موفقیت استراتژیک برای ایران در راه است

سرویس بین الملل «انتخاب»؛ اندیشکده شورای آتلانتیک نوشت:ائتلاف عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر یک ماه پیش خواستار توقف حمایت های قطر از برخی گروه های اسلامی از قبیل اخوان المسلمین، تعطیلی پایگاه نظامی ترکیه و تعطیلی شبکه محبوب الجزیره شده بودند. آنها همچنین کاهش روابط دیپلماتیک با ایران را نیز به عنوان یک درخواست در این لیست گنجانده بودند.

اما این محاصره، به خصوص اگر طولانی شود، احتمالا به نفع ایران هم از نظر ژئوپلتیک و هم از نظر اقتصادی خواهد شد. بر اساس برخی گزارشها قطر امروز با خطر از هم پاشیدن شورای همکاری خلیج فارس روبه روست. شورای همکاری خلیج فارس در سال 1981 در خلال حمله عراق به ایران و از ترس ساختار نوپای ایران که سعی داشت انقلابش را به کشورهای همسایه صادر کند ساخته شد.

خروج قطر از یکسو و عدم تبعیت کویت و عمان از مواضع تهاجمی سعودی علیه دوحه از سویی دیگر، منجر به فروپاشی این شورا خواهد شد؛ این تحولات یک موفقیت استراتژیک قابل توجه برای ایران است.

محمد بن سلمان ولیعد پادشاه عربستان سعودی سیاست های هر دو تحول یعنی جنگ یمن و انزوای قطر را طرح ریزی کرده است. فلج شدن نسبی شورای همکاری خلیج فارس شکست دیگری برای محمد بن سلمان است. این میتواند ضربه ای به استراتژی ترامپ در ایجاد یک ائتلاف منطقه ای علیه ایران موسوم به ناتوی عربی نیز باشد که در خلال سفر به ریاض و تل آویو طرح آن را دنبال کرد. رکس تیلرسنون نیز 10 جولای سفر ناموفقی را به کویت با هدف تقویت میانجی گری این کشور در بحران قطر داشت.

در عین حال با قطع روابط قطر و سعودی شیخ تمیم امیر قطر به سمت ایران گرایش پیدا کرده است. در گفتگوی تلفنی میان حسن روحانی رئیس جمهور ایران و امیر قطر، بر همکاری دوجانبه و توسعه روابط تاکید شد و ایران پذیرفت که فضای هوایی، زمینی و دریایی خود را در اختیار قطر بگذارد. از تاریخ 6جولای ایرلاین های قطری از حریم هوایی ایران به سمت آفریقا و اروپا حرکت میکنند. با وجود احتمال کودتا یا حمله نظامی عربستان به قطر این کشور هنوز در برابر خواست های عربستان کوتاه نیامده است. دلیل آن ساده است. چنین حرکتی از سوی قطر به معنای نقض حاکمیت ملی این کشور توسط عربستان است. شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر خارجه قطر اخیرا گفت: ما آماده تسلیم شدن نیستیم و هرگز استقلالمان ر سیاست خارجی را با کسی معامله نمیکنیم.

شاید از همه اینها مهم تر، تن دادن به این درخواست به معنای ضعف امیر قطر تلقی شود و او را آسیب پذیر کند. به ویژه اینکه در این کشور سابقه کودتا در تاریخ وجود دارد. به هر ترتیب کوتاه آمدن در برابر درخواست های عربستان جزو گزینه های احتمالی قطر نیست.

مطالبات سعودی ها همچنین منعکس کننده ریاکاری آنها در مورد نقش خود در ترویج افراط گرایی مذهبی است. گزارش های منتشر شده توسط انجمن هنری جکسون معاون حقوق بشر، ، عربستان سعودی را به عنوان اصلی ترین سرمایه گذار در بین افراط گرایان اسلامی در انگلستان و دیگر نقاط جهان می داند. این گزارش در ادامه می نویسد: "اگرچه کشورهای سراسر خلیج فارس در رشد افراط گرایی مقصرند، اما کسانی که در عربستان سعودی هستند بدون شک در صدر فهرست قرار دارند."

نقش سعودی ها در حمایت از گروه های افراطی در سوریه نیز از سال 2013 کلید خورد. در عین حال، کم نیستند آن دسته از کارشناسانی که معتقدند سرچشمه افراط گرایی که باعث ترویج و مشروعیت بخشی به خشونت های از این دست می‌شود از شاخه متعصب وهابیت که در عربستان سعودی متمرکز است ریشه می گیرد.

آژانس رتبه بندی مودی، ریشه این شکاف میان قطر و عربستان را اقتصاد میداند و گفته: دولت قطر ذخایر بین المللی به اندازه 35 میلیارد دلار دارد و بیش از 300 میلیارد دلار از دارایی ها توسط اداره سرمایه گذاری قطر ادامه می شود.

این آژانس گفته قطر احتمالا علی رغم محاصره وضعیت عادی خواهد داشت و رشد حواهد کرد.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که قطر به عنوان ثروتمند ترین کشور جهان از لحاظ سرانه تولید ناخالص ملی میتواند در مقابل طوفان کنونی برای مدت طولانی بایسند.

به گفته فلورنس اید اوکدن، تحلیلگر المانیوز، محاصره قطر سنگین است اما قابل مدیریت است. قطر کشور کوچکی است و سیر کردن مردم آن سخت نیست.

ایران و ترکیه از زمان آغاز بخران کمک هایشان را روانه قطر کرده اند. ایران به قطر پیشنهاد استفاده از سه بندر اصلی را داده است اما این پیشنهاد نشان دهنده علاقه ایزان به چند برابر کردن محبوبیت در بین مردم عرب بوده است.

قطر قول داده با ایران روابط خوبی داشته باشد و این بعه دلیل شراکت دو کشور در میادین گازی مشترک در پارش جنوی است.

این مخاصره برای کارشناسان خدمات مهندسی نیز اتفاق خوبی بوده است. آنها امروز برای کار کردن در قطر سر و دست می شکنند. به گفته رییس اتحمن بین المللی مشاوران و پیماکاران ایران، تقریبا2 میلیارد دلار ارزش خدمات مهمندسی و تکنیکی ای بوده که ایران از زمان برجام تا کنون به دست آورده است. با ادامه بحران قطر ایران اصلی ترین برنده میدان خواهد بود.