پیام و پیامدهای تنهایی آمریکا در شورای امنیت

دیروز جمعه قطعنامه پیشنهادی آمریکا با 11 رای ممتنع، 2 رای مثبت (آمریکا و جمهوری دومینیکن) و 2 رای منفی (چین و روسیه) رد شد.

>>>>در همین رابطه بخوانید؛
شکست سیاسی سنگین آمریکا مقابل ایران

تحلیلگران بر این باورند که مخالفت ١٣به ٢ با قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شکست سنگین دیپلماتیک برای آمریکا و الیوت آبرامز نماینده جدید این کشور در امور ایران و در عین حال نمادی روشن از انزوای آمریکا در پرونده برجام و ایران است.

آمریکا، بند ماشه را فعال می کند؟

هادی خسروشاهین، کارشناس روابط بین‌الملل در یادداشتی در این باره نوشته است: «عدم همراهی اروپا با آمریکا در زمینه تصویب قطعنامه، برنامه آمریکا را در تمرکز بر نشست آژانس بین المللی انرژی اتمی در ماه سپتامبر جهت ارسال پرونده از آژانس به شورای امنیت منتفی می‌کند. بنابراین امریکا زمان برداشتن گام اخر (اسنپ بک) را به جلو خواهد انداخت و شاید خیلی زودتر از پیش بینی‌ها بند ماشه را فعال کند.»

وی می‌افزاید؛ «این مناقشه و جدال دیپلماتیک بی‌سابقه میان قدرت‌های بزرگ بیشترین آسیب را به برجام و ساز و کار بین المللی شورای امنیت برای حل مناقشات جهانی خواهد زد و احتمال اینکه عمر معاهده هسته‌ای به دولت بعدی آمریکا (در صورت شکست ترامپ) نرسد، به شدت افزایش می‌یابد.»

>>>>در همین رابطه بخوانید؛
معنای شکست 13 به 2 قطعنامه آمریکا علیه ایران

این کارشناس مسائل بین‌الملل هدف اروپا و روسیه و چین از عدم همراهی با آمریکا را بالا بردن شدید هزینه‌های سیاسی هرگونه اقدام احتمالی واشنگتن علیه برجام می‌داند.

وی بر این باور است که بر همین اساس پوتین همپای وتوی این قطنامه نبرد دیپلماتیک را با ایالات متحده در قالب ٥+١ آغاز کرده است. رئیس‌جمهور قصد دارد با همراهی  اروپا و چین فشار سیاسی شدیدی را بر ایالات متحده جهت انصراف از فعال کردن بند ماشه اعمال کند.

نیویورک‌تایمز: جلسه شورای امنیت نمایش عمق انزوای آمریکا بود

در همین رابطه نیویورک‌تایمز در مطلبی به قلم «فرناز فصیحی»، «لارا جیکس» و «دیوید سنجر» نوشت: این شکست تأکیدی دوباره بر عمق انزوای آمریکا درباره مسئله ایران است. با این حال رأی نیاوردن قطعنامه می‌تواند دریچه‌ای جداگانه به روی آمریکا برای تحمیل حداکثر خسارت به ایران باز کند.

>>>>در همین رابطه بخوانید؛
اولین واکنش ایران به شکست قطعنامه آمریکا در شورای امنیت

این روزنامه در ادامه نوشت: ایالات متحده روز جمعه با شکست دیپلماتیک خجالت‌آور روبرو شد؛ هنگامی که شورای امنیت سازمان ملل پیشنهاد واشنگتن برای تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران را رد کرد، آن هم به گونه‌ای که حتی قویترین متحدین آمریکا زیر بار فشار‌های دولت ترامپ، برای اتخاذ موضعی سخت‌تر علیه ایران نرفتند.

این شکست اگرچه عمق انزوای آمریکا را درباره مسئله ایران بار دیگر به نمایش گذاشت، اما برای دولت ترامپ می‌تواند مسیری جداگانه برای تحمیل خسارت حداکثری به ایران پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در نوامبر باز کند.

