سایه مسقط روی دوبی؛ آغاز مرحله جدید همکاری‌های اقتصادی ایران وعمان

چراغ سبز دوطرفه به تعمیق روابط بانکی     

روز گذشته و در پی دیدار رئیس کل بانک مرکزی با برخی از مقامات سیاسی و اقتصادی عمان که با هدف گسترش ارتباط سیاسی، اقتصادی و مالی ایران و همسایه جنوبی صورت‌گرفته بود، بانک مرکزی اعلام کرد که ۲۸ بانک ایرانی، با رعایت ضوابط و مقررات و تحقق چهار شرط می‌توانند نسبت به صدور ضمانت‌نامه ارزی تعهد پرداخت به نفع بانک‌های عمانی اقدام کنند. به این ترتیب تاجران و پیمانکاران ایرانی می‌توانند از این پس از ضمانت‌های ارزی صادر شده از سوی این بانک‌ها به‌عنوان پشتیبان اعتباری عمل به تعهدات استفاده کنند. از آنجا که توسعه روابط بانکی به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های بالقوه توسعه همکاری اقتصادی ایران و عمان در دیدار رئیس‌کل بانک مرکزی و مقامات عمانی نیز مطرح‌شده‌بود، سیاست‌گذار پولی این بخشنامه را در جهت تسهیل روابط بانکی بین ایران و عمان و حمایت از فعالان اقتصادی ایرانی شاغل در این کشور شیخ‌نشین صادر کرده ‌است. بر مبنای نامه منتشرشده از سوی بانک مرکزی این ضمانت‌نامه ارزی به منظور تضمین بازپرداخت تسهیلات بانک‌های عمانی در صورت تحقق چهار شرط به شرکت‌های ایرانی ثبت‌شده در این کشور پرداخت خواهد شد؛ دریافت وثایق موردنیاز از نماینده ایرانی شرکت تسهیلات گیرنده، غیر قابل انتقال بودن این ضمانت‌‌نامه‌ها، اخذ مجوز برای صدور هریک از این ضمانت‌نامه‌های بانکی و عدم فروش ارز توسط بانک‌های عامل در صورت مطالبه وجه ضمانت. بانک مرکزی این نامه را به مدیریت امور بین‌الملل ۲۸ بانک شامل بانک ملی، سپه، تجارت، ملت، صادرات، کشاورزی، رفاه کارگران، صنعت و معدن، توسعه صادرات، مسکن، کارآفرین، پارسیان، اقتصاد نوین، سامان، پاسارگاد، سرمایه، پست‌بانک، سینا، انصار، بانک مشترک ایران و ونزوئلا، توسعه تعاون، بانک تجارتی ایران و اروپا، خاورمیانه، حکمت ایرانیان، شهر، دی، آینده و گردشگری ارسال کرده است.

عمان آلترناتیو گرانیگاه تجاری

بر مبنای اخبار منتشر شده، تا پیش از این بانک‌های عمانی تمایلی به ضمانتنامه‌های صادر شده از سوی بانک‌های ایرانی نداشتند اما پس از دیدار رئیس بانک مرکزی و مقامات عمانی که با هدف توسعه روابط بانکی، تجاری و اقتصادی این دو کشور همسایه صورت‌گرفت، از یک‌سو بانک‌های عمانی و از سوی دیگر بانک مرکزی ایران به صدور ضمانت‌نامه ارزی برای فعالان اقتصادی شاغل در عمان چراغ‌سبز نشان دادند. اقدامی که می‌تواند به منزله گام دوم در ایجاد پیوند مالی و اقتصادی با عمان باشد. ضمانت‌نامه بانکی در واقع تعهد برگشت‌ناپذیری است که بانک‌های صادر‌کننده در ازای عدم تعهد یکی از طرفین قرارداد (معمولا در قراردادهای فروش و پیمانکاری) تقبل می‌کنند. بنابراین پذیرش ضمانت‌نامه‌های ارزی بانک‌های ایرانی به نوعی منعکس‌کننده افزایش اعتبار بانک‌های ایرانی نزد طرف عمانی است و می‌تواند به منزله حذف برخی از دست‌اندازهای اعتباری برای تاجران و فعالان اقتصادی ایرانی شاغل در این کشور باشد. افزون بر این با توجه به اینکه تسهیل جابه‌جایی آزادانه اعتبار بر مرزهای جنوبی ایران، می‌تواند بسترساز تسهیل روابط تجاری و جابه‌جایی کالایی بین دو کشور باشد، چراغ سبز بانک‌مرکزی و بانک‌های عمانی به ضمانت اعتباری شبکه بانکی ایران به منزله قدمی دیگر برای انتقال گرانیگاه تجاری ایران از امارات به عمان است. با توجه به کم‌تر بودن اصطکاک سیاسی بین ایران و عمان در مقایسه با بسیاری از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، عمان می‌تواند به ایستگاه اول سفارش‌های وارداتی تبدیل شده ورقیبی قابل‌اعتمادتر برای امارات در زمینه تبدیل به پایگاه صادرات مجدد ایران باشد. افزون بر این بسترسازی برای ایجاد سوآپ و انتقال ارزی بین این دو کشور همسایه می‌تواند با ایجاد رقیبی جدی برای دبی ضمن کاهش اثرگذاری نرخ حواله درهم بر اقتصاد ایران، از وابستگی جریان تجاری و ارزی ایران به فعل و انفعالات صورت‌گرفته در مرزهای امارات بکاهد. به‌خصوص اینکه تنش‌های سیاسی بین ایران و امارات در سال‌های اخیر، سایه تهدید تغییرات رویکرد نسبت به ایران را به‌عنوان امکانی بالقوه حفظ کرده‌است.