رسولی: کاندیداتوری ظریف منتفی شد/ عارف بالقوه نامزد انتخابات است

اما استراتژی اصلاح طلبان پس از این شوک انتخاباتی چه خواهد بود؟ موضوعی که این فعال سیاسی اصلاح طلب آن را تحلیل می کند و در سخنانی می گوید محمدرضا عارف در حال تدارک ستاد انتخاباتی و کاندیداتوری محمدجواد ظریف هم به زعم آنها منتفی است.

مشروح گفت‌وگوی حسن رسولی، عضو نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان را در ادامه بخوانید؛

****

*آقای رسولی! با توجه به شرایط موجود در کشور، میزان مشارکت مردم در انتخابات پیش رو و اقبال آنها به اصلاح طلبان را چطور پیش بینی می کنید و نهاد اجماع ساز چقدر می تواند در جریان این انتخابات کارایی داشته باشد؟

بیست و هشتم خرداد سال جاری دو رویداد مهم سیاسی یعنی انتخابات ریاست جمهوری دوره سیزدهم و ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا برگزار می شود؛ درحالی که فضای عمومی جامعه به طرز بی سابقه ای از یک طرف متاثر از مشکلات شدید معیشتی و رکود اقتصادی و از سویی آثار و تبعات کروناست که در مواجهه با این دو اتفاق مهم حوزه سیاست ایران، کم رغبت و سرد است.

به نظر من مهمترین متغیر تعیین کننده انتخابات پیش رو بحث رضایت یا عدم رضایت مردم است که به انگیزه رفتاری حضور یا عدم حضور آنها در این دو انتخابات منجر می شود. البته در انتخابات مجلس یازدهم در اسفندماه سال ۹۸ با همین واقعیت رو به رو بودیم و دیدیم ۲۰ درصد نسبت به متوسط ده دوره قبلی انتخابات مجلس طی چهل سال اخیر کاهش مشارکت داشتیم. این متغیر به نظر من به صورت فراگیر هم متوجه مصالح نظام است و هم بر اهداف و برنامه های انتخاباتی دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا تاثیر می گذارد.

اصولگرایان در فضای کم رونق انتخاباتی برنده هستند

به موازات این وضعیت حس روان شناسی ما ایرانیان به گونه ای است که در صورت وقوع یکی دو اتفاق امیدوار کننده به سرعت فضا تغییر و احتمال افزایش مشارکت را تقویت می کند که شخصا امیدوار هستم این اتفاق بیفتد چرا که مشارکت در انتخابات یکی از مهمترین شاخص های تعیین کننده مصالح نظام و امنیت ملی است و اما آثاری که این موضوع بر منافع دو جناح دارد کاملا برعکس است، به گونه ای که اصلاح طلبان در مشارکت بالای ۵۰ تا ۵۵ درصد برگ برنده دارند (به دلیل توان جذب آرای مردد و آرای خاکستری) و اصولگرایان شبیه به انتخابات مجلس یازدهم در یک فضای کم رونق انتخاباتی برنده هستند.

صرف نظر از این دو موضوع، جامعه اصلاح‌طلب ایران که دارای اهداف و ظرفیت های مختلفی است همانند مقاطع قبلی انتخاباتی موفق به تشکیل نهاد اجماع ساز شد و امروز جبهه اصلاحات ایران که مراحل استقرار و راه اندازی خود را طی کرده منبع انسجام بخش مدنی و رفتاری است و بسیاری از جهت گیری ها و راهبردها تعیین شده است؛ اینکه در آینده با چه شرایطی مواجه هستیم بستگی به این دارد که اولا فضای عمومی کشور در ارتباط با مشارکت چه تصمیمی می گیرد، ثانیا شورای نگهبان چه راهبردی در برخورد با نامزدهای اصلاح طلب خواهد داشت و ثالثا اجماع اصلاح طلبان روی یک نامزد واحد متوجه کدام یک از نامزدهای بالقوه باشد، این بخش آخر به نظر من الان در شرایط عدم اطمینان است و پیش بینی شرایط بعدی به نظر من کمی دشوار خواهد بود، اما به هرحال جریان اصلاحات به عنوان یک جبهه توانمند سیاسی مثل همه ادوار قبلی خود را آماده کرده و با حفظ هویت و مبتنی بر اصول و مبانی دیدگاهی خود را برای حضور تمام عیار در انتخابات به میزانی که بستر و شرایط آن فراهم شود، آماده کرده است.

