علل سفتی و خشکی گردن و درمانهای خانگی آن
خشکی گردن وقتی به وجود می‌آید که یکی از عضلات دچار تنش یا فشار شود. اگر یک یا چند مهره گردن هم صدمه ببینند، سفتی گردن به وجود می‌آید. خشکی گردن موقعی دردناک می‌شود که کسی سعی کند گردن یا سرش را تکان دهد. معمولا گرفتگی گردن ناشی از یک صدمه یا جراحت کوچک است. اغلب اوقات می‌توان خشکی گردن را در خانه درمان کرد. در موارد نادری هم این مورد می‌تواند علامت یک بیماری جدی باشد که نیازمند درمان است.
علتهای خشکی گردن
سفت شدن معمولا موقعی بوجود می‌آید که از عضلات گردن استفاده بیش از حد شود یا تحت تنش یا فشار باشند. سفتی گردن ممکن است از خفیف تا شدید بوجود آید که در صورت شدید بودن حرکت سر یا استفاده از عضلات گردن دشوار است.
شایعترین علل خشکی گردن عبارتند از:
رگ به رگ شدن جزئی و کشیدگی
خشکی گردن معمولا ناشی از صدمه یا رگ به رگ شدن یا به دلایل احتمالی زیر است:
- بد خوابیدن
- نشستن یا خم شدن به مدت طولانی مثلا روی میز کار
- مرتب نگاه کردن به سمت پایین (مثلا نگاه کردن به موبایل)
- انجام یک حرکت ورزشی نادرست
- افتادن
- ابتلا به تنش عضلانی به دلیل اضطراب
ویپلاش (کشیدگی و رگ به رگ شدن گردن)
صدمات شدید به گردن می‌تواند موجب کشیدگی و رگ به رگ شدگی شدید گردن شود. معمولا بسیاری از افراد به هنگام تصادف دچار کشیدگی گردن می‌شوند که موجب پرتاب شدید گردن به سمت جلو یا عقب می‌شود. ویپلاش صدمه به عضلات، استخوانها، رباطها و اعصاب گردن یا همه آنهاست. این موجب درد و سفتی گردن می‌شود.
سایر علائم ویپلاش عبارتند از:
- سردرد
- سرگیجه
- درد شانه یا کمر
- احساس تیر کشیدن یا سوزش در ناحیه گردن
- کاهش حافظه یا مشکل در تمرکز
آرتروز
اسپوندیلوز گردنی یا آرتروز گردن هم می‌تواند موجب درد و سفتی گردن شود که موقع دراز کشیدن بهتر می‌شود. ممکن است درد به هنگام ماندن در یک وضعیت خاص به مدت طولانی همانند رانندگی یا نشستن جلوی رایانه، بدتر شود. علائم دیگر اسپوندیلوز گردنی عبارتند از:
- سردرد
- بی حسی در بازوها یا دستها
- مشکل در قدم زدن، مشکلات تعادل یا هر دو
- ضعف در بازوها یا ساق پا
پزشکان معمولا اسپوندیلوز گردنی را به کمک تستهای خاصی همانند عکس رادیولوژی، MRI و آزمایش خون انجام می‌شود.
مننژیت
گاهی اوقات سفتی گردن علامت مننژیت است که موردی جدی است. مننژیت التهاب در مننژهاست که روی مغز و ستون مهره را می‌پوشانند. ویروس، باکتریها یا قارچها ممکن است موجب مننژیت شود. مننژیت ویروسی خودش خوب می‌شود اما مننژیت باکتریایی و قارچی می‌تواند کشنده باشد. بعضی از علائم مننژیت عبارتند از:
- تب ناگهانی، معمولا با سردرد، سفتی گردن یا هر دو
- تهوع
- استفراغ
- حساسیت به نور
- گیجی، تحریک پذیری یا هر دو
- عدم توانایی بلند شدن از خواب
در صورتی که فردی علائم بالا را داشته باشد باید به دنبال مراقبتهای پزشکی و مراجعه به اورژانس باشد.
