افزایش 25 برابری نقدینگی ایران در 13 سال

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از ایبِنا، غلامرضا مصباحی مقدم با بیان اینکه حفظ ارزش پول ملی هر کشوری از سیاست پولی آن کشور نشات می گیرد گفت: اگر رشد نقدینگی به اندازه رشد تولید در نظر گرفته شود ارزش پول ملی حفظ خواهد شد. بنابراین با سیاست پولی و اصلاح آن می توان از تداوم رشد نقدینگی جلوگیری کرد.

وی منظور از نقدینگی را پول و شبه پول موجود در بین مردم یک کشور عنوان کرد و افزود: پول به صورت اسکناس و شبه پول به شکل الکترونیک در حساب های جاری، پس انداز و سرمایه گذاری در بانک ها وجود دارد و چک نیز به معنای حواله ای برای پرداخت نوعی شبه پول محسوب می شود.

میزان رشد نقدینگی

این کارشناس اقتصادی درباره میزان رشد نقدینگی در کشور گفت: در سال ۸۴ و در پایان دولت آقای خاتمی مجموعه نقدینگی کشور ۶۳ هزار میلیارد تومان بودکه این رقم امروز به یک تریلیون و ۶۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده که از رشد ۲۵ برابری حجم نقدینگی در کشور حکایت دارد.

وی با بیان اینکه بودجه سال جاری یک تریلیون و ۱۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد می شود اظهار داشت: همانطور که می بیند مجموع نقدینگی کشور بسیار به درآمد ملی سالانه کشور نزدیک است.

مصباحی مقدم رشد سالانه نقدینگی را ۲۵ تا ۳۰ درصد اعلام کرد و افزود: یکی از عوامل خلق نقدینگی بانک مرکزی و بانک های عامل هستند که با انتشار پول پُرقدرت که قادر است معادل ۷.۵ برابر میزان واقعی خود خلق پول کند، حجم نقدینگی را افزایش می دهند.

استقراض دولت و بانک های عامل از بانک مرکزی

مصباحی مقدم دلیل دیگر افزایش نقدینگی را استقراض از بانک مرکزی عنوان کرد و­ گفت: دولت در این سال ها به بهانه های مختلف از بانک مرکزی استقراض کرده، مانند آنچه اواخر پارسال برای سامان دهی طلبکاران موسسات مالی رخ داد که بعدها رییس جمهور گفتند ۱۰ هزار میلیارد تومان از جیب ملت به طلبکاران دادیم.

این کارشناس اقتصادی بابیان اینکه اخیرا معلوم شده چندبار دیگر هم دولت از بانک مرکزی به میزان ۳۳ هزار میلیارد تومان برداشت کرده است گفت: این مقدار را اگر در ۷.۶ برابر ضرب کنیم مشخص می شود چه حجم عظیم نقدینگی در اثر استقراض و برداشت از بانک مرکزی رخ داده است.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نهم بدهکاری بانک های عامل به بانک مرکزی را از دیگر دلایل افزایش حجم نقدینگی در کشور عنوان کرد و افزود: هر چند بانک های کشور براساس قانون مکلف هستند درصدی از سپرده هایی که جذب می کنند را نزد بانک مرکزی سپرده کنند، اما بانک ها تحت عناوین مختلفی همچون بدهکار ساختن خود به بانک مرکزی از این کار سر باز می زنند و همین عامل تاکنون ۲۴۰ هزار میلیارد تومان خلق نقدینگی به بار آورده است.

افزایش دارائی های خارجی بانک مرکزی

به گفته مصباحی مقدم، با افزایش دارائی های خارجی بانک مرکزی و بدهی دولت به این بانک، همینطور بدهی بانک های عامل به بانک مرکزی هم پایه پولی بزرگ و بزرگتر شده و هم نقدینگی افزایش یافته است.

وی در ادامه توصیه پذیر نبودن بانک مرکزی و ضرورت حفظ استقلال این بانک را راهکار اصلی در توقف رشد نقدینگی اعلام کرد و گفت: اگر رئیس و هیئت عامل بانک مرکزی بتوانند در برابر برداشت از منابع این بانک مقاومت کنند، نقدینگی شکل نمی گیرد.

رشد سالانه تولید

این کارشناس اقتصادی گفت: میزان نقدینگی باید با رشد تولید همراه و متناسب باشد و از آنجا که رشد سالانه تولید ما در میانگین ۴۰ سال گذشته حدود ۴ درصد بوده، در نهایت می توان رشد سالانه نقدینگی را چیزی حدود ۶ تا ۸ درصد در نظر گرفت. حال آن که در این سالها ۲۰، ‌۲۵، ۳۰ و برخی سالها ۳۸ درصد رشد نقدینگی را تجربه کرده ایم.

مصباحی مقدم استقراض و بدهی بانک های عامل به بانک مرکزی را منشاء ‌رشد نقدینگی و حاصل ضعف نظارت بانک مرکزی دانست و گفت: بانک مرکزی باید قدرتمند با بانک ها روبرو شود و اجازه سوء استفاده ندهد.

تعداد شعب بانک ها بیش از استانداردهای جهانی

مصباحی مقدم با اشاره به اینکه هم اکنون به ازاء هر ۳۴۰۰ ایرانی یک بانک وجود دارد خواستار کاهش این تعداد شد و گفت: همین تعداد زیاد شعبه موجب شده سرمایه بانک ها در قالب خرید شعبه های گران بلوکه شود، در حالی که اگر تعداد شعب کاهش یابد سرمایه بانک آزاد می شود و نقدینگی بانک و قدرت وام دهی آن را بالا می برد.

هدایت نقدینگی مهم تر از کنترل نقدینگی

وی در عین حال هدایت نقدینگی را مهم تر از کنترل نقدینگی عنوان کرد و ادامه داد: هر چند باران شدید و طولانی مدت موجب جاری شدن سیل می شود، اما با ایجاد سیل بند و ذخیره آن می توان موجب آبادانی و آبیاری مزارع شد، این نقدینگی فزاینده را هم می توان به فرصت تبدیل کرد و به کمک اصلاح نظام بانکی و رونق بازار سرمایه، زمینه استفاده بهینه از این نقدینگی را فراهم آورد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: تا وقتی پول در بانک یا بورس باشد مصیبت ایجاد نمی کند اما همین که رخنه ای ایجاد و از بانک ویا بازار سرمایه خارج شد حکم نقدینگی سرگردان پیدامی کند که هر جا بزند تخریب می کند.

وی با بیان اینکه دولت باید مشوق هایی ایجاد کند تا از این نقدینگی ها استفاده شود افزود: اگرچه بانک ها کارآمدیشان را در مدیریت نقدینگی از دست داده اند اما همچنان بازار سرمایه بهترین مکان استفاده از این نقدینگی است، کما اینکه در چند هفته اخیر هم شاخصهای بورس رشد فزاینده ای داشته است.

مصباحی مقدم گفت: بر همین اساس پیشنهاد کرده ایم تا اوراق سلف نفتی عرضه شود تا مردم امکان خرید نفت و مشتقات نفتی دولت را به صورت ریالی و ارزی به دست آورند و مابه التفاوت قیمت امسال و سال آینده نفت را دریافت کنند.