نماینده اصولگرا: فیلتر اینستاگرام بازی در زمین آمریکایی‌هاست/ برنامه ۹۰، موضوع این هفته شورای نظارت بر صدا و سیما
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبر فوری، فیلترینگ، مناظره‌های انتخاباتی، مشکلات ریز و درشت صداوسیما از برنامه نود گرفته تا تعدد برنامه‌های بخت‌آزمایی، همه اینها باعث شده تا نام یک سیاستمدار تازه‌کار خیلی زود بر سر زبان‌ها بیفتد. احسان قاضی‌زاده هاشمی اولین دوره‌ای است که نماینده مجلس است اما بر خلاف بسیاری نماینده‌های مجلس ناشناخته نیست چراکه او عضو شورای نظارت بر صداوسیماست و دست‌کم در دوران مناظره‌های انتخاباتی تبدیل به یک چهره شناخته شده شد. البته او نام خانوادگی شناخته‌شده‌ای هم دارد؛ پسرعمویش وزیر بود و بردارش سه دوره نماینده مجلس.
با او درباره فیلترینگ سخن گفتیم. قاضی‌زاده که رئیس فراکسیون فضای مجازی مجلس است اگرچه از تلگرام استفاده نمی‌کند، با فیلترینگ مخالف است. سپس سراغ حواشی برنامه نود رفتیم. قرار است در جلسه بعدی شورای نظارت بر صداوسیما مدیر شبکه سه حضور داشته باشد اما از آنجا که تنها مدیران میهمان این شورا می‌شوند عادل فردوسی‌پور به شورا دعوت نشده. قاضی‌زاده همچنین با اقتصاد ستاره مربعی صداوسیما موافق نیست اما این رسانه را ناگزیر از این روش درآمدزایی می‌داند گرچه معتقد است که باید منابع درآمدی شفاف شود.
مشروح گفت‌وگو با نماینده مردم فریمان را در ادامه بخوانید و فیلم آن نیز در انتها قابل مشاهده است.
می خواهم خیلی صریح بپرسم، سوالی که این روزها مردم می‌پرسند؛ قرار است اینستاگرام فیلتر شود؟
احسان قاضی‌زاده: در این باره بحث زیاد بوده. اما من بعید می‌دانم که در عمل چنین اتفاقی بیفتد. به علت آن تجربه‌ای که قبلا نسبت به تلگرام در کشور داشتیم، برای اثرگذاری و اثربخشی فیلترینگ در رابطه با شبکه‌های اجتماعی علامت سوال‌های جدی وجود دارد و من بعید می‌دانم که چنین اتفاقی درباره اینستاگرام بیفتد. در این باره حرف و حدیث‌هایی از خیلی وقت پیش وجود داشت از شش هفت ماه پیش در جاهای مختلف نقل قول می‌شد.
در سطح کلان در رابطه با فیلترینگ اینستاگرام صحبت می‌شود؟
احسان قاضی‌زاده: خب ممکن است در برخی جاها چنین دیدگاهی در رابطه با فیلترینگ وجود داشته باشد، اما ما همیشه گفتیم تجربه‌ای در رابطه با تلگرام داشتیم که بعدها دور زده شد، یک کوچ اجباری و سپس بازگشت رخ داد، اثربخش و کارآمد نبود. اگر ما صرفاً یک تصمیم آنی و لحظه‌ای بگیریم و بعد از آن دوباره برگردیم... برخی یک سال بعد برگردند، برخی دنبال فیلترشکن بروند و برخی دنبال شبکه‌های دیگر بروند و فضاهای دیگری به وجود بیاید، این راه‌حل موضوع نیست و من بعید می‌دانم که اثربخش باشد پس طبعا بهتر هست که تصمیمات اثربخش‌تر گرفته شود.
درباره اتفاقی که برای برخی اکانت‌ها و صفحات عزیزان‌مان افتاد، پیشنهاد من این بود که ما به جای اینکه این فضاها را ترک کنیم صفحات زیادتری از هواداران، علاقه‌مندان و نیروهای مختلف شکل بگیرد و این پیام به آمریکایی‌ها داده شود که با فیلترینگ و بستن یک صفحه هزاران صفحه دیگر در این فضاها ایجاد خواهد شد و این راه‌حل نیست. شما نمی‌توانید که اعتقادات این ملت را فیلتر کنید. این بهترین روش برخورد رسانه‌ای و اجتماعی است نه اینکه بعد از آنکه آنها صفحات برخی مقامات ما را بسته‌اند ما بگوییم کل اینستاگرام را می‌بندیم. این به نظر من بازی در زمین خود آمریکایی‌هاست و بهترین روش بازی در زمین آنها این نیست که ما همان کارها را انجام دهیم بهترین روش کار این است که ما اثباتی و به یک نحو ایجابی وارد این ماجرا شویم.