ماه‌هاست، مقامات دولت ترامپ هشدار می‌دهند که اگر قطعنامه تمدید تحریم شکست بخورد، ایالات متحده سعی خواهد کرد با استفاده از مفاد توافق هسته‌ای دوران اوباما استفاده کند تا هرگونه نقض از سوی ایران را با اعمال مجدد همه تحریم‌های برداشته شده در زمان اجرای برجام، پاسخ دهد. این امر می تواند منع معاملات نه تنها تسلیحات، بلکه فروش نفت و توافق های بانکی باشد. از نظر تئوریک ، تمام اعضای سازمان ملل باید به این تحریم ها پایبند باشند.

مخالفت متحدان آمریکا با اسنپ بک

نیویورک تایمز در ادامه گزارش آورده است:‌ این فرآیند که از آن به عنوان اسنپ‌بک یاد می‌شود می‌تواند برای اقتصاد ایران که هم‌اکنون علاوه بر تحریم‌ها با پیامدهای کروناویروس دست‌وپنجه نرم می‌کند ویرانگر باشد. پیگیری فرآیند اسنپ‌بک می‌تواند با مخالفت شدید متحدان آمریکا روبه‌رو شود، چرا که متوسل شدن ایالات متحده به مفاد برجام را به لحاظ قانونی مشکوک دانسته و از این اقدام به عنوان عامل بالقوه برای بی‌ثباتی منطقه یاد می‌کنند.

>>>>در همین رابطه بخوانید؛
فیلم لحظه اعلام آرا درباره قطعنامه آمریکا علیه ایران 

کلی کرافت، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل ، جمعه شب گفت: ایالات متحده این حق را برای خود محفوظ می‌داند تا فرآیند اسنپ‌بک را به سرعت اجرایی کند. وی افزود: همانطور که وعده داده‌ایم در روزهای آینده تلاش برای ادامه تحریم تسلیحات را متوقف نخواهیم کرد.

این می‌تواند شامل تلاش برای اجرای یکجانبه و فوری تحریم‌ها، بدون حمایت متحدین باشد.

نیویورک تایمز در ادامه می نویسد؛ مایک پمپئو وزیر امور خارجه تصمیم شورای امنیت برای مقابله با قانون تحریم را محکوم کرد و آن را عصر جمعه "غیرقابل توصیف" نامید. در حالی که او به طور خاص نگفت که ایالات متحده گزینه اسنپ‌بک را دنبال خواهد کرد، اما تاکید داشت که دولت ترامپ از مسئله تحریم‌های تسلیحاتی ایران دست بردار نخواهد بود.

در حالی که محور جلسه روز جمعه مربوط به تمدید تحریم تسلیحاتی بود، قلب اختلافات بین ایالات متحده و مخالفان قطعنامه پیشنهادی‌اش در شورای امنیت «توافق هسته‌ای» است.

این توافق نامه که در سال 2015 امضا شد، اقتصاد ایران را از بند تحریم‌ها در ازای توقف بخشی از برنامه هسته‌ای خود، آزاد کرد. این توافق نامه یک موفقیت دیپلماتیک برای پرزیدنت اوباما بود و از نزدیکترین متحدین آمریکا، یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان تا قوی ترین دشمنان این کشور، یعنی چین و روسیه از آن حمایت کردند.

پس از قدرت گرفتن دونالد ترامپ، وی با اصرار بر اینکه می تواند توافق بهتری از برجام به دست آورد، سرانجام در سال 2018 ایالات متحده را از این توافق خارج کرد. اقدامی که به اختلافات دیپلماتیک و در مواردی تنش‌های فزاینده انجامید.

پیام رأی های ممتنع متحدان آمریکا

از 15 کشور عضو شورای امنیت ، تنها یک کشور، آن هم جمهوری دومینیکن، در حمایت از این پیشنهاد به ایالات متحده پیوست. متحدان اصلی ایالات متحده - انگلیس ، فرانسه و آلمان - همگی از رأی ممتنع دادند تا وتوی روسیه و چین غیر ضروری شود. از 15 کشور عضو شورای امنیت ، روسیه و چین به این پیشنهاد رای منفی دادند و 11 کشور ممتنع بودند.

متحدین اروپایی آمریکا در توضیح تصمیم خود مبنی بر پرهیز از رأی مثبت یا منفی، گفتند که آنها نیز در مورد دسترسی آزاد ایران به سلاح های خطرناک نگران هستند و برای مذاکرات بیشتر در مورد محدودیت‌های احتمالی ابراز امیدواری کردند.

