چرا پراید و 405 از «جاده مخصوص» نمی روند؟
به گزارش اقتصادنیوز ، خودروسازان داخلی در حالی فعلا هیچ محصول جدیدی را در پسابرجام برای بازار زیر 50 میلیون تومان خود در نظر نگرفته‌اند که به‌نظر می‌رسد این موضوع سه دلیل عمده داشته و با موانع داخلی و خارجی مواجه است.جدا از محدودیت‌های مشارکت با خارجی‌ها و اینکه خودروسازان می‌خواهند بازار زیر 50 میلیون تومان شان را با همین محصولات فعلی و به‌واسطه تغییر چهره آنها، مدیریت کنند، دلیل دیگری نیز در این ماجرا نقش دارد و آن، ضعف قطعه‌سازان داخلی در سرمایه‌گذاری و توسعه است.
در حال حاضر بیشتر خودروهای داخلی را محصولات قدیمی در بازه قیمتی زیر 50 میلیون تومان تشکیل داده‌اند، محصولاتی که جایگزین کردن آنها نیاز به سرمایه‌گذاری داشته و بسیار هزینه بر است. اتفاقا به‌نظر می‌رسد همین هزینه‌بر بودن عرضه خودروهای جدید است که دست و پای خودروسازان را برای طراحی و تولید و عرضه و جایگزینی آنها با خودروهای قدیمی، بسته است.
در واقع خودروسازان داخلی نمی‌خواهند حالا که با همین خودروهای قدیمی نیز بازار زیر 50 میلیون تومان شان روی غلتک است، به خود زحمت سرمایه‌گذاری‌های جدید را داده و هزینه کنند. این در شرایطی است که ظاهرا وزارت صنعت، معدن و تجارت به خودروسازان اعلام کرده باید رفته‌رفته قید محصولات قدیمی‌شان را زده و فکری به حال جایگزینی آنها کنند؛ زیرا عرضه این محصولات دیگر به صلاح و در شأن مشتریان نیست. در این شرایط، خودروسازان دو راه پیش‌رو دارند؛ اول اینکه به‌واسطه تشکیل جوینت‌ونچر با شرکت‌های خارجی، محصولات جدیدی را جایگزین قدیمی‌ها کنند و دوم نیز، کمک گرفتن از شرکت‌های طراح برتر دنیا برای طراحی محصولات جایگزین است. این دو روش البته هزینه بر بوده و نیاز به سرمایه‌گذاری دارد؛ بنابراین خودروسازان در مرحله اول باید دست از فعالیت کم خود (در حوزه سرمایه‌گذاری) بردارند.
خودروسازان کشور در حال حاضر به‌دلیل ضعف در طراحی و سرمایه‌گذاری، چندان قابلیت جایگزینی محصولات قدیمی خود را ندارند، آن هم در شرایطی که برجام فرصتی مناسب را برای حرکت در این مسیر، در اختیار آنها قرار داده است. نوع رفتار خودروسازان نشان می‌دهد آنها می‌خواهند تا حد امکان، همین محصولات قدیمی و جا افتاده در بازارشان را حفظ و همچنان از ناحیه آنها درآمدزایی کنند. این موضوع بیشتر از ناحیه ضعف شدید خودروسازان در طراحی محصول سرچشمه می‌گیرد، چه آنکه اگر امکان طراحی خودروهای جدید بود، تا این حد ترس از دست دادن محصولات قدیمی‌شان را نداشتند.
این در شرایطی است که در حال حاضر به لطف برجام، امکان مشارکت و همکاری با شرکت‌های خودروساز و طراح خارجی ایجاد شده و این موضوع می‌تواند به خودروسازان ایرانی بابت عرضه محصولات جدید در بازه قیمتی زیر 50 میلیون تومان کمک بزرگی کند. در این بین، خودروسازان اگر با شرکت‌های طراح و مشاوره مهندسی نیز ارتباط برقرار کرده و قرارداد امضا کنند، این موضوع می‌تواند سبب طراحی و عرضه محصولات با کیفیت و دارای قیمت مناسب در بازار داخل شود.
