مذاکرات هسته ای ناکام در ایران/ قطعنامه جدید در راه است؟

گروسی در این سفر به دنبال ایجاد توافق با ایران بود تا بر اساس آن آژانس بتواند چهار دوربین نظارتیش را مجددا در در مرکز تولید قطعات سانتریفیوژ تسا در کرج نصب کند؛ جایی که تابستان گذشته مورد حمله خرابکارانه منتسب به اسرائیل قرار گرفت و طی آن برخی از تجهیزات نظارتی آژاتس تیز تخریب شد. گروسی گفته بود؛ «علی‌رغم تلاش‌های من، دیروز نتوانستیم به توافق برسیم و زمان توافق با ایران در مورد دوربین‌های مرکز تولید قطعات سانتریفیوژ رو به اتمام است». 

گروسی هم چنین افزوده: «عدم دسترسی به تاسیسات کرج برخلاف توافق صورت گرفته بین آژانس و ایران در 12 سپتامبر 2021، بدان معناست که نظارت بر تمامی تأسیسات ایران مصرح در  برجام نمی تواند به طور کامل انجام شود».

در عین حال، در پی چالش های اخیر میان ایران و آژانس از جمله بر سر توافق موقت نظارتی، گروسی گفته: «تمدید مکرر توافق، که تاکنون برای 9 ماه پایدار بوده، به چالشی مهم برای قابلیت آژانس برای آگاهی رسانی مستمر تبدیل شده است».

نظارت به شرط مختومه شدن پرونده

ساعاتی پیش از گفت و گوی گروسی با خبرنگاران در شهر وین، روزنامه وال استریت ژورنال هم با انتشار گزارشی خبر از ناکامی گروسی در دستیابی به اهدافش در سفر به تهران داده بود. بر اساس این گزارش، عدم توافق آژانس و ایران برای بازگشت تجهیزات نظارتی به مجتمع تسا کرج بر آینده مذاکرات اتمی برای احیای برجام سایه انداخته است.

این گزارش به نقل از دو دیپلمات ادعا کرده که ایران نظارت آژانس به این مجتمع را مشروط به مختومه کردن پرونده بررسی کشف مواد هسته‌ای در مکان های اعلام نشده از سوی ایران کرده؛ پیشنهادی که گروسی آن را رد کرده است.

نشانه ای بد برای مذاکرات

ناکامی گروسی و عدم توافق میان ایران و آژانس در آستانه آغاز مجدد مذاکرات احیای برجام در وین، باعث شده  که خوش بینی ها نسبت به ثمربخش بودن این گفت و گو ها بیش از پیش کم رنگ تر شود.

یکی از سخنگویان وزارت خارجه ایالات متحده در گفت و گو با خبرگزاری فرانسه ضمن ابراز سرخوردگی از سفر نتایج سفر گروسی به تهران، اعلام کرده نحوه همکاری ایران و آژانس نشانه بدی برای دستیابی به موفقیت در مذاکرات آتی است.

سه قدرت اروپایی دخیل در برجام هم در بیانیه مشترکی که خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشته شده، با ابراز نگرانی نسبت به توسعه فزاینده برنامه هسته‌ای ایران، از جمهوری اسلامی خواسته اند که «دسترسی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بازگرداند و به طور کامل همکاری کند».

نمایندگی آمریکا در آژانس نیز با انتشار بیانیه ای به گفته‌های وزیر خارجه آمریکا اشاره کرده که «فرصت بازگشت به پایبندی کامل متقابل به برجام، برای همیشه ادامه ندارد» و افزوده ادامه تنش‌های فزاینده هسته‌ای، «ما را از بازگشت به پایبندی متقابل برجام دورتر می‌کند، نه به آن نزدیک‌تر».

قطعنامه ای در کار نخواهد بود

به طور معمول طی نشست های فصلی شورای حکام آژانس، ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش با تلاش برای تصویب قطعنامه‌ علیه ایران، سعی می کنند تا جمهوری اسلامی را تحت فشار قرار دهند. با این وجود، رویترز پیش بینی کرده با توجه به از سرگیری مذاکرات احیای برجام از روز دوشنبه و پس از وقفه ای پنج‌ماهه، بعید به نظر می رسدکه تلاشی جدی برای تصویب چنین قطعنامه ای انجام شود، چرا که طرف غربی در هراس است تا مبادا چنین عملی آینده مذاکرات را به خطر بیاندازد.