مقایسه رشد قیمت ها در 2 دولت
بانک مرکزی گزارش خرده‌فروشی در هفته نخست اردیبهشت سال‌جاری را منتشر کرد. این گزارش، آمار سطح قیمت برخی مواد خوراکی را در هفته مورد بررسی به تصویر کشیده است. بنابراین می‌توان تغییر قیمت برخی مواد خوراکی ضروری در هفته اول اردیبهشت ماه سال 1396 را نسبت به هفته اول اردیبهشت سال 1392 مقایسه کرد. با این مقایسه عملکرد دولت دهم و یازدهم در کنترل قیمت مواد خوراکی را می‌توان مشاهده کرد. نکته قابل‌تاکید این است که کاهش تورم به معنی کاهش سطح قیمت مواد خوراکی نیست، بلکه به این معنی است که سطح رشد قیمت‌ها در بازه زمانی مشخص کمتر شده است.
کنترل قیمت مواد خوراکی‌ها، در 4 سال گذشته به نحوی بوده که در حال حاضر، کمتر کاندیدایی برنامه یا شعاری به‌منظور کنترل نرخ تورم ارائه می‌کند؛ اما این احتمال وجود دارد که با اجرای سیاست‌های عوام‌گرایانه مانند اعطای چندبرابری یارانه‌ها و ایجاد اشتغال ناپایدار با افزایش سیاست‌های انبساطی، شرایط تورم مواد خوراکی‌ها به وضعیت 4 سال قبل بازگردد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در اقتصاد ایران یکی از عواملی که باعث شده اقتصاد کلان در وضعیت نامناسبی قرار گیرد، بالا بودن نرخ تورم بوده است. در اقتصاد ایران، تورم به شکل پایدار کنترل نشده و امکان بازگشت تورم، با تغییر سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصادی وجود دارد.
مواد پروتئینی
در این گزارش، به‌منظور بررسی تغییر قیمت مواد پروتئینی از سه کالای گوشت مرغ، گوشت قرمز، پنیر پاستوریزه و تخم مرغ استفاده شده است. کالاهایی که به نظر می‌رسد وزن بالایی در مصرف خانوارها دارند و در برخی موارد به‌عنوان ملاک گرانی یا ارزانی خوراکی‌ها محسوب می‌شوند. براساس آمارهای گزارش خرده‌فروشی بهای یک شانه دو کیلویی تخم مرغ در هفته اول اردیبهشت 96، معادل 9 هزار و 200 تومان بوده که در دوره 4 ساله دولت یازدهم 26 درصد رشد قیمت داشته است. چهار سال قبل، یعنی در اردیبهشت 92، بهای تخم‌مرغ در هر شانه 7 هزار و 300 تومان بود که در یک دوره چهار ساله 161 درصد به قیمت آن افزوده شده بود. بنابراین کاهش تورم، در این کالا به وضوح قابل‌مشاهده است.
این روند در گوشت مرغ نیز قابل‌توجه است. تورم 4 ساله گوشت مرغ در دولت یازدهم معادل 27 درصد بوده است، این افزایش قیمت در 4 سال دولت دهم معادل 136 درصد گزارش شده بود. به بیان دیگر، افزایش قیمت یک‌سال از دولت دهم، معادل افزایش قیمت 4 سال از دولت یازدهم بوده است. قیمت گوشت قرمز طی دولت دهم از حدود 10 هزار تومان به 30 هزار تومان در هر کیلو رسیده و سه برابر شده است. این در حالی است که کل افزایش قیمت گوشت در 4 سال گذشته، 12 هزار تومان در هر کیلو بوده است.
البته باید توجه کرد که در شرایط کنونی بهای گوشت نسبت به بهای مرغ بسیار بالاتر است و به‌دلیل جانشین بودن این دو کالا، برخی خانوارها بیشتر تمایل به مصرف گوشت مرغ دارند.دیگر آمار این گزارش نشان می‌دهد که در 4 سال گذشته، 38 درصد به بهای پنیر افزوده شده است، این رشد قیمتی برای 4 سال دوره دولت دهم، معادل 147 درصد بوده است. در مجموع آمارهای این کالاها که به‌عنوان مواد خوراکی پرتقاضا در گروه لبنی محسوب می‌شوند، نشان می‌دهد که افزایش قیمت خوراکی‌های این گروه در دوره دولت یازدهم، تقریبا معادل یک سوم افزایش قیمت دوره دولت دهم بوده است.
میوه و سبزی
در ماه‌های اخیر، قیمت میوه و سبزی به‌دلیل افزایش یافتن شدت بارش باران و ایجاد سیل و کاهش دمای هوا در انتهای سال گذشته، رشد قابل‌توجهی داشت؛ اما حتی افزایش قیمت در یک‌سال اخیر نیز باعث نشده که تورم میوه‌ها و سبزیجات در 4 سال گذشته نسبت به دوره مشابه قبل از آن بیشتر باشد. به‌عنوان مثال تورم گوجه فرنگی در 4 سال دولت یازدهم معادل 93 درصد بوده است. حال آنکه این افزایش قیمت در دولت دهم معادل 250 درصد بوده است یا به‌عنوان نمونه دیگر، تورم سیب‌زمینی در دولت یازدهم معادل 64 درصد بود؛ اما سطح قیمت‌های این خوراکی در دوره مشابه دولت دهم بازهم معادل 250 درصد گزارش شده است. این روند در برخی میوه‌های پرتقاضا مانند سیب و پرتقال نیز وجود دارد؛ به‌نحوی‌که تورم پرتقال از 192 درصد در کل دوره چهارساله دولت دهم به 89 درصد کاهش یافته است. همچنین تورم سیب قرمز نیز از 157 درصد به 80 درصد افت کرده است. این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد که افزایش قیمت مواد خوراکی‌ها در دوره دولت دهم، تحت‌تاثیر متغیرهای پولی بوده و عرضه و تقاضا یا نوسانات فصلی اثر قابل‌توجهی در تغییرات این گروه مواد خوراکی نداشته‌اند.
دیگر مواد خوراکی
در بین 13 کالای مورد بررسی در این گزارش، تنها تورم کالای برنج درجه یک بوده که در 4 سال دولت دهم عملکرد مناسب‌تری نسبت به 4 سال دولت یازدهم داشته است. بر این اساس، سطح قیمت برنج در دولت دهم با افزایش 103 درصدی به کیلویی 5 هزار و 900 تومان در سال 92 رسیده بود؛ اما در 4 سال اخیر افزایش قیمت این کالا معادل 114 درصد بود که بهای آن را به حدود 12 هزار و 600 تومان در هر کیلو رساند. اما قیمت دیگر کالاهای اساسی مانند، قند، چای و روغن نباتی، مانند کالاهای دیگر، از سطح تورم آنها در 4 سال اخیر نسبت به دوره مشابه قبل کاسته شده است.
تورم قند از 133 درصد در دولت دهم به 90 درصد در دولت یازدهم رسیده است، تورم چهارساله چای خارجی در دولت دهم معادل 226 درصد بود که این رقم در 4 سال اخیر به 40 درصد کاهش یافته است. همچنین تورم روغن نباتی در چهار سال دولت دهم معادل 117 درصد گزارش شده بود که این رقم در دوره 4 سال دولت یازدهم به 37 درصد کاهش یافته است. در نتیجه می‌توان عنوان کرد که مهم‌ترین هدف اقتصادی دولت یازدهم، در کنترل تورم به خصوص تورم مواد خوراکی که اثر منفی در رفاه خانوار دارد، به شکل قابل‌توجهی کنترل شده است.