اصلاح‌طلبان قطعا به اجماع می‌رسند چون...

*فکر می کنید با توجه به تعدد افرادی که اعلام کاندیداتوری کردند احتمال دارد که اصلاح طلبان به اجماع نرسند و با چند کاندیدا در انتخابات حضور داشته باشند؟

من تردیدی ندارم که اصلاح طلبان به اجماع خواهند رسید. به این علت که تجربه سال ۸۴ را گذراندند که تجربه سنگینی بود و بر اثر عدم اجماعی که در حوزه اصلاح طلبی اتفاق افتاد و کشور ۸ سالی را پشت سر گذاشت که آثار و تبعات منفی آن همچنان دامن گیر کشور هست و طبعا یک جامعه عاقل از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود لذا رسیدن به نامزد واحد اجماعی، هدفی است که مورد قبول و باور همه طرفهای مؤثر در جبهه اصلاحات ایران است.

برخی در جریان اصلاحات به دنبال کاندیداتوری سیدحسن خمینی بودند

*2 روز پیش اعلام شد که آقای سید حسن خمینی با توجه به توصیه رهبری نمی خواهند وارد عرصه انتخابات شوند، می خواهم بدانم بحث کاندیداتوری ایشان چقدر در مجموعه اصلاح طلبان جدی بود و استراتژی جریان اصلاحات با توجه به این موضوع تغییری خواهد کرد؟

ثبت نام نامزدها از ۱۶ اردیبهشت ماه آغاز می شود؛ طبعا روزهای پایانی اسفندماه و این روزها مقطع زمانی است که شخصیتهای اصلاح طلب که این ظرفیت را در خودشان می بینند بعضا به صورت انفرادی و بعضی ها هم از طریق احزاب و گروه های برای کاندیداتوری اعلام آمادگی کنند، آقای سیدحسن خمینی هم یکی از کسانی بود که خود ایشان هیچ وقت به صورت قطعی اعلام حضور نکردند و بخش هایی از جریان اصلاحات بر این باور بودند که با آمدن ایشان شاید تحقق اهداف جبهه اصلاحات سهل تر میسر باشد لذا اینطور که در خبرهای آشکار بیان شد با ملاقات هایی که داشتند و با توصیه ای که رهبری کردند، اخوی گرام ایشان آقای یاسر خمینی موضوع را منتفی اعلام کردند. پیش بینی من این بود که اگر ایشان به صورت رسمی وارد انتخابات می شدند، طبعا به عنوان یک بازیگر اصلی این عرصه می توانستند ایفای نقش کنند.

*پس می توان گفت که ایشان یکی از گزینه های اصلی اصلاح طلبان بودند، درست است؟

عرض کردم ما در بین جریان اصلاحات افراد زیادی داریم که به صورت بالقوه یا خودشان اعلام آمادگی کرده اند یا احزابشان آنها را معرفی کرده اند و طبعا آقای حسن خمینی یکی از چهره های برجسته بود هرچند ایشان تمایلی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری نداشت اما به عنوان فرد ارشد بین فرزندان امام در بین نیروهای انقلاب از محبوبیت و مقبولیت خوبی برخوردار بود که با آنچه که طی ۴۸ ساعت گذشته سپری شده است، حضور ایشان عملا منتفی شد.

