سیگنال‌های متناقض ترامپ؛ نقشه راه دولت پزشکیان برای واشنگتن چیست؟
به گزارش اقتصادنیوز، امواج مدیا با انتشار یادداشتی مدعی شد: تهران به استراتژی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای «بازگرداندن» کمپین «فشار حداکثری» با تأکید بر اینکه این سیاست نیز شکست خورده خواهد بود، واکنش نشان داده است.
با این حال، هم تهران و هم واشنگتن برای دستیابی به یک راه‌حل مسالمت‌آمیز جهت حل اختلافات بی‌شمار تمایل دارند؛ بالاخص در باب آینده برنامه هسته‌ای ایران.
کنش ترامپ و واکنش ایران
این وبگاه در ادامه ادعا کرد: ترامپ ۴ فوریه یادداشتی را برای «بازگرداندن» سیاست «فشار حداکثری» که یادآور سیاست او در قبال ایران در اولین دوره ریاست‌جمهوری ۲۰۱۷-۲۰۲۱ بود، امضا کرد. در این یادداشت هدف ادعایی واشنگتن به صفر رساندن «صادرات نفت ایران»، تحت تأثیر قرار دادن شبکه اتحاد منطقه‌ای ایران و همچنین جلوگیری از توسعه برنامه موشکی و ممانعت از عبور تهران از آستانه گریز هسته‌ای عنوان شده است.
ترامپ هنگام امضای این سند به خبرنگاران گفت که این اقدامات «سختگیرانه» هستند، اما افزود که از اجرای چنین استراتژی ناخرسند است. او بعداً در پاسخ به سؤال ادعایی خبرنگاری استدلال کرد که «آن‌ها در حال حاضر بسیار قوی هستند و ما به آن‌ها اجازه نمی‌دهیم از آستانه گریز هسته‌ای عبور کنند».
ترامپ پس از خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران در سال ۲۰۱۸، افزود که آماده است توافق خود را با تهران بازتعریف کرده و مایل است با همتای ایرانی خود رایزنی داشته باشد. او بعداً در Truth Social با انتشار پستی مدعی شد: «من توافقنامه صلح هسته‌ای تأیید شده را ترجیح می‌دهم، که به ایران اجازه رشد و شکوفایی مسالمت‌آمیز را می‌دهد».
همزمان مقامات ایرانی بی‌درنگ بازگشت رسمی فشار حداکثری را به چالش کشیده و استدلال کردند که این امر مانع از صادرات نفت نخواهد شد. مسعود پزشکیان، رئیس جمهور میانه روی ایران، کارآیی کمپین فشار ایالات متحده را کم اهمیت جلوه داد و استدلال کرد که اقتصاد ایران به فروش نفت وابسته نیست و روابط منطقه‌ای تهران باعث انعطاف‌پذیری اقتصادی می‌شود.
پزشکیان در سخنرانی خود در ۶ فوریه در جمع سفرای خارجی در تهران گفت که ایران به دنبال جنگ یا سلاح هسته‌ای نیست. او با استناد به فتوای مقام معظم رهبری گفت: این موضع قابل راستی آزمایی است، زیرا بازرسی‌ها مکرراً عدم تلاش برای ساخت سلاح اتمی را تأیید کرده است.
در همین حال، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران تأکید کرد که جمهوری اسلامی «سلاح هسته‌ای نداشته، ندارد و نخواهد داشت.
عباس عراقچی وزیر امور خارجه در ۵ فوریه بازگشت رسمی فشار حداکثری آمریکا را تجربه‌ای شکست خورده خواند که دوباره شکست خواهد خورد. این دیپلمات ارشد ایرانی تأکید کرد که اگر نگرانی اصلی ترامپ اطمینان از عدم عبور ایران از آستانه گریز هسته‌ای است، این مورد قابل دستیابی است و مشکلی در این باره نیست.
واکنش‌ها در داخل به ادعاهای ترامپ
وزیر خارجه ایران بعد از آن با انتشار پیامی در شبکه ایکس (تویتر سابق) نوشت: دستیابی به تضمین‌های عملی مبنی بر اینکه ایران سلاح هسته‌ای نخواهد داشت، کار سختی نیست، مشروط بر اینکه تضمین‌های عینی نیز ارائه شود که اقدامات خصمانه علیه ایران - از جمله فشار‌های اقتصادی و تحریم‌ها - عملاً پایان یابد.