برداشت من از صحبت شما این بود که شما در واقع مخالف با فیلترینگ اینستاگرام هستید؟
احسان قاضی‌زاده: بله.
پارسال همین روزها بر سر فیلتر تلگرام بحث داغ بود و اتفاق افتاد. شما به عنوان یک کاربر شبکه‌های اجتماعی فیلتر تلگرام را موفق می‌دانید؟
احسان قاضی‌زاده: من البته خودم الان در تلگرام نیستم و در واتس آپ و توییتر و اینستاگرام فعال هستم. اما در رابطه با تلگرام معتقدم که مقدمات لازم برای بسترسازی فیلترینگ تلگرام به لحاظ کارشناسی طی نشده بود اما تصمیمی بود که در شورای عالی فضای مجازی گرفته شد و بر روی همین تصمیم تبلیغات بیش از حد صورت گرفت که نیاز هم نبود. شاید نزدیک به دو ماه پیوسته و روزانه در رابطه با فیلترینگ تلگرام و کوچ خیلی‌ها از تلگرام به شبکه‌های پیام‌رسان داخلی تبلیغ شد؛ سیاستی که در عمل کارآمدی لازم را پیدا نکرد و موجب وهن سیاستگذاری شد. همان اتفاقی افتاد که قبلا در رابطه با وایبر و وی‌چت هم افتاده بود، یک دوره‌ای همه در وایبر بودند و در وایبر اختلاتی به وجود آمد و همه به تلگرام آمدند؛ با تلگرام مذاکره کردند که به آنجا برویم در حالی که تلگرام یک پیام‌رسان درجه چندم در دنیا بود و شناخته شده هم نبود. اما در ایران خیلی رویش تبلیغات صورت گرفت و مردم به هوای اینکه این جا آزادی بیشتری دارند و قابل کنترل نیست به آنجا مراجعه کردند. اما آنجا از جاهای دیگر بیشتر تحت کنترل بود و نظارت‌های مختلف هست.
نظارت‌های داخلی؟
احسان قاضی‌زاده: نظارت‌های مختلف داخلی و خارجی در تلگرام وجود دارد. اما من معتقد هستم که ما نباید مردم را اینطوری کوچ بدهیم. زمانی که فضا در عرصه‌های مختلف باز باشد مثل یک بازار مردم خودشان بین پیام‌رسان‌ها انتخاب می‌کنند مثل یک بازار که هرکس که خدمات بهتر و با کیفیت بهتر ارائه بدهد و پشتیبانی بهتر و هزینه کمتر داشته باشد، قطعاً مردم به سمت آنها گرایش بیشتری خواهند داشت. این وضعیت باعث شکل گرفتن رقابت بین پیام‌رسان‌ها شده و سطح خدمات افزایش پیدا خواهد کرد و به نفع مردم خواهد بود.
چیزی که امروز در فضای مجازی مهم است، محتوا است. یعنی شما چه محتوایی با چه کیفیتی و چه موقعی تولید می‌کنید که مخاطب به آن بیشتر علاقه‌مند بشود و از آن بیشتر استفاده کند. پس در رابطه با تولید محتوای پیام باید خلاقیت وجود داشته باشد.
شما گفتید عضو تلگرام نیستید، می‌توانم بپرسم چرا؟
احسان قاضی‌زاده: همان زمانی که کوچ اجباری داده شدند و فیلترینگ تلگرام اجرا شد، بنا شد هیچیک از مسئولان قوای مختلف و مدیران عضو آن نباشند. من در همان زمان وارد واتساپ و اینستاگرام شدم و بعد دیدم که در آنجا هم حوزه پیام‌رسانی و کار ارتباطات اجتماعی در حال انجام است و چون دیدم که نیاز کاری من را برطرف می‌کند احساس نیاز نکردم که به تلگرام بازگردم.
من در اینستاگرام پیام‌های اجتماعی‌تر و برخی گزارش‌های کاری را منتشر می‌کنم. در واتساپ کارهای فردی و تماس‌های فردی را پیگیری و رسیدگی می‌کنم و پیام‌های سیاسی و اجتماعی خود را که حس می‌کنم نمی‌توانم در اینستاگرام منتشر کنم چون فضای اجتماعی‌تری دارد یا در واتساپ که فضای شخصی‌تری دارد، در فضای توییتر که فضای جدی‌تر دارد منتشر می‌کنم. برای من هر کدام از این فضاها کارکرد خودش را دارد و نیاز من را به لحاظ کارکردی برطرف می‌کند.
