خرسندی کرباسیان از حال اقتصاد ایران
شش ماه پس از روی کار آمدن مسعود کرباسیان به عنوان سکاندار وزارت اموراقتصادی و دارایی، حالا همه چشم‌ها منتظر اوست که وی در حوزه خود چگونه با مسائل مهم اقتصاد اعم از تزریق نقدینگی به بنگاه‌های اقتصادی، مشکلات حوزه مالیات و تورم رو به افزایش کنار خواهد آمد. او البته شرایط امروز اقتصاد ایران را مساعد می‌داند و به آینده هم خوش‌بین است. آنچه او درباره اقتصاد ایران می‌اندیشد و برنامه‌هایش برای آینده موضوع گفت‌وگوی ایسنا با کرباسیان بود که قسمتی از آن به شرح زیر است:
به دولت قبل نقد می‌شد که علاقه‌مند به اعمال سیاست‌های انقباضی بود و همین به رکود دامن زد. اکنون و شش سال بعد، هم بسیاری از بنگاه‌ها در رکود به سر می‌برند و هم هشدارهایی وجود دارد مبنی بر احتمال بازگشت دوباره تورم دو رقمی. چه خواهید کرد؟
مهار تورم با اعمال سیاست‌هایی برای خروج از رکود با هم مغایرت ندارد و تاکنون نیز نداشته است. سوال من این است که آیا رشد اقتصادی در کشور وجود داشته است یا خیر؟ در سال گذشته رشد اقتصادی ۱۲.۵ درصد بوده و امسال این رشد به ۶.۵ تا ۷ درصد رسیده است که تا آخر سال این رقم بالاتر هم خواهد رفت.
رشد سال گذشته از نفت بود و ما از ظرفیت رشد خود استفاده کردیم و امسال هم از عواید همان بهره‌مندیم؟
بلی. همانطور که دیدیم در سال گذشته بخش مهمی از رشد از بخش نفت بود، ولی امسال رشد بخش نفت بیشتر از رشد سایر بخش‌ها بوده است. سوال من این است که آیا رشد مسکن داشتیم یا نه؟ در مسکن، تولید، کشاورزی، معدن و ... رشد اتفاق افتاده است. از سوی دیگر تورم پایین بوده و رشد قیمت‌ها هم پایین بوده است. بنابراین نمی توان گفت اثر وضعی قیمت‌ها منجر به رشد شده است. در پاسخ به این سوال باید بگویم که خیر! این رشد تولید بوده که انجام شده است. از سوی دیگر باید بررسی کنیم که آیا بیکاری کاهش یافته است؟ اشتغال افزایش یافته است؟ اگر چنین وضعیتی وجود دارد نشان می دهد که ما رکود نداریم.
البته در بخش‌های خاصی از صنعت ممکن است تقاضا وجود نداشته باشد یا تولید نتواند آن مقدار رشد داشته باشد. مثلا فرض کنید در بخش سیمان ظرفیت‌هایی زیادی داشتیم که بخش بزرگی از آن وابسته به صادرات کشورهای همسایه بود که خود یا تعرفه زدند و یا کارخانه زدند در نتیجه صادرات ما کم و رشد ما محدود شد. یا اینکه مثلا فعالیت طرح‌های عمرانی و مسکونی ما به اندازه تولید ما نبود. این موارد هم وجود داشت. ولی به هر حال بخش فولاد و پتروشیمی و ... هم هستند که در آن‌ها رشد تولید اتفاق افتاده است. ما هم برای بررسی رشد میانگین بخش‌ها را در نظر می‌گیریم. اکنون می‌بینیم که در خودروسازی، فولاد معدن و... رشد داشتیم.
مواردی که گفتید مربوط به رشد صنایع بزرگ است، ولی اوضاع صنایع خرد مناسب نیست
در صنایع پایین دستی پتروشیمی رشد داشتیم.
بخش غیرانرژی هم داشتیم؟
بگذارید درباره پتروشیمی صحبت کنم. امسال رقم صادرات ما در پتروشیمی نسبت به سال قبل رشد چندانی نداشته، ولی تولید ما رشد داشته است. امسال یک میلیون تن تولید بیشتر در پتروشیمی داشتیم. یعنی پتروشیمی کمک کرده است به صنایع پایین دستی که تولیدات پایین دستی افزایش یابد.
ولی همچنان بر شهرک‌های صنعتی رکود حاکم است
ما و وزارت کار و وزارت صنایع مطالعه‌ای کردیم که واحدهایی که به اسم تعطیل به شورای استان‌ها اعلام شدند چه وضعیتی دارند؟ گفته شد که وضعیت آن‌ها بهتر از قبل است. بالاخره ما مسئول تامین نقدینگی و راه‌اندازی آن‌ها هستیم و وضعیت آن‌ها را رصد می‌کنیم، با این حال نتیجه مطالعه ما نشان داد وضعیت آن‌ها بسیار بهتر شده است و بسیاری از آن‌ها در حال خروج از چرخه رکود هستند و از تعطیلی خارج می شوند. ممکن است تعدادی از بنگاه‌ها هنوز چندان رونق نگرفته باشند البته برای برخی کاری نمی‌شود کرد، ولی برای برخی دیگر باید به فکر راه حل باشیم. با این حال به طور کلی اکنون صادرات ما رشد داشته است که بخشی از آن هم صادرات صنعتی است و این خود بیانگر اوضاع بنگاه‌هاست.
تراز تجاری ما ولی منفی است
ببینید به هر حال واردات ما رشد داشته است. اکنون با رشد ۲۰ درصدی واردات و ۵ درصدی صادرات رو به رو بوده‌ایم یعنی صادرات به نسبت به سال قبل رشد داشته است.
ممکن است به خاطر سیاست‌های تزریق نقدینگی به بنگاه‌ها، سیاست‌های مهار تورم را از دستور کار خارج کنید؟
معتقدم اکنون رکودی وجود ندارد. می توانیم با هم درباره تعریف رکود صحبت کنیم. حرف من این است که بنگاه‌ها از رکود خارج شده‌اند.
چه موضعی درباره تزریق نقدینگی برای ایجاد رشد دارید؟
ببینید باید اول بررسی کرد که آیا ایجاد اشتغال و فعال شدن آن از طریق پولی باید حل شود یا اهرم‌های دیگری باید به کار بسته شود؟ من می‌گویم اهرم‌های دیگری هست. باید بررسی کنیم که برای حل کردن مسائل تولید از طریق تحریک تقاضا باید عمل شود، یا از محل فشار عرضه؟ بحث‌هایی است که باید صنعت به صنعت درباره آن بحث کرد. یکی از قانون‌هایی که می‌تواند در این زمینه کمک کند، قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات ارزش افزوده و صندوق‌های فروش است. باید البته ببینیم مجلس چه زمانی کار آن را تمام می‌کند.
چه زمانی کار آن تمام می‌شود؟
مجلس قول داده است که قانون مالیات بر ارزش افزوده و صندوق‌های فروش را بعد از بودجه به صحن علنی خواهند برد. اگر سوال از وزرا کمتر بپرسند (با لبخند) فرصت خواهند کرد که کار این قوانین را به اتمام برسانند.
