4 درخواست ضد ایرانی اعراب از قطر
به گزارش اقتصادنیوز ، تا چه میزان قطر بتواند این شروط 13 گانه و از جمله شروط در ارتباط با ایران را بپذیرد، موضوعی است که پاسخ مثبت یا منفی به آن می‌تواند در کاهش یا افزایش سطح بحران و تنش کنونی بین دولت‌های عربی با قطر موثر باشد. به اعتقاد ناظران، این شروط، مجموعه‌ای از ابزارهای سیاسی، نظامی و اقتصادی قطر است که به‌کارگیری آنها در سال‌های اخیر منجر به افزایش ظرفیت‌های بازیگری و نفوذ این کشور در منطقه شده و طبیعی است که پذیرش این شروط، مساوی با قیچی شدن بال‌های پرواز قطر در خاورمیانه خواهد بود. «دنیای اقتصاد» در گزارشی تحلیلی به این 4 محور که مرتبط با ایران و نقش قطر در منطقه است، پرداخته است.
قطع روابط دیپلماتیک با ایران
یکی از شروط اصلی دولت‌های عربی برای حل‌وفصل تنش موجود با قطر، قطع روابط دیپلماتیک با ایران بوده است. پیشتر، چهار کشور مصر، عربستان، امارات و بحرین، روابط نزدیک قطر با جمهوری اسلامی را یکی از دلایل این قطع روابط عنوان کرده بودند. استدلال دولت‌های عربی این است که نزدیکی تهران به دوحه باعث شده تا قطر به‌جای ایفای نقش همگرایانه در شورای همکاری خلیج‌فارس و اتحادیه عرب، مواضع واگرایانه‌ای که عمدتا به نفع ایران بوده، اتخاذ کند. این در شرایطی است که در جریان بحران کنونی، موضع رسمی جمهوری اسلامی درخواست از دو طرف برای حل‌وفصل اختلافات از طریق مذاکره بوده است. پیشتر وزیر امور خارجه قطر با تاکید بر سیاست‌های کشورش جهت مقابله با فشارهای عربستان سعودی بر تقویت همکاری‌های مشترک با ایران تاکید کرده بود.
اخراج افراد مرتبط با سپاه
شرط دیگر عربستان برای قطر، اخراج تمامی افراد مرتبط با سپاه پاسداران است که در این کشور مستقر هستند. فارغ از صحت و سقم این موضوع که اگر صحیح باشد قطعا بنا به درخواست رسمی و مشروع دولت دوحه بوده و ایران نیز آن را پذیرفته است، اما باید این همکاری‌ها را در چارچوب موافقت‌نامه همکاری‌های امنیتی ایران و قطر دانست که سال 1389 بین دو کشور منعقد شد. براساس این موافقت‌نامه، تهران و دوحه برای اتخاذ تدابیر لازم برای مقابله با جرائمی همچون قاچاق مواد مخدر، قاچاق کالا و اموال منقول فرهنگی و تاریخی، جعل اوراق بهادار دولتی، جعل اسناد با ارزش، فعالیت‌های اقتصادی غیرقانونی همچون پولشویی، قاچاق سلاح گرم، مهاجرت غیرقانونی، جرائم اینترنتی، دزدی دریایی و قاچاق انسان همکاری خواهند کرد.
تجارت در چارچوب تحریم‌ها
روابط تجاری- اقتصادی ایران و قطر نیز به عنوان یکی از نگرانی‌های عربستان و امارات مطرح شده است. نکته جالب توجه رقم ناچیز این روابط (102 میلیون دلار) در مقایسه با روابط تجاری قطر با چهار کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر (نزدیک به 11 میلیارد دلار) یا ایران و امارات (نزدیک به 14 میلیارد دلار) در سال 95 است. محدود کردن این روابط در چارچوب تحریم‌های آمریکا در واقع ناشی از نگرانی دولت‌های عربی برای فلج کردن قطر است. چون در زمانی که تنش‌ها بخواهد اوج بگیرد، دوحه می‌تواند آزادانه از ایران کالا وارد کند و تراز تجاری خود با ایران را افزایش دهد.
از این زاویه است که باید به نگرانی و دغدغه عربستان اشاره کرد، به‌خصوص که ایران گفته براساس ملاحظات بشردوستانه، مقادیری مواد غذایی به قطر ارسال داشته و از آمادگی خود برای کمک به کاهش فشار ناشی از تحریم بر مردم قطر سخن گفته است.
قطع روابط با حزب‌الله
چهارمین محوری که در شروط 13گانه دولت‌های عربی برای قطر مطرح شده است، قطع ارتباط با حزب‌الله لبنان به عنوان یک گروه تروریستی در کنار اخوان‌المسلمین، داعش و القاعده است. این ادعا همواره از سوی سعودی‌ها مطرح بوده که مقامات دوحه با ارتباط‌گیری با اعضای حزب‌الله که بازوی ایران در منطقه است، سعی در برهم زدن نظم و ثبات در منطقه شامات داشته‌اند. این ادعا حتی به ادعای ارسال و تجهیز سلاح و پول نیز رسیده است که به‌زعم مقامات سعودی باعث افزایش مداخله قطر در منطقه و به نفع تهران شده است.
حال و در چنین فضایی که قطر با یک قمار سخت مواجه است، باید منتظر ماند و دید که مقامات دوحه چه واکنشی به این شروط نشان خواهند داد، شروطی که پیوند معنادار با نقش منطقه‌ای قطر دارد و پذیرش آنها برای کاستن تنش با عربستان، مساوی با کاهش نفوذ در خاورمیانه است.
گزارش از کامران کرمی
