آیا اتحادیه اروپا می‌تواند برای نجات برجام مقابل ترامپ بایستد؟

الجزیره گزارش داد، پس از اخراج غیرمنتظره وزیر امور خارجه آمریکا، رکس تیلرسون، فدریکا موگرینی، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، باید نسبت به آینده برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA)، که معمولا به عنوان "معاهده هسته ای ایران" شناخته می شود، بیشتر نگران باشد.

به گزارش انتخاب، الجزیره در ادامه آورده است: اتحادیه اروپا با داشتن یک انتخاب بین حفظ توافق ایران، که به عنوان یک موفقیت بزرگ دیپلماتیک شناخته می شود و رویارویی با مهمترین متحد سیاسی خود، ایالات متحده آمریکا در چالشی بزرگ قرار گرفته است.

از آنجا که این معامله در سال 2015 امضا شده است، اتحادیه اروپا مسئولیت حفاظت از تعادل شکننده این معاهده را بر عهده گرفته است: حفظ تعهد ایران به موافقت نامه هسته ای در حالی که اتحادیه همزمان تلاش می کند تا ایالات متحده را از استفاده از زبان محاصره و تحریم ها منحرف کند بسیار دشوار است. این کار هنگامی دشوار تر شد که دولت ترامپ شروع به اعمال فشار بر علیه رهبران اروپایی کرد تا راضی شوند توافقنامه هسته ای با ابران را مورد بازبینی قرار دهند. افزون بر این ها تنظیم برنامه موشکی بالستیک جمهوری اسلامی و نقش آن در سوریه شرایط را سخت تر کرد.

تصمیم ترامپ برای حذف تیلرسون که اغلب به عنوان یک نفوذی محافظه کار در دولت شناخته می شد و جایگزینی وی با مایک پومپئو، رئیس سابق سیا، که تاریخچه حرکات بی رحمانه و مخالفت با معامله ایران را در کارنامه دارد، به این فشارها اضافه کرده است.

افزون بر این ها ، مدتی است که ایالات متحده پروژه ای را برای کنترل رفتار های اروپا در قبال ایران را آغاز کرده است. موضوعی که از دید سران ایرانی پنهان نمانده است و در اوایل ماه جاری، برای اولین بار از زمان امضای معاهده، تا کنون جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، اتحادیه اروپا را به خاطر جانبداری و همراهی با آمریکا متهم کرد. وی گفت: "ما اکنون دو مشکل داریم، یکی از سوی ایالات متحده و دیگری از سمت اتحادیه اروپا."

افزون بر این ها او اتحادیه اروپا را متهم کرد که از تحریم های آمریکا حمایت کند و به تعهدات خود در خصوص بهبود ترازنامه های بانکی با ایران پایبند نیست. تا جایی که بخش بازرگانی ایران از سطح سرمایه گذاری اروپا در جمهوری اسلامی ناامید شده است.

بر خلاف درخواست اتحادیه اروپا در ماه ژانویه برای لغو تحریم ها در جهت بهره مند شدن ایران از بازارهای جهانی ، در تاریخ 12 مارس، رئیس جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ از قانون اضطراری ملی علیه ایران استفاده کرد تا ترتیب ادامه "تحریم های جامع غیر هسته ای نسبت به ایران" را مشخص کند.

از سوی دیگر برخی از وزرای امور خارجه اروپایی به سمت یک توافق نامه تکمیلی گرایش پیدا کرده اند. وزیر خارجه بریتانیا، بوریس جانسون که پیش از این ، مدافع برجسته JCPOA بود، ، پس از یک جلسه مشترک در ماه ژانویه با تیلرسون، به سمت مشابه با سیاست های آمریکا برای توافق جدید دست حرکت کرد.

وی در تاریخ 22 ژانویه به خبرنگاران در لندن گفت: "برخی بخش های JCPOA یا برخی از حیطه های رفتاری ایران باید مورد توجه قرار گیرد. به طور ویژه برنامه های موشکی بالستیک و نگرانی های ما در مورد پایان دادن به JCPOA، مد نظرم است . او در بخشی دیگر از سخنانش ادامه داد؛ ببرخی از پیش شرط های ترامپ برای ایجاد یک توافق نامه مکمل قابل بررسی است .

ژان ایو لودریان وزیر امور خارجه فرانسه، در سفر خود به ایران در اوایل ماه مارس به برنامه بالستیک ایران به عنوان "یک دلیل بزرگ برای نگرانی" اشاره کرد و در مورد حضور ایران در سوریه و یمن نیزسوالاتی را مطرح کرد. گرچه ایران نیز به مواضع ایالات متحده اشاراتی کرد و پاسخ های سریع داد.

آیت الله خامنه ای، رهبر ایران گفت: «کشورهای اروپایی به اینجا می آیند و می گویند ما می خواهیم مذاکره با ایران در مورد حضور این کشور در منطقه باشد. این هیچ ارتباطی به کسب و کار اروپایی ها ندارد . این منطقه ما است. شما چرا اینجا هستید؟"»

رئیس جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، که روابط صمیمانه ای با همتایان آمریکایی و ایرانی خود دارد، ممکن است فرصتی منحصر به فرد برای حفظ تعادل اتحادیه اروپا داشته باشد. در این فرآیند، او احتمالا تیم های فرانسوی مانند توتال، ایرباس رنو و پژو را که از همکاری با ایران دلسرد شده اند، مجددا مشتاق قرارداد تجارت با ایران خواهد کرد .