پزشک خانواده آماده نیست

خبرگزاری مهر - گروه سلامت، عارف چراغی: طرح تحول سلامت از جمله اصلی‌ترین طرحی‌هایی است که در چهار سال گذشته اجرا شده و علاوه بر نکات مثبتی که تاکنون داشته، انتقاداتی را نیز از سوی برخی کارشناسان به دنبال داشته است. نکته اساسی در این زمینه آن است که منتقدان طرح تحول سلامت را نمی‌توان در دسته‌بندی‌های سیاسی جا داد و بیشتر انتقادات از سوی کسانی مطرح می‌شود که خود نیز روزی در بخش سلامت کشور عهده‌دار مسئولیت در نظام سلامت بوده‌اند؛ افرادی مانند مسعود پزشکیان وزیر بهداشت دوره اصلاحات و محمدحسن طریقت منفرد وزیر بهداشت دولت اصولگرای دهم.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش به عنوان متولی سلامت در کشور، با عنایت به وظایف و ماموریت‌های کلی، قوانین مرتبط با سلامت در برنامه پنجم توسعه و برنامه‌های دولت یازدهم، اجرای طرح تحول سلامت را پس از یک دوره مطالعاتی شش‌ماهه از اردییهشت ۹۳ آغاز کرد اما نکته‌ای که از همان ابتدا نیز برخی منتقدان طرح کرده بودند، نداشتن مصوبه قانونی روشن برای طرحی است که چندین هزار میلیارد تومان از بودجه کشور را به خود اختصاص می‌دهد؛ بودجه‌ای که البته پایدار هم نیست. چندی پیش قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت عدم توفیقات تأمین اعتبار طرح تحول را دلیل عدم توفیق صددرصدی طرح تحول عنوان کرد و گفت: دیر به نتیجه رسیدن مذاکرات، اختصاص یارانه به همه ایرانیان از جمله چالش‌ها برای تأمین بودجه طرح تحول سلامت بود.

از سوی دیگر بی‌توجهی طرح تحول سلامت به اولویت‌های نظام سلامت کشور که در برنامه‌های توسعه‌ای کشور بر آنها تأکید شده از دیگر انتقاداتی است که همواره مطرح شده؛ با این حال طرح توسعه سلامت موارد دیگری همچون کاهش هزینه درمان، ارتفا سطح کیفی و هتلینگ بیمارستان‌ها، بهبود پیامدهای بیماران اورژانسی و افزایش زایمان طبیعی را به عنوان اهداف خود تعریف کرده است.

نگرانی از به سرانجام نرسیدن طرح تحول

«در اولین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری که با رویکرد اجتماعی برگزار شد؛ کاندیدا نظراتی پیرامون مسائل روز جامعه از قبیل بیکاری، فقر و… داشتند ولی از موضوعاتی همچون سلامت که با همهٔ افراد جامعه ارتباط مستقیم دارد صحبتی به میان نیامد.» همایون هاشمی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس با بیان این مطلب به خبرگزاری مهر گفت: این طرح از من نمرهٔ قبولی می‌گیرد. با توجه به اینکه این طرح ایرادات بسیاری دارد اما همین که وزارت بهداشت چنین اقدام بزرگی را انجام داده جای تحسین دارد.

وی افزود: صحبت نشدن از این طرح در مناظره به اولویت‌ها بستگی دارد. گرچه جای خالی این موضوع احساس می‌شد.

هاشمی تأکید کرد: به طرح تحول سلامت نمی‌توان نگاه سیاسی داشت. من نگرانم که این طرح مانند سایر طرح‌ها به آن نتیجهٔ دلخواه نرسد. گرچه ما جلساتی داشتیم که در آن ضعف‌های این طرح را بررسی و شناسایی کنیم.

زیرساخت پزشک خانواده آماده نشد

کارشناسان می‌گویند یکی از نقاط ضعف طرح تحول سلامت، توجه نکردن به برنامه‌های توسعه است. به طور مثال پزشک خانواده که تکلیف قانونی برنامه‌های چهارم و پنجم بوده، در ۴ سال گذشته نه تنها پیشرفتی نداشته بلکه علیرغم افزایش بودجه وزارت بهداشت، بودجه اجرای پزشک خانواده کاهش داشته است.