در این مورد، حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو کشور معتقد است که خودروسازان داخلی نه‌تنها در طراحی محصول بلکه در سرعت طراحی نیز ضعیف بوده و حاضر به سرمایه‌گذاری و هزینه کردن برای برطرف کردن این ضعف بزرگ نیستند. وی با بیان اینکه خودروسازان در صورت دسترسی به علم طراحی و مشارکت با خارجی‌ها در این مورد، امکان جایگزینی محصولات قدیمی خود را خواهند داشت، می‌گوید:در حالت کلی، تولید و عرضه محصولات جدید نیاز به سرمایه‌گذاری دارد، چه خودروسازان خود دست به طراحی محصول بزنند و چه در قالب جوینت‌ونچر، اقدام کنند.
به گفته این کارشناس، خودروسازان داخلی می‌توانند در کنار جوینت شدن با شرکت‌های خارجی، با طراحان مشهور دنیا نیز ارتباط گرفته و رفته‌رفته وارد فاز طراحی محصول شوند. کریمی تاکید می‌کند: ورود خودروسازان به فاز طراحی محصول، هزینه تولید و عرضه محصولات جدید را کاهش خواهد داد، به شرطی که خودروسازان بپذیرند باید برای عرضه خودروهای جدید، سرمایه‌گذاری کرده و هزینه کنند.
اظهارات این کارشناس اما در شرایطی است که در حال حاضر خودروهای قدیمی علاوه‌بر اینکه ادامه حیات شرکت‌های خودروساز داخلی را تضمین کرده‌اند، نان‌آور قطعه‌سازان نیز به حساب می‌آیند. اوضاع به شکلی است که اگر خودروهایی مانند پراید و پژو 405 و سمند از خط تولید خودروسازان حذف شوند، بخش عظیمی از تقاضای شرکت‌های قطعه‌ساز از بین رفته و حکم تعطیلی شان صادر خواهد شد. این در شرایطی است که انتظار می‌رفت و هنوز هم می‌رود خودروسازان کشور با توجه به توافق هسته‌ای و برجام، محصولاتی با کیفیت و دارای قیمت مناسب را در بازه زیر 50 میلیون تومان عرضه کنند؛ زیرا این بخش از بازار، بیشترین حجم از مشتریان را در خود جای داده است.
با این حال، تا به امروز تقریبا هیچ محصول جدید و دارای قیمت مناسبی برای بازه موردنظر معرفی نشده و به‌نظر می‌رسد شرکت‌های خودروساز و قطعه‌ساز قصد دارند به نوعی دورهمی، این بخش از بازار را با فرمان خود هدایت کنند. به‌عبارت بهتر، ازآنجاکه درآمد خودروسازان و قطعه‌سازان از همین محصولات قدیمی است، آنها قصد دارند با استفاده از ابزارهایی از جمله تغییر چهره محصولات موردنظر، کماکان بازار زیر 50 میلیونی‌ها را نگه دارند.
در این بین، ظاهرا قطعه‌سازان نیز به حفظ وضع موجود راضی و خیر خود را در تداوم تولید خودروهای قدیمی می‌دانند؛ زیرا در حال حاضر بیش از 90 درصد قطعات این محصولات، توسط آنها تامین می‌شود. با این شرایط اگر به‌واسطه هموار شدن راه همکاری مشترک با خارجی‌ها از ناحیه برجام، قرار به حذف خودروهای قدیمی و جایگزینی آنها با محصولات جدید باشد، قطعه‌سازان از نظر مالی به نوعی متضرر خواهند شد. این ضرر از دو ناحیه ناشی می‌شود؛ یکی حذف خودروهای قدیمی و در نتیجه از بین رفتن بخش مهمی از بازار قطعه‌سازان و دیگری ورود محصولات جدید و نیاز آنها به سرمایه‌گذاری.
واضح‌تر اینکه، وقتی خودروهای قدیمی حذف شوند، قطعه‌سازان بخش اصلی بازار خود را از دست خواهند داد؛ زیرا دیگر پژو 405 و پرایدی وجود نخواهد داشت که آنها نسبت به تامین بیش از 90 درصد قطعات شان اقدام کنند. در این شرایط هرچند ورود محصولات جایگزین را می‌توان راه نجات قطعه‌سازان برای حفظ بازار دانست، با این حال این موضوع نیز به سرمایه‌گذاری کلان آنها و همچنین مشارکت‌شان با شرکت‌های خارجی بستگی مستقیم دارد.