مقدمات حضور عارف در انتخابات فراهم شده است

*اکنون شرایط کاندیداتوری آقای عارف و آقای ظریف در بین اصلاح طلبان چگونه است؟

آقای عارف به صورت بالقوه نامزد انتخابات هستند و مقدمات ستاد ایشان هم فراهم شده است و بستگی به این دارد که شرایط پیش رو چگونه خواهد بود، زیرا ایشان همواره منادی وحدت و انسجام و ۳ دور رئیس شورای عالی سیاست گذاری بودند و تقریبا  و عملا به بحث انسجام اصلاح طلبان پایبند بوده و هستند، طبعا با رصد شرایط آتی، چنانچه فضا مناسب باشد در موعد مقتضی اعلام کاندیداتوری خواهند کرد.

کاندیداتوری ظریف منتفی است

*آقای ظریف چطور؟

من کاندیداتوری آقای ظریف را منتفی شده می دانم.

*انتقادات به آقای عارف از سال ۹۲ به ویژه در زمان حضور در مجلس دهم افزایش یافت، فکر نمی کنید پایگاه رای ایشان متزلزل شده باشد؟

به هر حال در فضای متلاطم سیاسی ایران چهره های ملی و سیاسی همواره مورد نقد و ارزیابی منتقدان بوده و هستند و آقای عارف هم از این قاعده مستثنی نیست. اگر به یاد داشته باشیم مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی که دو دوره رئیس جمهور کشور و سالها رئیس مجلس بودند، در مجلس ششم جزء آخرین نفرات لیست قرار گرفتند، بنابراین اینکه در یک مقطعی متاثر از عواملی که بخشی از این عوامل برخواسته از مناسبات و انگیزه های درون جریان اصلاحات است و بخشی از آن از سوی جریان رقیب هدایت می شود، مورد نقد قرار بگیرند امری طبیعی است و فکر می کنم اگر فضا مهیا و از این حالت یک طرفه خارج شود و اعضای کمپین دکتر عارف و خود ایشان فرصت پیدا کنند که از این انزوای رسانه ای خارج شوند و تریبونی برای بازگو کردن در اختیار داشته باشیم با بیان بسیاری از واقعیت ها، عمدتا افکار عمومی و به ویژه نسل جوان که از آن کم اطلاع هستند شرایط تغییر خواهد کرد.

اقدامات ارزشمند و تاریخی از سوی مجلس دهم باقی مانده است

به طور مثال رئیس مجلس دهم آقای علی لاریجانی بود، ثانیا بر اساس بد عهدی هایی که با هدایت دولت صورت گرفت از تشکیل یک فراکسیون یکدست اصلاح طلب جلوگیری شد و ثالثا با وجود اینکه اصلاح طلبان اکثریت تعیین کننده را در مجلس دهم نداشتند، لیست امید ما اکثریت داشت اما فراکسیون امید اکثریت نداشت، با این وجود اقدامات ارزشمند و تاریخی از سوی مجلس دهم باقی مانده است، به عنوان مثال این مجلس توانست یکی از معضلات مهم فرزندان متولد شده از مادران ایرانی و پدران غیر ایرانی را حل کند، در ارتباط با تغییر قانون مجازات متهمین به مواد مخدر جلوی بسیاری از اعدام هایی که به تجربه دریافتیم بی حاصل بود را گرفت، در حوزه برجام یکی از محکمترین استوانه های دولت در به سر انجام رسیدن برجام فراکسیون امید مجلس بود، در حوزه سیاسی بسیاری از احزابی که امروز عضو جبهه اصلاحات ایران هستند با حمایت و پشتیبانی نمایندگان اصلاح طلب عضو فراکسیون امید که در کمیسون ماده ۱۰ قانون احزاب عضوت داشنند، ورود به عرصه سیاست ایران پیدا کردند.