احمد حمزه، عضو کمیسیون بهداشت و درمان در این باره می‌گوید: برای اجرای صحیح پزشک خانواده احتیاج به زیرساخت‌هایی داریم که هنوز در کشور آماده نیست.

وی نبود سیستم مخابراتی در سراسر کشور را از موانع طرح پرونده‌های الکترونیک دانست و گفت: در دست ساخت بودن بیش از ۲۵۰ درمانگاه تخصصی و فوق تخصصی در سراسر کشور را گامی بزرگ به سمت عملی شدن صحیح این طرح برشمرد.

حمزه مطرح نشدن موضوع طرح تحول نظام سلامت در مناظره‌های ریاست جمهوری را بی‌اهمیتی به سلامت مردم دانست و تأکید کرد: علیرغم انتقاداتی که وجود دارد، بارزترین موفقیت دولت در عرصه داخلی اجرای طرح تحول نظام سلامت است که نپرداختن به آن جای تعجب دارد.

عباسعلی پوربافرانی، دیگر عضو کمیسیون بهداشت نیز در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: اینکه چرا در مورد موضوع پزشک خانواده و به طور کلی سلامت جامعه در مناظره صحبتی نشد را باید از صداوسیما بپرسید.

وی با بیان اینکه سؤال‌ها طبق میعار و با هدف خاصی طراحی شده و بی شک این موضوع نیز مهم بوده است، گفت: مطمئناً این طرح جنبه‌های مثبت قوی داشته که نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد.

نگرانی نائب رئیس‌مجلس از شکست طرح تحول

مسعود پزشکیان نائب رئیس‌مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در ابتدای شروع طرح تحول سلامت، وزارت بهداشت با شعار کاهش هزینه‌های درمانی و پرداخت از جیب مردم این طرح را اجرا کرد که طبیعی است به خبرگزاری خانه ملت گفت: طرح تحول در روزهای ابتدایی توانست مردم را راضی نگه داشته و تأثیرات مثبتی در حوزه بهداشت و درمان داشته باشد.

وزیر اسبق بهداشت ادامه داد: اگرچه کاهش هزینه‌های درمانی از جمله اهداف اجرای طرح تحول سلامت بود اما اکنون ادامه این طرح با مشکلاتی مواجه شده و جای این سؤال را باقی می‌گذارد که به راستی این طرح می‌تواند با چنین تعرفه‌هایی که در حوزه پزشکی تعریف شده، ادامه یابد یا خیر؛ آیا می‌تواند اختلاف درآمدی که در زمینه پرداختی به پزشک به وجود آمده را پاسخگو باشد؟

مسعود پزشکیان تصریح کرد: مجلس در ابتدای طرح تحول سلامت تلاش خود را کرد تا به تصویب یک درصد از ارزش افزوده و ۱۰ درصد از هدفمندی یارانه‌ها بتواند به وزارت بهداشت کمک کرده و این وزارتخانه را از جهت تأمین منابع پایدار مطمئن کند اما منابع ایجاد شده کفایت کننده خدمات نبود.

وی یادآور شد: طرح تحول سلامت می‌توانست طرح ماندگاری باشد اما اکنون وضع تغییر پیدا کرده به گونه‌ای که اگر این طرح با چنین روندی ادامه یابد، حوزه سلامت با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد. این درحالی است که امکان بازگشت از طرح نیز وجود نخواهد داشت.

پزشکیان تأکید کرد: از ابتدا قرار بود اجرای طرح تحول سلامت خدمت به قشرهاب آسیب‌پذیر و ارایه خدمات در حوزه پیشگیری و بهداشت را اجرایی کند تا در نهایت بتوان سطح‌بندی و نظام ارجاع را اجرایی کرد.

نائب رئیس مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه اجرای طرح تحول سلامت مدیریت درستی نداشته، افزود: دولت باید از ابتدا قانون را اجرا می‌کند تا مشکلات حوزه سلامت با سطح‌بندی و نظام ارجاع یک به یک از میان برداشته می‌شد اما اکنون در نیمه راه اجرای این طرح هستیم و نتوانستیم به اهداف خود دست یابیم.