آیا ترامپیسم نظام بینالملل را متحول میکنند؟
به گزارش اقتصادنیوز سیانان در گزارشی با پرداختن به پیامدهای ناسیونالیسم ترامپ برای سازمانها و معاهدات بینالمللی نوشت: از زمان حضور ترامپ در کاخسفید شاهد موارد متعددی از نمودهای علنی سیاست «نخست آمریکا» بودهایم که میتوان به خارج ساختن آمریکا از سازمانهای بینالمللی و سرخوردگی او در برابر گروههای تجاری چندجانبه و اتحادهای بینالمللی اشاره کرد. در ادامه این مطلب شرح چگونگی تاثیر ناسیونالیسم ترامپ بر تغییر جهان آمده است:
پیمان تسلیحات هستهای با برد متوسط: این توافق در سال 1987 و در دولت ریگان میان آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی منعقد شد، اما چه تعهداتی را برای دو طرف معین کرد؟ بر اساس این پیمان دو کشور ملزم هستند تا موشکهای بالستیک و کروز هستهای خود را با برد ۳۰۰ تا ۳۴۰۰ مایل نابود کنند. در سال ۲۰۱۴ آمریکا روسیه را متهم کرد که نسبت به توافق هستهای که در سال ۲۰۰۸ میان دو طرف حاصل شد عمل نکرده و آن را نقض کرده است. اکنون دولت ترامپ معتقد است که این پیمان چین را در برابر آمریکا در موضع برتری قرار میدهد.
ترامپ تهدید کرده است که از این توافق خارج خواهد شد. معاهده آب و هوایی پاریس: توافقنامهای در رابطه با کاهش آلایندگیهای کربنی است که تقریبا همه کشورهای جهان آن را به امضا رساندند. باراک اوباما نیز آمریکا را به عضویت این پیمان درآورد تا میزان استفاده از سوختهای فسیلی در ایالاتمتحده کاهش یابد و واشنگتن نیز در راستای تلاش برای خنثی کردن پیامدهای تغییرات آب و هوایی با کشورهای دیگر همکاری کند. ترامپ در رابطه با نحوه مذاکره این توافق نیز به شدت ابراز نارضایتی کرد. او ایالاتمتحده را از این پیمان خارج کرد.
توافق «ترنس پاسیفیک»: این توافق نیز در دولت باراک اوباما و میان آمریکا و استرالیا، کانادا، شیلی، ژاپن، مالزی، نیوزیلند، پرو، سنگاپور و ویتنام به امضا رسید. هدف از امضای این توافق گسترده در واقع تلاش برای مقابله با قدرت فزاینده اقتصادی چین بود. ترامپ پس از ورود به کاخسفید به وعده خود در این باره عمل کرد و آمریکا را از این توافق تجاری خارج ساخت. او دلیل این اقدام را ناعادلانه بودن این توافق برای کارگران آمریکایی دانست. این توافق البته هرگز از سوی کنگره بهطور رسمی به تصویب نرسید. کشورهای باقی مانده در این توافق بدون آمریکا درحال عمل به آن هستند. توافق تجاری با کرهجنوبی «کوروس»: ترامپ برای دریافت امتیازات جدید و موازنه تراز تجاری با سئول توافق را مورد مذاکره مجدد قرار داد. کرهایها بر میزان فولاد صادراتی خود به آمریکا محدودیت قائل شدند و آمریکا نیز در نتیجه سئول را از پرداخت تعرفههای تجاری که ترامپ بر بسیاری از کالاهای کشورهای دیگر اعمال کرده است، معاف کرد.
قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی«نفتا»: ترامپ از زمان رسیدن به کرسی کاخسفید بارها اعلام کرد که توافق نفتا که در زمان کلینتون به امضا رسید و اقتصاد آمریکا را احیا کرد، بهطور نامناسبی مذاکره شده و امتیازات تجاری فراوانی را در اختیار کانادا و مکزیک قرار داده است. البته پس از مذاکرات مجدد سه طرف در این باره به نظر میرسد این توافق بهجای بهروزرسانی تنها یک بار دیگر با لحنی متفاوت نوشته شده است و تغییرات عمدهای در آن ایجاد نشد. توافق مشترک این سه کشور قرارداد ایالاتمتحده، مکزیک و کانادا «USMCA» نام گرفته است. گروه هفت: گروه دموکراسیهای صنعتی در دهه ۷۰ میلادی تشکیل شد و در سالهای اخیر نیز این گروه در اقدامی جنجالبرانگیز روسیه را بهدلیل ضمیمه کردن «غیرقانونی» شبهجزیره کریمه به خاک خود در سال ۲۰۱۴ روسیه را از این گروه که پیشتر گروه هشت نام داشت اخراج کرد. این گروه اکنون شامل کشورهای آمریکا، کانادا، آلمان، ایتالیا، ژاپن، فرانسه و بریتانیا است. ترامپ اما خواستار آن شده است تا بار دیگر روسیه به این گروه بپیوندد.
بیانیه سنگاپور: ترامپ نهتنها توافقنامهها را زیرسوال برده و یا به آنها خاتمه داده است بلکه از طریق مذاکره مستقیم با رهبر کرهشمالی تاریخساز نیز شد. این توافق که ترامپ بهدنبال امضای آن بود موجب شده است تا مقامات پیونگیانگ وعده دهند برنامه هستهای خود را متوقف میسازند. البته جزئیات این توافق بسیار پیچیده است.
گروه شورای حقوقبشر سازمانملل: نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمانملل شورای حقوق بشر را که ۴۷ کشور عضو آن هستند بهدلیل تلاش برای مقابله با اسرائیل و نادیده گرفتن ناقضان حقوق بشر متهم کرده و مورد انتقاد قرار داد. آمریکا یک روز پس از آنکه دفتر کمیسیونر حقوقبشر سازمانملل نسبت به جداسازی کودکان آوارگان مکزیکی از والدین آنها در مرزهای آمریکا اعتراض کرده و آن را محکوم کرد از این گروه خارج شد.
سازمان یونسکو: سازمانی که در سال 1945 تاسیس شد و اکنون همه کشورهای جهان به استثنای آمریکا عضو آن هستند. در سال 2011 پس از آنکه هیاتمدیره این سازمان درخواست فلسطین برای عضویت در این سازمان را پذیرفت آمریکا از پرداخت کمکهای خود به آن خودداری کرد. وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۱۷ موضوع جهتگیری ضداسرائیلی این سازمان را دستاویزی برای خروج از آن قرار داد. آمریکا یکبار دیگر نیز میان سالهای ۱۹۸۴ تا ۲۰۰۲ از آن خارج شده بود.
توافق هستهای ایران «برجام»: ترامپ در ماه مه سالجاری در نهایت به وعده خود برای خارج ساختن آمریکا از توافقی که میان ایران و قدرتهای جهانی در دوره باراک اوباما به تصویب رسیده بود، عمل کرد. او این توافق را دارای نواقص اساسی دانست؛ توافقی که ایران در ازای برداشته شدن تحریمها برنامه هستهای خود را محدود کرد.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو»: ترامپ طی یک سال گذشته بارها ماهیت و اعتبار این سازمان را که درجهت مقابله و توازنسازی در برابر اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شد زیرسوال برده است. ناتو از مهمترین اتحادهایی است که آمریکا در آن شرکت دارد. او انتقادهای خود را معطوف به این موضوع ساخته است که کشورهای کوچکتر عضو ناتو سهم بسیار کمی از تولید ناخالص داخلی خود را به این سازمان تخصیص میدهند.
سازمان تجارت جهانی: دولت ترامپ از ابتدا انتقادات جدی را متوجه سازمان تجارت جهانی ساخته است که آمریکا نیز بهعنوان یکی از اعضا باید از آنها تبعیت کند. دولت او پیشنویس لایحهای را تهیه کرده که البته هنوز بهطور رسمی معرفی نشده است و براساس آن قرار است واشنگتن برخی از اصول این سازمان را در تجارت با کشورهای دیگر نادیده بگیرد. ترامپ که پیشتر تهدید کرده است که آمریکا را از سازمان تجارت جهانی خارج میکند، بهدنبال آن نیست تا تصمیمات خود را به تصویب کنگره برساند، بنابر این تلاش میکند سیاست مقابله با این سازمان را از روشهای دیگری مانند اعمال تعرفههای تجاری دنبال کند.