بن‌سلمان در نزدیکی تخت پادشاهی

هرچند تاکنون به صورت رسمی هیچ دلیل و توضیحی درباره این تغییرات گسترده اعلام نشده است؛ اما موج تغییرات در حالی وزارت دفاع و وزارت کشور را فرامی‌گیرد که مداخله نظامی عربستان در یمن به پایان سومین سال خود نزدیک می‌شود.

به‌همین‌خاطر برخی گمانه‌زنی‌ها از ارتباط میان عزل‌ها و بحران یمن حکایت دارد که طبق اعلام سازمان ملل، به بدترین بحران انسانی جهان بدل شده است. عربستان سعودی در سال 2015 میلادی بعد از آن وارد جنگ یمن شد که حوثی‌ها کنترل صنعا، پایتخت این کشور را به دست گرفتند. با‌این‌حال محجوب زویری، استاد سیاست عرب، در گفت‌وگو با الجزیره، با اشاره به اینکه انتصاب‌های جدید به معنای تغییر استراتژی این کشور در یمن نیست، دلیل اصلی این تغییرات را مناسبات سیاسی داخلی عربستان می‌داند. از نظر او، این تغییرات نشانه قریب‌الوقوع‌بودن به‌پادشاهی‌رسیدن بن‌سلمان است.

به نظر خانه‌تکانی در دستگاه دفاعی و دیگر وزارتخانه‌ها با هدف گماردن افراد معتمد او صورت می‌گیرد تا زمینه برای به‌قدرت‌رسیدن او فراهم شود. طبق اعلام خبرگزاری رسمی سعودی، با حکم ملک سلمان، فیاض بن حامد‌الرویلی در سمت رئیس ستاد کل ارتش جایگزین ژنرال عبدالرحمن بن صالح‌البنیان شده است. این در حالی است که البنیان به‌تازگی در مراسم افتتاح صنایع نظامی عربستان سعودی، یک شرکت دفاعی دولتی به سخنرانی پرداخته بود.

افتتاح این شرکت نشان از تلاش‌های او برای اصلاح بخش دفاعی عربستان داشت و همین مسئله عزل او را بیش‌از‌پیش در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد. تئودور کاراسیک، مشاور ارشد مؤسسه «گلف استیت انلتیکس» در گفت‌وگو با «آسوشیتدپرس» این تغییرات را نشانه‌ای از یک تحول نظامی در این کشور دانسته است. از نظر این تحلیلگر، افتتاح شرکت «صنایع نظامی عربستان سعودی»، بخشی از اصلاحات بن‌سلمان برای ایجاد یک برنامه دفاعی بومی است. بن‌سلمان به‌عنوان ولیعهد و در مقام وزیر دفاع عربستان در ماه‌های اخیر تلاش‌های گسترده‌ای را در راستای تمرکز قدرت در دستانش انجام داده است.

آشتی داخلی

علاوه‌بر‌این در ساعات پایانی روز دوشنبه نیز انتصاب‌های جدیدی در دیگر حوزه‌ها و وزارتخانه‌ها صورت گرفت که در مهم‌ترین آنها، تماضر الرماح به‌عنوان معاون وزیر کار و توسعه اجتماعی انتخاب شد.

با این اوصاف، در ادامه گسترش آزادی‌های اجتماعی برای زنان، حالا یک زن در عربستان برای اولین‌بار به مقام معاونی وزارت می‌رسد. در یک انتصاب جالب دیگر نیز، شاهزاده ترکی بن طلال به‌عنوان معاون فرماندار استان اثیر جنوبی گمارده شد. ترکی بن طلال، برادر شاهزاده ولید بن طلال، میلیاردر نام‌آشنای سعودی است که از مدتی پیش به همراه تعدادی از شاهزادگان، وزرا و سرمایه‌داران سعودی به دلیل فساد در هتل ریز کارتون در بازداشت به سر می‌برند. زویری درباره انتصاب برادر ولید نیز بر این باور است که عربستان با این کار به دنبال ترمیم چهره خود در داخل و خارج است.

در واقع پادشاهی سعودی با این اقدام سعی دارد نشان دهد که دستگیری ولید با انگیزه‌های شخصی نبوده و در راستای مبارزه با فساد صورت گرفته است. طبق گفته جیمز دورسی، پژوهشگر مطالعات بین‌الملل در دانشگاه راجا راتنام سنگاپور، این تغییرات از‌جمله استفاده هرچه گسترده‌تر از زنان، ساختار دولت عربستان سعودی را تغییر داده است. البته از نظر او ساختار تصمیم‌سازی در عربستان از اجماع جمعی به سمت حکومت فردی در حال تغییر است.