بنابراین اکنون به دلیل فیلترینگ نیست که از آن استفاده نمی کنید. من می‌خواهم از این استفاده کنم و بپرسم که به گفته شما اگر اینها ابزار هست و نباید محدود شود، آیا ممکن است که فراکسیون فضای مجازی مجلس طرحی بنویسد مبنی بر رفع فیلتر فضاهایی مثل فیس‌بوک، تلگرام و توئیتر؟
احسان قاضی‌زاده: اینها پیام‌رسان‌های خارجی هستند و بستر اصلی فعالیت ما ایران است. اتفاقا طرح ما این است که پیام‌رسان‌های داخلی تقویت بشوند برای این هم طرحی آماده شده و در کمیسیون و مرکز پژوهش‌های مجلس روی آن کار کارشناسی شده است تا ما بتوانیم این جنبه ابزاری را برای پیام‌رسان‌های داخلی تقویت کنیم. یعنی آنها بتوانند کیفیت خدمات خود را افزایش دهند. تا بتوانند همتای یک پیام‌رسان خارجی ایفای نقش کنند. درواقع توانمندسازی آنها ملاک کار ماست.
با توجه به اینکه یک بار این راه رفته شده و حمایت‌هایی از پیام‌رسان‌های داخلی صورت گرفته و به جز چندتا بقیه آنها، آنچنان موفق نبوده‌اند، به نظر شما این حمایت‌ها موثر بوده است؟
احسان قاضی‌زاده: ما باید بتوانیم پیام‌رسان‌های داخلی را هم تقویت کنیم. این تفکر من است. من پیام‌رسان خارجی را نفی نمی‌کنم. اگر بد است، همه‌اش بد است و اگر خوب است همه‌اش خوب است. اما نمی‌توانیم بگوییم که فیس‌بوک و توییتر نباشد و همه بروند در تلگرام. این اتفاق در گذشته افتاد. یا نمی‌شود در وایبر اخلال ایجاد کنیم تا مردم مجبور شوند بروند تلگرام. ما نباید تبعیض بین خارجی و داخلی بگذاریم اما من به عنوان یک قانون‌گذار ایرانی من موظف هستم از پیام رسان ایرانی حمایت می‌کنم. یعنی بگویم پیام رسان داخلی من از تو حمایت می‌کنم تا تو بتوانی با پیام‌رسان خارجی رقابت شرافتمندانه داشته باشی و بتوانی مخاطب جذب کنی. دیدگاه من این بوده است و در عمل هم این دیدگاه را ارائه کردم.
بنابراین برنامه‌ای برای رفع فیلتر ندارید؟
احسان قاضی‌زاده: برنامه‌ای برای فیلترینگ پیام‌رسان‌های جدیدتر نداریم.
از یک منظر دیگر هم می‌شود به این موضوع نگاه کرد، بازار داغ فیلترشکن‌ها! حتی در جایی از عبارت "مافیای فروش فیلترشکن"استفاده شده بود. شما گزارشی دارید که این مافیا چطور هست؟ این پول‌های زیادی که دارد رفت‌وآمد می‌شود به چه صورت است؟
احسان قاضی‌زاده: ما گزارش‌های غیررسمی زیادی شنیده‌ایم، اما اینکه بخواهم بگویم گزارش مستندی از یک مرجع قابل استناد است نه. فقط چیزهای شنیده‌ام.
شما از فیلتر شکن استفاده می‌کنید؟
احسان قاضی‌زاده: خیر
اما اطرافیان شما استفاده می‌کنند؟
بله
حتی اگر گزارش مستندی دست شما نرسیده باشد، شواهد می‌گوید به صورت گسترده استفاده می‌شود.
احسان قاضی‌زاده: بله. به صورت گسترده. این فیلترشکن‌ها و برندهای جدید آن خودش یک داستان است و یک عده دارند از این بستر سود می‌برند. وزارت ارتباطات باید به صورت جدی به این ماجرا ورود کند. در این قضیه منافع برخی اپراتورها در بستری گره خورده است، به لحاظ حجم فروش و مصرف اینترنت. پولی که از جیب مردم به راحتی می‌رود.
و اقتصادی است که مالیاتی به آن تعلق نمی‌گیرد...
احسان قاضی‌زاده: بله، یک اقتصاد زیر زمینی و غیرشفاف در این زمینه هست.
