روشی موثر در کاهش افسردگی

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از ایسنا، «شرط بهره‌گیری از شعر در درمان بیماران، آشنایی درمانگر با هنر شعر، مضامین، پیشینه ادبیات منظوم و خوانش صحیح و تأثیرگذار آن است.

شعردرمانی به بیماران مبتلا به سرطان و افرادی که در وضعیت نزدیک به مرگ قرار دارند کمک می‌کند تا به آرامش دست یابند و در روند درمان خود وضعیت مطلوبی را تجربه کنند.

شعردرمانی فقط در زمینه پزشکی سودمند نیست، بلکه این شیوه در زمینه خدمات اجتماعی نیز اثرگذار است. با این حال، در کشور ما، با وجود پیشینه غنی ادبیات منظوم، شعر هیچ‌گاه کاربرد درمانی نداشته است.

ماهیت پیچیده شعر باعث شده نظر دانشمندان بلاغت و فلاسفه درباره شعر و مسائل آن متفاوت باشد. نشانه‌های زیادی در آثار ابن سینا و خواجه نصیر نشان می‌دهد که یکی از کارکردهای شعر از نظر آنها معرفت بخشی است.

آن‌ها معتقدند پدیده مادی برای درک‌شدن باید ازطریق حواس دریافت شود. پس، شعر که به مثابه یک کنش فکری-عاطفی زاده مستقیم حواس نیست، می‌تواند از طریق موسیقی و حتی بخشی از آنچه زمینه عاطفی- معنایی شعر را تشکیل می‌دهد توسط همین حواس وارد دستگاه ادراکی شود.

در کتاب از شعر تا شعردرمانی، علل درمانی‌بودن شعر این گونه بیان شده است:

1. ایجاد حالت رجعت و حس هم‌بستگی با جهان‌بینی شاعر

2. متبلوربودن شعر و مجسم‌کردن حالت مشترک بین خواننده شعر و شنونده آن

3. خاصیت تحلیلی‌بودن برخی اشعار مانند مثنوی معنوی

4. خاصیت تصفیه‌کنندگی شعر که با اجرای شعر و نه تنها خواندن آن به وجود می‌آید.

عاطفه اصلی‌ترین عنصر شعر است. در شعر عاطفه سیالی که با کلام شاعر شکل گرفته باید به مخاطب منتقل شود تا مخاطب احساس درونی شاعر را دریابد و به لذت ناشی از این دریافت دست پیدا کند؛ بنابراین، در شعر نیز مانند بقیه هنرها، انتقال عاطفه اساسی است.

در شعردرمانی می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد. اشعاری که دارای عاطفه‌ای محرک و  سرشارند بر مخاطب تأثیر بیشتری می‌گذارند.

در پایان چند نتیجه از این پژوهش آورده می‌شود که مخاطبان می‌توانند برای دریافت اطلاعات کامل‌تر به اصل مقاله مراجعه کنند:

1. شعر کلاسیک می‎تواند منبعی بسیار غنی برای درمانگران باشد. شعرخوانی درمانگر در انتقال عاطفه شعری و برانگیختن احساس مخاطب اثرگذار است. در هنگام خواندن شعر تأکید بر موسیقی شعر و تکیه‌های کلامی شرط خوانش برای پژوهشگران بوده است.

2. مضامین مختلف شعر باعث افزایش خوش‌بینی مردان و زنان افسرده می‌شود. برخلاف تصور، مضامین چالش‌برانگیز نه‌تنها در بیمار تنش ایجاد نمی‌کند، بلکه در خلق مباحث عاطفی و منطقی بسیار راه‌گشا است.

این مضامین اعم از موضوعات مثبت مانند شادباشی، مسائل آفرینش، غنیمت‌شمردن دم تا موضوعات منفی مانند خیانت و خودبینی نقش تنش‌زدایی زیادی از افراد افسرده دارند.

3. به‌دلیل اعتقاد مرسوم درباره عاطفی‌بودن زنان نسبت به مردان، در این پژوهش به‌نظر می‌رسید زنان نسبت به مردان واکنش بهتری به درمان با شعر نشان دهند، اما این فرضیه به اثبات نرسید و در واقع مردان در شعردرمانی واکنش بهتری نسبت به زنان نشان دادند. کاهش افسردگی در مردان نسبت به زنان در این پژوهش بیشتر بوده است.

4.باتوجه به نتایج، پیشنهاد می‌شود این شیوه درمانی به مثابه درمانی کم‌هزینه اما اثرگذار در مراکز بهداشتی مورد استفاده درمانگران قرار گیرد».

منبع

- حاتم‌پور، شبنم و پورحسن، خاطره. (1397). «بررسی تأثیر شعر بر کاهش افسردگی و افزایش خوش‌بینی»، دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال 26، شماره 84، صص 71-53.