درمان خشکی گردن
روش رفع خشکی گردن بستگی به علت آن دارد. به هنگامی سفتی گردن جزئی است،درمانهای خانگی زیر ممکن است به شما کمک کند:
استفاده از یخ
استفاده از یخ پک یا کمپرس سرد می‌تواند به رفع التهاب و تورم پس از کشش جزئی به شما کمک کند. یخ اثر بی حس کننده دارد که به طور موقت درد را از بین می‌برد. این درمان معمولا موثرترین روش در ۴۸ ساعت ابتدایی آسیب دیدگی است یعنی همان موقعی که گردن بیشترین تورم را دارد.
استفاده از یخ پک یا کیسه یخ یا سبزیجات یخ زده باید همراه با حوله باشد تا از یخ زدگی بافت جلوگیری شود. استفاده از یخ به این صورت است که به مدت ۲۰ دقیقه آن را بگذارید سپس به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه کنار بگذارید.
استفاده از گرما
بعضی از افراد به جای استفاده از سرمای یخ از گرما برای کشیدگی عضلات استفاده می‌کنند. استفاده از پد گرمایی یا حمام گرم می‌تواند عضلات تحت تنش را آرام کند و تسکین را ایجاد کند.
داروهای مسکن
اگر استفاده از سرما، گرما یا هر دو نتواند درد خشکی گردن را رفع کند استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به شما کمک می‌کند. بعضی از این داروها از جمله ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند تورم را کاهش داده و درد را رفع کنند. اگر شخصی مشکلی در سلامتی دارد و در حال مصرف داروهای دیگر است باید قبل از استفاده از این داروهای ضد التهاب از پزشک خود سوال کند.
کشش
کشش عضلات گردن به صورت خیلی نرم و حرکت آرام سر از سمتی به سمت دیگر است. یکی از حرکات که در ایروبیک و یوگا هم انجام می‌شود به جلو و عقب بردن شانه‌هاست. اگر این کشش باعث درد می‌شود انجام آن را کنار بگذارید.
بررسی وضعیت خواب
گاهی اوقات تشک خیلی نرم است یا به اندازه کافی از گردن محافظت نمی‌کند که همین موجب گردن درد می‌شود. بالشی که اندازه یا نرمی مناسبی ندارد هم باعث خشکی گردن می‌شود. سر، گردن و کمر باید به هنگام خواب در یک راستا قرار بگیرند. کسانی که به کمر می‌خوابند باید از بالشهای صافتری استفاده کنند تا از گردن و سر بدون بردن آن به سمت رو به جلو، محافظت کنند.
توجه به وضعیت بدن
خم شدن و قوز کردن به تدریج می‌تواند به عضلات گردن فشار آورد و موجب درد و گرفتگی گردن شود. باید در طول روز بر یک خط ماندن گردن، شانه و کمر تمرکز کنید. استفاده از یک ابزار تصحیح کننده وضعیت همانند یادآور و یا آلارم روی موبایل یا رایانه می‌تواند به شما کمک کند.
مراجعه به دندانپزشک
سفتی پیش رونده در گردن همراه با سردرد یا درد فک به خصوص هنگام بیدار شدن می‌تواند علامت دندان قروچه شبانه یا بروکسیسم باشد. دندانپزشک می‌تواند دندانها را برای علائم ناشی از ساییدگی بررسی کند و ممکن است رباط فک را بررسی کند. بعضی از افراد شبها قبل از خواب یک محافظ دندان استفاده می‌کنند تا دندانهایشان را از صدمه بیشتر حفاظت کنند. این کار معمولا فشار روی عضلات فک و گردن را هم کاهش می‌دهد.
