نتانیاهو در برزخ؛ آمادگی ایران و آمریکا برای نشست تاریخی/آیا التهاب خاورمیانه فروکش خواهد کرد؟

به گزارش اقتصادنیوز، ریسپانسیبل استیت کرفت با انتشار یادداشتی مدعی شد: در جریان دیدار لحظه آخری روز دوشنبه میان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیری اسرائیل ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده در تاریخ ۱۲ آوریل بهصورت مستقیم با ایران دیدار خواهد کرد تا درباره توافقی احتمالی بر سر برنامه هستهای تهران گفتوگو کند.
پیش از این اظهارات، ایران اعلام کرده بود که آماده انجام گفتوگوهای غیرمستقیم با ایالات متحده با هدف احتمال بازنگری در توافق هستهای است. زمانی که خبرنگاران درباره جزئیات این برنامه پیشتر اعلامنشده برای مذاکره مستقیم پرسیدند، ترامپ صرفاً تکرار کرد که مذاکرات در «تقریباً بالاترین سطح» روز شنبه انجام خواهد شد.
به ادعای این نشریه، ترامپ مدعی شد: «همه توافق دارند که رسیدن به توافق، بهتر از انجام آن کار واضح است»؛ اشارهای ضمنی به احتمال رویارویی مستقیم آمریکا علیه ایران که هدف دیرینه برای نتانیاهو است.
استقرار ارتش آمریکا -بهویژه بمبافکنهای B-2 در پایگاه دیهگو گارسیا و تجهیزات اضافی در شرق مدیترانه- نشاندهنده آن است که برنامهریزیهای اضطراری بهطور جدی در جریان است.
ترامپ در ادامه ادعا کرد: «فکر میکنم همه قبول دارند که توافق، بهتر از گزینه واضح است و گزینه واضح چیزی نیست که من بخواهم در آن دخیل باشم -و صادقانه بگویم- اسرائیل هم نمیخواهد درگیر آن شود، اگر بتواند از آن اجتناب کند».
نتانیاهو ناکام ماند!
این نشریه در ادامه یادداشت ادعاییاش آورد که پیش از این دیدار، اسرائیل نگرانی ادعاییاش را از این مسئله ابراز کرده بود و واشنگتن ممکن است بدون دریافت تضمینهای کافی درباره مهار یا توقف برنامه هستهای ایران یا محدودسازی فعالیتهای منطقهای تهران -بهویژه در سوریه و لبنان- بار دیگر با ایران وارد تعامل شود. گفته میشود تیم نتانیاهو خواهان هماهنگی نزدیکتر با دولت آمریکا درخصوص خطوط قرمز احتمالی بوده و همچنین درباره همکاریهای پدافند هوایی -از جمله تحویل اخیر سامانههای تاد (THAAD) و پاتریوت- گفتوگو کرده است.
در جریان نشست خبری، چند خبرنگار از ترامپ درباره سیاستهای حمایتی تجاری دولت او، از جمله تعرفه ۱۷ درصدی اعمالشده بر کالاهای اسرائیلی، سوال کردند. زمانی که از او پرسیده شد آیا این تعرفهها کاهش خواهد یافت یا خیر؟ ترامپ طفره رفت و گفت: «ما خیلی به اسرائیل کمک میکنیم. سالیانه چهار میلیارد دلار به آنها میدهیم» و تأکید کرد که این یکی از بزرگترین کمکهای سالانه آمریکا به یک بازیگر خارجی است. او در پایان گفت: «ما خوب از دوستانمان مراقبت میکنیم».
تعرفه ۱۷ درصدی اعمال شده از سوی دولت ترامپ بر صادرات اسرائیل، نگرانی گستردهای را در بخشهای مختلف اقتصاد این بازیگر ایجاد کرده است. حتی پس از آنکه اسرائیل برای خروج از دایره این تعرفهها، تعرفههای خود بر کالاهای آمریکایی را حذف کرد، دولت ترامپ حاضر نشد اسرائیل را از این سیاست معاف کند. برآورد انجمن تولیدکنندگان اسرائیلی نشان میدهد که این تعرفهها میتواند باعث کاهش ۲.۳ میلیارد دلاری در صادرات سالانه و از بین رفتن بین ۱۸ هزار تا ۲۶ هزار شغل شود.
