مسئله مهمی که وزیر خارجه سوئیس را به تهران کشاند

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، روز شنبه بود که «ایگنازیو کاسیس» وزیر امور خارجه سوئیس در صدر هیأتی وارد تهران شد. وزیر خارجه سوئیس که برای یک دیدار سه روزه به کشورمان سفر کرده است روز یکشنبه ۱۶ شهریور ماه ۹۹ با حضور در کاخ نگارستان تهران «نمایشگاه یکصد سال روابط دیپلماتیک ایران و سوئیس » را افتتاح کرد. پیش از ورود وی خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در تشریح برنامه های کاسیس جلسه‌ی یکصدمین سالگرد آغاز روابط دو کشور را از مهمترین برنامه های این سفر عنوان کرد. این سفر در حالی انجام شد که تاکنون دو مورد تراکنش از طریق کانال این کشور اروپایی انجام شده و در خردادماه سال جاری اولین عملیات رسمی این کانال کلید خورد که شامل تأمین اقلام دارویی با استفاده از منابع مالی ایران در سوئیس بود. وزیرخارجه سوئیس نیز مهمترین علت سفرش را تقویت روابط دوجانبه عنوان کرد؛ موضوعی که وزارت خارجه این کشور نیز برآن تاکید و اعلام نمود که شرکت های سوییسی به لطف کانال بشردوستانه برای پرداخت هزینه های غذا و دارو برخلاف تحریم های اقتصادی به سرمایه‌گذاری در ایران ادامه می‌دهند. 

اما موضوعی که در بین گمانه زنی ها را در خصوص این سفر افزایش داد تماس مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا با همتای سوئیسی بود و این برداشت به وجود آمد که سفر کاسیس در راستای میانجی گری بین تهران و واشنگتن صورت می گیرد. موضوعی که با واکنش خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روبرو شد و او در اظهاراتی عنوان کرد که این سفر ربطی به مسایل روابط ایران و آمریکا ندارد. این سفر از قبل و در چارچوب روابط دوجانبه و سفرهای منظم وزرای خارجه دوکشور برنامه ریزی شده که البته بدلیل شرایط ناشی از شیوع کرونا با تاخیر انجام می شود.خطیب زاده این مساله را موضوعی تازه ندانست و آن را درراستای استیصال آمریکا برای پیگیری فشار حداکثری عنوان کرد که در نهایت نیز مانند تجربه های گذشته با شکست روبرو خواهد شد. وی در ادامه تاکید کرد که موضع تهران در قبال واشنگتن تغییر نکرده است.

کاسیس نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. وی اظهار داشت:  تلاش سوییس آن است که حداقل‌های گفت ‌و گوی بین ۲ کشور برقرار شود. واقع امر این است که ایران در حسن نیت سوییس شک ندارد و همواره به ابتکارات این کشور با حسن نیت نگاه کرده با این حال نباید انتظار داشت در این زمینه اتفاق خاصی بیفتد. کما اینکه در سال‌های اخیر هم چنین ابتکاراتی از سوی کشورها و شخصیت‌های مورد اعتماد تهران و واشنگتن نتیجه‌ای نداشته است. مهمترین دلیل این امر البته تناقضات رفتاری و گفتاری ترامپ و دولتمردان‌ آمریکایی است که زمینه ساز سلب اعتماد نه تنها تهران بلکه جامعه جهانی به این دولت شده است.  

برگزاری دیدارهای وزیر خارجه سوئیس با مقام های ایران

ازجمله مهمترین برنامه های کاسیس دیدار با وزیر امور خارجه کشورمان بود. در ابتدا دیدارهایی با حضور دو هیأت از ایران و سوئیس برگزار شد و در ادامه دیدارهای خصوصی صورت گرفت. در دیدار  ظریف و کاسیس آخرین تحولات روابط دوجانبه، منطقه ای و بین المللی شامل موضوعات و مسائل مرتبط با سوریه،یمن، روابط تجاری میان دو کشور،کانال مالی سوییس، برجام و سیاست های خصمانه ایالات متحده در راستای خرابکاری در روابط عادی سیاسی و اقتصاد خارجی ایران مورد گفتگو و تبادل نظر قرار گرفت.