مجموع کارنامه محمدرضا عارف باید در مقاطع گذشته قضاوت شود

از سویی خود اعضای فراکسیون امید اگر فرصتی پیدا کنند که از مواضعشان دفاع کنند کارنامه قابل قبولی دارند، در طی مجلس دهم از یک طرف دولت از فراکسون امید بیشتر انتظار پشتیبانی داشت اما همواره با حمیات از فراکسیون به اصطلاح مستقلین در حقیقیت از جهت خواستن میزان اثرگذاری این فراکسیون فروگذار نمی کرد و طبعا جریان رقیب هم به همین شکل بود. بنابراین اگر قرار باشد در مورد پیشینه عملکردی و مواضع شخصی مثل دکتر عارف قضاوت شود باید همه کارنامه او در مقاطع قبلی مورد قضاوت قرار بگیرد، به عنوان مثال زمانی که ایشان رئیس دانشگاه تهران بودند در بحرانی ترین سالهای دهه ۷۰ اداره دانشگاه تهران از نظر علمی و از جهت فضای باز سیاسی چگونه بوده است؟ تا آخرین روزی که دکتر عارف رئیس دانشگاه تهران بود آقای دکتر عبدالکریم سروش کلاس هایش برگزار می شد و اجازه داده نشد که حریم دانشگاه شکسته شود.

در دوره ای  ایشان رئیس سازمان برنامه و بودجه بود، بهترین اقدامات در کشور انجام شد و ۴ سالی که ایشان معاون اول دولت اصلاحات بود به عنوان معاون آقای خاتمی و نفر دوم دولت به نحوی اداره دولت را با هدایت آقای خاتمی به سرانجام رساند که بالاترین شاخص های عملکردی را بر حسب اذعان کارشناسان مجرب حوزه توسعه کشور را در این حوزه داشتیم.

من در سال ۹۲ سخنگوی ایشان بودم، یقین دارم که اگر فرد دیگری به جای محمدرضا عارف بود به تبعیت از اراده جمعی اصلاح طلبان و تشخیص صلاح دید آقای خاتمی و مرحوم آقای هاشمی در گرما گرم رقابت های انتخاباتی به نفع یک کاندیدای غیر اصلاح طلب که آقای روحانی بود کنار نمی رفت. ما در بین نامزدهای اصلاح طلب داریم و داشتیم که در مقاطعی از انتخابات مجلس به طور مستقیم به توصیه ها و پشنهادهای جریان اصلاحات و آقای خاتمی در عمل توجه کرده اند.

مجموعه این مسائل را باید مد نظ داشته باشیم البته آقای دکتر عارف یک چهره علمی، دانشگاهی، فرهنگی و سیاسی است و من درسال ۹۲ به عنوان سخنگوی ایشان در یکی از مناظرات تلوزیونی عرض کردم که در مقایسه بین همه کسانی که در صحنه انتخابات به عنوان داوطلب بودند دانشمندترین آنها دکتر عارف بود که از یکی از معتبرترین دانشگاه های جهان فارغ التحصیل شده بود و صاحب سبک بوده و هست.

فرصت کافی برای تغییر فضا نسبت به عارف وجود دارد

به نظر من اگر قرار بر این باشد که در جایگاه ریاست جمهوری یک فرد عالم، دانشمند، مجرب و کسی که سطوح مختلف مدیریتی را طی کرده باشد، قرار بگیرد، تشخیص من این است که با حفظ احترام به سایر نامزدها محمد رضا عارف می تواند یکی از آنها باشد، البته طبیعی است که همچنان که در کلیت جامعه با سلیقه های گوناگون مواجه هستیم در جامعه اصلاح طلبی ایران نیز تنوع سلیقه ای زیادی داریم و حتما آقای عارف متناسب با تشخیص خرد جمعی و با  اولویت قراردادن ضرورت حفظ انسجام که لازمه کمک به تامین منافع ملی و مصالح اصلاح طلبان است و به دور از حب و بغض و دلخوری از دیگران تصمیم خواهد گرفت.

* با توجه به توضیحاتی که دادید فکر می کنید زمان باقی مانده تا انتخابات فرصت کافی برای تغییر فضایی که نسبت به آقای عارف وجود دارد  بین اصلاح طلبان و در میان افکار عمومی هست؟

بله. به نظر من این زمان وجود دارد چون آقای عارف چهره شناحته شده ای است.