجود می‌‌آید که خودِ این‌‌مسئله، ناشی از آثار تورمی بخش پیر، شیر و تخم‌‌مرغ است. نتیجه این سیاست مداخله‌‌گر، پایین‌‌نگه‌‌داشتن حاشیه سود و کاهش انگیزه سرمایه‌‌گذاری است.

فاضلی توضیح داد: درحال حاضر، حاشیه سود صنعت لبنیات کمتر از 3 درصد است.

وی با بیان این‌‌مسئله که «کنشگری» نقش تعیین‌‌کننده‌‌ای در اصلاحات ایفا می‌‌کند، گفت: اصلاحات نیازمند سطح بالایی از تعامل (فردی و سازمانی) میان سیاست‌‌آفرینان در دولت و اصلاح‌‌جویانِ پیشرو در بخش خصوصی است.

 فاضلی در پایان با اشاره به ملزومات اصلاحات در محیط پیچیده، گفت: اصلاحات مستلزم تعریف پروژه‌‌های مشترک میان بخش خصوصلی، دولت و جامعه است. هر دستور کار پروژه مشترکی نیازمند تعیین هزینه-فایده برای هر سه ضلع همکاری است. تقسیم و تسهیم هزینه-فایده برای هر اصلاح دردناکی ضروری است.

محمدمهدی برادران  معاونت صنایع عمومی وزارت صمت نیز با تاکید بر لزوم توجه به امنیت غذایی، گفت: «امنیت غذایی» از محورهای اساسی توسعه سلامتی است. ما برای تأمین این‌‌مسئله تمرکزمان را روی برخی از صنایع غذایی از جمله قند و شکر، غلات و حتی لبنیات بیشتر کرده‌‌ایم که لبنیات سهم 22 درصدی دارد و از این نظر، در قیاس با دولت‌‌های قبلی پیشرفت قابل‌‌توجهی داشته است.

وی افزود: شیر پاستوریزه ۳۰ درصد، پنیر ۲۵ درصد، انواع ماست ۲۰ درصد، شیر خشک ۱۲ درصد، دوغ ۴ درصد، و بستنی، خامه، کره و کشک ۸ درصد از تولید صنایع لبنی را به خود اختصاص می‌دهند.

برادران با تأکید بر اهمیت افزایش سرانه مصرف لبنیات و شیر، گفت: مردم در سراسر جهان باید از شیر به‌‌عنوان منبع تغذیۀ مهم استفاده کنند. همانطور که پیش‌‌بینی می‌‌شود، جمعیت جهان به 9.7 میلیارد تا سال 2050 می‌‌رسد، بنابراین افراد باید به افزایش استفاده از شیر به‌‌عنوان منبع غذایی غنی برای رشد روی بیاورند، روز جهانی شیر زمان مهمی است تا دربارۀ نوآوری‌‌ها در زمینه روش‌‌های کشاورزی و سیاست هایی که به پایداری در طول فرآیند تولید مواد غذایی و در نهایت به امنیت غذایی جهان کمک می‌‌کند، فکر شود.

برادران با ارائۀ آمارهای در سامانۀ نظارتی وزارت سمت، بیان کرد: در سامانۀ نظارتی وزارت بیش از 138 هزار نفر از صنف لبنیات ثبت نام کردند و پروانۀ صنفی دارند. بیش از 9 هزار تولیدی موجود است که تنها 1700 تا از آن‌‌ها فعال هستند. صنایع کوچک و بزرگی که در این حوزه فعالیت می‌‌کنند قریب 507 شرکت‌‌اند که با اشتغال بیش از 42 هزار نفر، سهم بسزایی در تولید انواع شیر خشک، ماست و شیر پاستوریزه در سراسر کشور دارند.

وی با اعلام افزایش میزان صادرات لبنیات کشور، افزود: میزان صادرات به کشورهای دیگر که جمع آن در سال گذشته محقق شد، به 700 میلیون دلار رسید که نسبت به سال گذشته افزایش 40 درصدی داشته است.

معاون وزیر سمت ادامه داد: در اکثر کشورها اگر یک واحد لبنی پروانه‌‌ای برای فعالیت می‌‌گیرد، می‌‌تواند تا 700 نوع محصول در حوزه‌‌های مختلف تولید کند. درصورت اعمال نظارت‌‌های تکمیلی و به‌‌شرط آنکه در چارچوب یک سند تفاهم شفاف قرار بگیرد، ایده‌‌آل‌‌ترین گزینه آن است که ما هم به این سمت برویم.

برادران با برشمردن تفاوت‌‌های اصناف تولیدی و مقولۀ صنعت، گفت: در کنار توجه ما به اصناف تولیدی، موضوع صنعت با آن متفاوت است؛ زیرا در صنعت صحبت از تولیدِ انبوه و بازار رقابتی است و در آن، خروجی کار بایستی بتواند کیفیت مناسب و بهداشتی داشته باشد و از قضا، تنوع سلیقۀ اقشار متفاوت در بازار را مورد توجه قرار دهد.