آقای قاضی‌زاده برویم سراغ یک تخصص دیگر شما. شما عضو شورای نظارت بر صداوسیما هستید. این سازمان در ماه‌های اخیر کم حاشیه نداشته و مهمترین آن ممنوع التصویری و حذف بعضی از مجری‌ها است. شما در شورای نظارت قصدی برای ورود به ماجرای برنامه نود را دارید؟
احسان قاضی‌زاده: درباره برنامه 90 بحث‌های متنوعی بوده که در طول ماه‌های گذشته مطرح بوده است. اما در جلسه قبلی شورای نظارت این جمع‌بندی را داشتیم تا برای اینکه اطلاعات کامل‌تر و دقیق‌تری از آنچه اتفاق افتاده داشته باشیم به عنوان میهمان معاون سیما و مدیر شبکه سه سیما را دعوت کنیم و نقطه نظرات و توضیحاتی که این عزیزان در رابطه با این موضوع دارند را در جلسه مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
تصمیمات این شورا قابلیت اجرایی دارد؟
احسان قاضی‌زاده: شورای نظارت بر صداوسیما شورایی براساس قانون اساسی است و طبق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت همه افراد اگر نسبت به عملکرد سازمان صدا و سیما گزارش یا شکایتی دارند می‌توانند آن را به شورای نظارت برسانند تا ما پیگیری کنیم. اما جمع بندی های شورا یک بعدش بعد نظارتی است، توصیه ای است و گزارشی که ما به مراجع یا مقامات کشور ارائه می‌کنیم که به عنوان جمع بندی ارائه می شود.
ما گزارش‌گیری از سازمان صداوسیما هم داشتیم، گزارش‌گیری‌هایی به صورت مکتوب یا جلسات حضوری که مسئولان سازمان صداوسیما به عنوان میهمان در جلسات حاضر می‌شوند یا سفر به مراکز استان و حضور در سازمان صداوسیما. این جمع‌بندی‌ها گزارش‌گیری می‌شود.
شما گفتید که افراد می‌توانند از صداوسیما به شورای نظارت شکایت کنند. آیا تا به حال کسی در رابطه با برنامه نود و تغییر مجری شکایت کرده.
احسان قاضی‌زاده: ببینید شکایت به شورا باید شکایت رسمی باشد و از مراجع رسمی انجام شود. و در دبیرخانه شورا ثبت شود. در واقع یک شهروند عادی هم می‌تواند این اقدام را انجام بدهد. برای برنامه نود تا به حال با پیامک یا در صفحات اجتماعی مثل اینستاگرام برای من پیام گذاشته‌اند، اما دبیرخانه شورا به صورت خاص و یا یک شکایت رسمی نبوده.
آیا مجری برنامه نود هم در این جلسه حضور خواهد داشت؟
احسان قاضی‌زاده: ما فقط مدیران را دعوت می‌کنیم و اینکه مجری دعوت شود، نه.
یک موضوع دیگر که در رابطه با صداوسیما وجود دارد، اخیرا از صداوسیما با عبارت کازینو یاد می‌شود. یا اقتصاد ستاره مربعی. فکر می‌کنید این چقدر صحت دارد؟ چقدر واقعیت دارد؟ اگر واقعیت دارد، تا هر حدی که شما مد نظرتان هست، در برابرش چه باید کرد؟
احسان قاضی‌زاده: خدمت شما بگویم که راجع به بحث صداوسیما دو مقوله وجود دارد، یک بخش اصلی است. این نکته مهم است، در بودجه امسال، دولت صداوسیما را مکلف کرده است که بیش از ۲۲۰۰میلیارد تومان در سال درآمد از آگهی داشته باشد. این در بودجه دیده شده است و در قانون مصوب شده. دولت گفته است شما 3500 میلیارد تومان هزینه دارید. البته غیر از دریافتی از صندوق توسعه ملی. ۲۲۰۰ میلیارد تومان باید درآمد آگاهی داشته باشید.
این ۲۲۰۰ میلیارد تومان باید تامین بشود. صداوسیما برای اینکه این بودجه را تامین کند راه های مختلفی دارد که یکی از آنها ستاره مربع‌ها است. چون مجبور است هزینه‌ها را تامین کند. ما خواهان شفافیت درآمد بخش بازرگانی هستیم، که شما این دو هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان را از چه راه هایی تامین می کنید. اگر در رابطه با درآمدها ما سهم دولت را بیشتر کنیم. این روی اقتصاد ستاره‌مربع‌ها اثر می گذارد. اما زمانی که (به صداوسیما) بگوییم شما مجبور هستید از هر طریقی این پول را در بیاورید و حقوق پرسنل خود را تامین کنید آن موقع این حرف و حدیث‌ها مطرح می‌شود. با توجه به شرایط فعلی اقتصادی کشور شما الان می‌دانید بسیاری از شرکت‌های بزرگ مشکل دارند و پولی برای تبلیغات ندارند. برخی هم احتیاجی به تبلیغات ندارند شرکتی که محصولاتش پیش پیش قاچاق می‌شود و از کشور خارج می شود نیاز به تبلیغات ندارد. صداوسیما الان تبلیغات‌های نازلی انجام می‌دهد. شرایط اقتصادی باعث شده است که صداوسیما دلیل و بهانه داشته باشد.
ما برای بحث اقتصاد ستاره مربع‌ها خواهان به شفافیت جدی در حوزه بازرگانی صداوسیما هستیم. تاکنون گزارش‌های کلی در این باره بوده اما رسیدگی به این موضوع در برنامه‌های آتی ما قرار دارد.