نتانیاهو با این هدف به واشنگتن رفته بود که این سیاست را لغو یا حداقل تعدیل کند و بر وابستگی دیرینه اسرائیل به بازارهای ایالات متحده و اهمیت نمادین اصل «تقابل» در اتحاد دو کشور تأکید داشت؛ اما به نظر میرسد در این هدف ناکام مانده است.
تصاعد بحران در غزه
به ادعای ریسپانسیبل استیت کرفت، با وجود امتناع ترامپ از لغو تعرفهها، او و نتانیاهو تلاش کردند تا نوعی حس همدلی و هماهنگی را به نمایش بگذارند. ترامپ در اظهاراتی غیرواقعی گفت: «این مرد [نتانیاهو] بسیار سخت در تلاش است تا گروگانها را آزاد کند. امیدوارم قدردانش باشند»
در حالی که شواهد فراوانی وجود دارد مبنی بر اینکه نتانیاهو بمباران غزه را به آزادی گروگانها ترجیح میدهد. نتانیاهو در پاسخ گفت: «شریک خوبی دارم». نتانیاهو در سخنرانی آغازین خود اعلام کرد که مایل است فلسطینیها اجازه داشته باشند از غزه خارج شوند؛ موضوعی که با طرح ترامپ همراستا بود؛ طرحی که در جریان سفر نتانیاهو در فوریه مطرح شد، زمانی که او نخستین رهبر خارجی بود که پس از آغاز به کار ترامپ به کاخ سفید دعوت شد.
برخلاف گزارشهای اخیر، نتانیاهو ادعا کرد که اسرائیل مانع خروج فلسطینیها از این منطقه نمیشود. نتانیاهو به نظر میرسد تلاش دارد لحن خود در مورد «پاکسازی قومی» نرمتر جلوه دهد، آن هم با تأکید بر خروج «داوطلبانه». در همین راستا، دولت او اخیراً آژانسی تازه تأسیس کرده که وظیفه آن تسهیل مهاجرت فلسطینیهایی است که مایل به ترک غزه هستند؛ این در حالی است که ارتش اسرائیل همزمان به اشغال بیشتر این سرزمین ادامه داده و با ویرانسازی گسترده، غزه را هرچه بیشتر غیرقابل سکونت میکند.
طرح نتانیاهو برای ایجاد «دالان مورَگ» در جنوب غزه -منطقهای تحت کنترل اسرائیل با هدف تقسیم نوار غزه - با انتقاداتی مواجه شده که آن را گامی در جهت تکهتکه کردن ساختاری منطقه به بهانه امنیت توصیف میکنند. همزمان، وضعیت در کرانه باختری همچنان متشنج است، بهویژه پس از کشته شدن عامر محمد سعدة ربیع، نوجوان ۱۴ ساله فلسطینی-آمریکایی که در جریان یورش نظامیان اسرائیلی به شهر بیتریما هدف گلوله قرار گرفت.
همچنین، کشته شدن ۱۵ امدادگر در غزه به دست نیروهای اسرائیلی، انتقادات را بهشدت افزایش داده است. این وقایع بار دیگر توجهات را به سیاست آمریکا در قبال رفتار نظامی اسرائیل جلب کردهاند، بهویژه با در نظر گرفتن ادامه ارسال تسلیحات و حمایت دیپلماتیک قاطع واشنگتن از اسرائیل.
به ادعای ناظران براساس نظرسنجی اخیر، ۷۰ درصد از شهروندان اسرائیلی خواهان کنارهگیری نتانیاهو از قدرت هستند. او قرار بود روزهای دوشنبه و چهارشنبه در دادگاه منطقهای شرق بیت المقدس برای رسیدگی به اتهامهایش درباره فساد و کلاهبرداری حاضر شود شود. اما سفر ناگهانی نتانیاهو به واشنگتن از بوداپست برنامهها را برهم زد.
در جریان نشست خبری، یکی از خبرنگاران از ترامپ درباره واکنش فلسطینیتبارهای آمریکایی که به او رأی داده بودند به این امید که جنگ غزه به پایان برسد، پرسید. ترامپ در پاسخ گفت: «دوست دارم جنگ متوقف شود» و ابراز امیدواری کرد که این اتفاق بهزودی بیفتد، اما بلافاصله موضوع را به کارزار بمباران آمریکا علیه حوثیها در یمن و طرح خود برای ارائه بزرگترین بودجه تاریخ به پنتاگون -به ارزش یک تریلیون دلار- تغییر داد. پرسش خبرنگار بیپاسخ ماند.