دوره کارشناسی در سایه تحصیلات تکمیلی

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، هر چند دوره های کارشناسی به عنوان دوره ای مهم از نظر آینده علمی و شغلی شناخته می شود اما در سال های اخیر کمتر مد نظر قرار گرفته است یا تنها چند رشته تحصیلی از استقبال خوبی برخوردار شده اند.

امروزه در جوامع توسعه یافته، دوره کارشناسی به سمت مهارتی شدن در حال حرکت است. همچنین به عنوان پایه ای برای تحصیلات تکمیلی شناخته می شود . از این رو به طور قطع گزینش مناسب و اصولی رشته ها، پژوهشی و کاربردی شدن آن جامعه را به سمت پیشرفت و تعالی خواهد برد .

نظر به این که امروز بسیاری از نگاه ها به دوره های تحصیلات تکمیلی دوخته شده است و دوره کارشناسی به مثابه دوره گذار دیده می شود، پرداختن به زوایا و لایه های این رویکرد، موضوعی مهم برای یک بررسی جامعه شناسانه است. پژوهشگر ایرنا به همین بهانه با «محمد روزبهانی» جامعه شناس گفت و گو کرده است.

** ضرورت دوره کارشناسی

روزبهانی در گفت و گو با ایرنا در زمینه اهمیت آموزش در دوره کارشناسی گفت: ناگزیریم در هر زمینه ای که نیازمند تخصص و پیشرفت است ، کارشناس پرورش دهیم. بنابراین بخشی از نیاز کادرهای اداری سازمان ها، نهادها و کارخانه ها را با تربیت دانشجویان دوره کارشناسی مهیا می کنیم.

در واقع کارشناسان کسانی هستند که از سطح کارگران یدی بالاتربوده و دارای تخصص در زمینه کاری خود هستند و کارهای فکری نیز انجام می دهند.

دوره تحصیلات تکمیلی امروزه چنان در کشور گسترش پیدا کرده که به یک روند تبدیل شده است. روندی که طی آن افراد مدارج تحصیلی را در ادامه دوره کارشناسی می بینند و به دنبال تحصیلات تکمیلی می روند. این موضوع در یک دهه گذشته به دلیل گسترش دانشگاه های مختلف همچون پیام نور، علمی کاربردی، دانشگاه آزاد، پردیس و ... سیر صعودی به خود گرفته است.

در واقع تحصیلات تکمیلی در جامعه به یک عرف تبدیل شده است. بخشی از آن متاثر از چشم و هم چشمی و روابط بین خانوادگی بوده و علت دیگر نیز به مساله اقتصاد و معیشت باز می گردد . زیرا به دلیل اشباع بازار کار افراد برای به دست آوردن شغل بهتر یا ارتقای کاری گام به دوره های تحصیلات تکمیلی می گذارند. این ها دست به دست هم داده و تقاضا برای تحصیل در دوره های ارشد و دکتری زیاد شده است.

** تبعات تحصیلات تکمیلی محور شدن

روزبهانی در ادامه به تبعات تحصیلات تکمیلی محور شدن آموزش در ایران پرداخت و اظهار کرد: سیستم سازمان های دولتی و خصوصی ما مدرک محور است اما با اشباع شدن بازار تحصیلات عالیه این قضیه در حال رنگ باختن است. بر این اساس غول های فناوری دنیا در استخدام نیروهای خود به مدرک اکتفا نمی کنند بلکه مهارت اولویت داشته و عنصر اساسی در استخدام است.

«به نظرم در 5 تا 10 سال آینده به طور قطع و یقین تمام شرکت های خصوصی و دولتی به سمت کسانی می روند که صاحب مهارت هستند.»

این جامعه شناس با پایه ای و مهم خواندن دوره کارشناسی در روند آموزشی درباره کم توجهی به این دوره در نظام آموزشی گفت: این مساله تنها مختص به دوره های کارشناسی نیست بلکه در سطوح پایین تر از دوره کارشناسی نیز چنین اتفاقی افتاده و نمره محوری به آفتی بزرگ تبدیل شده است.

با توجه به این که دوره کارشناسی به عنوان دوره گذار شناخته می شود که فرد باید آن را برای رسیدن به تحصیلات تکمیلی بگذراند، در این میان کیفیت کمتر در نظر گرفته شده است و سطح آموزشی در دوره کارشناسی حتی در دانشگاه های دولتی نیز تنزل یافته است.

**مهارت محوری آموزش

روزبهانی در زمینه راهکارهای بهبود وضعیت آموزشی یادآور شد: نظام آموزشی به ویژه در دوره های کارشناسی باید به سمت مهارت محوری و بازار کارمحوری حرکت کنند. در واقع کسانی که وارد دانشگاه می شوند، می دانند که اگر مهارتی کسب نکنند، چندان موفقیتی برایشان متصور نیست. از این رو ما باید به سمت دانشِ بازار محور حرکت کنیم. به عبارتی دیگر بازار به کسانی اهمیت می دهد که دارای مهارت هستند نه این که تنها مدرک داشته باشند.

به نظر می رسد ایجاد انگیزه در دوره های کارشناسی نیازمند توجه به رشته ها و گرایش های مهارت افزا و پژوهش محور است. زیرا یکی از دغدغه هایی که باعث روی آوری گسترده به سمت دوره های تحصیلات تکمیلی می شود یافتن شغل و ارتقا در نظام اداری است. با این حال اگر پیش از انتخاب رشته مشاوره های خوبی صورت پذیرد می توان امید داشت که دانشجویان دست به گزینشی مناسب زده و موفقیت خود را در آینده تضمین کنند.