ماساژ
درمانگر ماساژ می‌تواند به رفع درد ناشی از تنش عضلات کمک کند. اگر چه تحقیقات هنوز موثر بودن ماساژ را تایید نکرده‌اند اما تحقیقی در سال ۲۰۱۴ نشان داد که ماساژ درد گردن را برای افراد مبتلا به آرتروز کاهش می‌دهد. تحقیق دیگری در مجله درمانهای مکمل در یک تحقیق بالینی نشان داد که انجام یک ماساژ حرفه‌ای می‌تواند استرس را رفع کند که ممکن است مستقیما به رفع خشکی گردن کمک کند.
مدیریت استرس
هیچ راهی نیست تا بتوان کاملا از استرس اجتناب کرد. با این وجود یادگیری مدیریت آن می‌تواند تنش در گردن را کاهش دهد. افرادی که استرس بالایی دارند بهتر است با یک متخصص و مشاور در این زمینه صحبت کنند تا به آنها روشهایی را برای کنترل استرس یاد بدهد.
پیشگیری
بعضی از ابزار زیر می‌تواند به پیشگیری از سفتی گردن کمک کند:
- استفاده از هدفون برای صحبت کردن با تلفن. اجتناب از نگه داشتن تلفن به مدت طولانی بین گردن و شانه.
- نگاه نکردن از بالا به موبایل یا تبلت به مدت طولانی. این وسایل را هم سطح چشمتان نگه دارید و تا حد امکان مرتبا بین نگاه کردن به آنها وقفه بیندازید.
- استفاده از وسایل ارگونومیک به هنگام کار. این کارها شامل گذاشتن نمایشگر هم سطح چشم، صاف نگه داشتن پاها در کف و اطمینان از وضعیت صحیح دستها.
- همچنین بر مستقیم نگه داشتن سر بالای گردن بدون خم شدن به سمت جلو، تمرکز کنید.
- هنگام حمل کیف این نکات را توجه کنید. حمل کیف دستی یا چمدان می‌تواند بر گردن فشار آورد و عضلات گردن را دچار تنش کند. حتی الامکان از کوله پشتی استفاده کنید.
- وقفه انداختن. نشستن یا رانندگی به مدت طولانی عمدتا موجب تنش در گردن می‌شود. بلند شوید، قدم بزنید و حداقل هر یک ساعت یک بار کشش انجام دهید.
- خرید یک تشک و بالش خوب و با کیفیت که به میزان مناسبی از بدن محافظت کند.
- انجام فعالیتهای رفع کننده استرس. بعضی از نمونه‌ها شامل گوش دادن به موزیکهای آرام بخش، حمام کردن، مدیتیشن یا تنفس عمیق و لذت بردن از یک کلاس یا فعالیت مورد علاقه.
- مراجعه به کارشناسان درمانی برای صحبت کردن در مورد درد، استرس، کیفیت خواب و سلامت کلی.
- ورزش منظم. تحرک بدن می‌تواند به کاهش تنش و سفتی عضلات کمک کند. ورزش یک رفع کننده طبیعی استرس نیز هست. فعالیتهای ملایم همانند پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری یا یوگا مفید هستند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
خشکی گردن معمولا وضعیت خطرناکی نیست اما در صورتی که هر یک از مشکلات زیر را دارید به پزشک مراجعه کنید:
- سفتی همراه با علائم دیگر همانند تب، سردرد یا تحریک پذیری
- خشکی گردن که در عرض چند روز و با انجام درمانهای خانگی همانند داروهای ضد التهاب و کشش ملایم از بین نرود.
- درد شدید
خلاصه
خشکی گردن یک مشکل شایع است که بسیاری از افراد می‌توانند با درمانهای خانگی و راهبردهای پیشگیرانه آن را رفع کنند. این وضعیت معمولا ناشی از صدمات ایجاد شده بوسیله کشیدگی شدید، بد خوابیدن، ماندن در وضعیتی بد یا استرس است. گردن درد معمولا نشانه بیماری جدی نیست. اما بهر حال در صورتی که به صورت ناگهانی ظاهر شود یا همراه با علائم دیگری باشد نباید از آن چشم پوشی کرد.