آنها گفتند پیشنهاد آمریکا برای تمدید تحریم به طور نامحدود، به 9 رأی مثبت آن‌هم بدون حق وتو از پنج عضو دائمی نیاز داشت تا تصویب شود. به دلیل تهدید حق وتو از جانب روسیه و چین، هرگز به تصویب شورای امنیت نمی‌رسید و بهتر آن بود که تقابلی علیه ایران شکل ندهند.

جاناتان آلن ، نماینده دائم انگلیس در سازمان ملل، در بیانیه ای پس از اعلام نتایج گفت: "بنابراین قطعنامه پیشنهادی آمریکا به بهبود امنیت و ثبات در منطقه کمکی نمی کند.

>>>>در همین رابطه بخوانید؛
ماجرای رأی ممتنع انگلیس به قطعنامه ضدایرانی آمریکا چه بود؟

دولت ترامپ حق استفاده از اسنپ بک را دارد؟

علاوه بر این، کشورهای منتقد موضع ایالات متحده این سؤال را مطرح می‌کنند که با توجه به عقب‌نشینی دولت ترامپ از توافق هسته‌ای، آیا اساساً ایالات متحده این حق قانونی را دارد که در مورد مفاد آن -از جمله تحریم تسلیحات و اسنپ‌بک – بحث و گفت‌وگو کند یا خیر؟ این منتقدین با بیان اینکه به توافق خود پایبند هستند می‌گویند دولت ترامپ نمی تواند درباره اینکه آیا ایران به توافق وفادار مانده است، مداخله داشته باشد.

>>>>در همین رابطه بخوانید؛
عصبانیت پمپئو از شکست سنگین آمریکا مقابل ایران​

وزارت امور خارجه استدلال می‌کند که ایالات متحده در توافق هسته‌ای ترامپ آن را نپذیرفت یک «شریک» باقی مانده است- اما فقط به منظور استفاده از اسنپ‌بک!

مقامات دولت ترامپ در دفاع از موضع خود، ادعا کرده اند که ایران محدودیت‌های تسلیحاتی که در توافق هسته ای 2015 تعیین شده را نقض کرده است.

پیش از رای گیری شورای امنیت در روز جمعه ، وزیر امور خارجه ایران، جواد ظریف، دولت ترامپ را به سوءاستفاده از شورای امنیت برای پیشبرد دستور کار سیاسی خود متهم کرد.

ظریف در مقاله‌ای طولانی و تاثیرگذار که در هفته اخیر در وب سایت Medium منتشر شد، نوشت که جامعه جهانی با تصمیم مهمی روبرو است: آیا ما به احترام به قانون احترام می گذاریم ، یا به قانون جنگل باز می گردیم؟

>>>>در همین رابطه بخوانید؛
کنایه توئیتری سخنگوی وزارت خارجه به آمریکا پس از شکست در شورای امنیت

هدف ترامپ؛ مرگ برجام یکبار برای همیشه!

رئیس جمهور ولادیمیر پوتین روسیه در اقدامی که نشان از اختلافات دیپلماتیک زیاد پیرامون جلسه جمعه بود خواستار نشست ویژه ویدئویی با هدف جلوگیری از "تقابل و تشدید اوضاع در شورای امنیت" شد.

پوتین در بیانیه ای گفت: این اجلاس پیشنهادی باید از رهبران کشورهای عضو شورای امنیت به علاوه سران آلمان و ایران تشکیل شود و به دنبال ایجاد یک "معماری جامع امنیتی در خلیج فارس" باشد.

پوتین گفت: هیچ کس نباید در این منطقه به باج خواهی یا دیکته متوسل شود.

با توجه به اظهارات پمپئو و کرافت ، به نظر نمی رسد ایالات متحده صبر چندانی برای ادامه بحث درباره تمدید تحریم داشته باشد. در عوض ، رأی روز جمعه شورای امنیت بیشتر به عنوان یک اقدام رسمی دیپلماتیک تلقی می‌شود که دولت ترامپ احساس کرد باید به عنوان بخشی از تلاش گسترده تر برای دستیابی به هدف نهایی که همان «مرگ برجام یک بار و برای همیشه» است، طی کند.

رابرت مالی ، رئیس گروه بین المللی بحران و هماهنگ کننده پیشین منطقه خاورمیانه و خلیج فارس در دولت اوباما نیز گفت: «هدف دفن کامل توافق هسته‌ای و فشار بر ایرانیان است.»