همزمان چندین مقام نیز در واکنش به اعلام آمادگی ترامپ برای گفتگو با ایران، بر ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تأکید کردند. محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور گفت: «ترامپ می‌تواند مطمئن باشد» که ایران سلاح هسته‌ای نخواهد ساخت.
حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز ۶ فوریه در واکنش به اینکه ترامپ ایران را قوی خواند، گفت که رئیس جمهور آمریکا کاملاً درست گفته است. سلامی افزود: این یکی از واقعی‌ترین اظهارات ترامپ است، زیرا او شرایط را واقع‌بینانه ارزیابی کرد.
سلامی همچنین گفت: «پاسخ ما به هرگونه حمله به تأسیسات هسته‌ای‌مان غیرقابل تصور خواهد بود». شایان ذکر است، پیش از سخنان ترامپ، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران استدلال کرد که مذاکرات بر اساس «اصل مقاومت» امکان‌پذیر است.
علی اکبر احمدیان این تصور را که مذاکره با «مقاومت» در تضاد است، رد کرد و گفت که امکان گفتگو با «کفار» وجود ندارد. احمدیان «مقاومت» را در قاب استقامت استراتژیک توصیف کرد و تأکید کرد که دانستن اینکه چه زمانی باید سازش کرد و چه زمانی می‌بایست محکم ایستاد، کلید تصمیم‌گیری مؤثر است.
او گفت: جنگ پایان می‌یابد، اما مقاومت هرگز پایان نمی‌یابد. این مقام ارشد امنیتی پیشنهاد کرد که برخی از درون تشکیلات رویکردی بیش از حد عجله دارند. همزمان رسانه‌های ایران مدت‌هاست که بر سر گفتگو‌های مستقیم با ایالات متحده اختلاف نظر دارند و این اختلاف پس از سخنان ترامپ تشدید شده است.
خبرگزاری فارس اما نسبت به چشم انداز مذاکره با ترامپ تردید داشت و رویکرد رئیس جمهوری امریکا را تاکتیک «چماق و هویج» توصیف کرد. نورنیوز ترامپ را متهم کرد که تحت نفوذ بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل عمل می‌کند. در این میان تحلیلگران و روزنامه نگاران در ایران نیز به طور مشابه بر سر خطوط سیاسی اختلاف نظر دارند.
فوأد ایزدی، مفسر سیاسی، استدلال کرد که ترامپ صراحتاً خواستار مذاکره با جمهوری اسلامی نشده و اهمیت اظهارات او را رد کرد. برخی از کاربران محافظه کار، رسانه‌های طرفدار اصلاحات را متهم کردند که بیش از حد بر اشاره ترامپ به مذاکرات تأکید دارند و در عین حال اعلامیه رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر تجدید کمپین «فشار حداکثری» را نادیده می‌گیرند.
با این حال، سینا جهانی، روزنامه‌نگار میانه‌رو، بیانیه ترامپ را فرصتی برای تعامل قلمداد کرد. علی مطهری، نماینده سابق میانه رو پیشنهاد کرد که ایران باید از فرصت برای مذاکره استفاده کند، اگر پیشنهاد ترامپ مستلزم برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران نباشد.
مطهری استدلال کرد که شرکت در مذاکرات به عنوان یک آزمون تاریخی برای نیات ایالات متحده عمل می‌کند و به جمهوری اسلامی کمک می‌کند تا مواضع خود را برای نسل‌های آینده توجیه کند.
به ادعای امواج مدیا، «فشار حداکثری» ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ ضربه‌ای به اقتصاد ایران وارد کرد و باعث کاهش صادرات نفت شد، اما نتوانست تهران را به یک توافق هسته‌ای محدودتر وادارد. خروج ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، همانطور که توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران به طور رسمی شناخته می‌شود، ایران را واداشت تا فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش داده و اورانیوم را فراتر از محدودیت‌های موجود در این توافق غنی‌سازی کند.
جانشین ترامپ، جو بایدن فشار حداکثری را کنار نگذاشت، اگرچه دولت او هرگز به تحریم‌های دوران ترامپ به این عنوان اشاره نکرد. با این حال، بایدن متهم شده است که تحریم‌های نفتی ایران را به شدت اجرا نمی‌کند و گفته می‌شود که به افزایش صادرات تهران در سال‌های اخیر کمک کرده است.
از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید، رسانه‌های ایران در مورد اینکه آیا با رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه تعامل داشته باشند، بحث می‌کنند. دولت پزشکیان از دیپلماسی برای کاهش تحریم‌ها دفاع کرده است.