 وزیر خارجه سوئیس  پس از این دیدار در توئیتی در ارزیابی دیدارش با ظریف نوشت که صلح، توسعه اقتصادی و حقوق بشر، مباحث ثمربخش با جواد ظریف همتای ایرانی‌ام بود. وی در ادامه در خصوص ایجاد کانال انساندوستانه سوئیس برای انتقال مواد غذایی و تجهیزات پزشکی ابراز خرسندی کرد.

وزیر خارجه کشورمان نیز از یکصدمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک ایران و سوئیس ابراز خرسندی کرد و در ادامه از تلاش‌های سوئیس جهت کاستن از آثار خرابکاری ایالات متحده تقدیر کرد. ظریف همچنین تاکید کرد که بازگشت به تجارت عادی اولویتی جهانی است.

دیدار با رئیس جمهور کشورمان ا ز دیگر برنامه های کاسیس بود. حسن روحانی در این دیدار گفت که تاریخ نشان داده مردم ایران در برابر گردن کشی و قلدری تسلیم نخواهد شد. روحانی همچنین تاکید کرد هر روزی که آمریکایی ها از اشتباهات خود برگردند و به قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام متعهد باشند به نفع خود آمریکا، منطقه و جهان خواهد بود و راه برای او باز است.

رئیس جمهور تصریح کرد که ایران به مقررات بین المللی و توافقات چند جانبه پایبند بوده و خواهد بود و انتظار ما از کشورهای دوست و آزاد جهان این است که در برابر تروریسم سکوت نکنند. روحانی در ادامه بر ضرورت فعال تر شدن کانال مالی سوئیس و ایفای نقش مفید تر این سازوکار مالی تاکید کرد.

وزیر خارجه سوئیس با اشاره به اهمیت رعایت قوانین و مقررات بین المللی از سوی همه کشورها، گفت: همه کشورهای جهان باید بدانند یک نظام حقوقی قوی در دنیا برقرار است تا بتوانند با امنیت خاطر زندگی کنند به همین خاطر مهم است که بویژه کشورهای قدرتمند به مقررات و قوانین بین المللی به طور کامل پایبند باشند.

ایگناتسیو کاسیس، با بیان اینکه از مشکلات ناشی از اعمال تحریم های آمریکا برای مردم ایران آگاه هستیم، گفت: کانال مالی سوئیس برای رفع این مشکلات طراحی و راه اندازی شده و برای ایفای نقش مفید این کانال تلاش خواهیم کرد.

وزیر امور خارجه سوئیس با بیان اینکه برای رفع مشکلات همچنان در کنار ایران هستیم و برای ایفای نقش خود تلاش خواهیم کرد، گفت: در این سفر دیدارهای بسیار خوبی با مقام های جمهوری اسلامی داشتم که این ملاقات ها می تواند مبنای توسعه و تقویت روابط دو کشور در زمینه های مختلف باشد.

تحلیل ها درباره سفر کاسیس به تهران

روزنامه تایمز آو آسرائیل در مطلبی با اشاره به اهمیت راه اندازی کانال سوئیس برای ارسال دارو و تجهیزات پزشکی به ایران اشاره کرده و نقش سوئیس را برای تبادل زندانیان بین تهران و واشنگتن مهم تلقی کرده است.

وبسایت سوئیس اینفو در مطلبی در همین راستا نوشت: یکی از اقدامات مهم سوئیس آزادی مایکل وایت ‌سرباز نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بود که در قبال آن مجید طاهری دکتر ایرانی آمریکایی نیز آزاد شد و به ایران بازگشت. این وبسایت همچنین به نقش سوئیس به عنوان حافظ منافع ایران و عربستان سعودی نیز اشاره کرد و نوشت از سال 2019 این کشور حافظ منافع ایران در کانادا نیز شده است. دیپلمات‌های سوئیس در سال‌های گذشته توانستند در تبادل زندانی میان ایران و امریکا نقش مثبتی ایفاء کنند. در سال ۲۰۱۶ میلادی چند زندانی دو تابعیتی ایرانی- آمریکایی توانستند از طریق سوئیس به آمریکا بازگردند و در مقابل هفت ایرانی نیز از زندان‌های آمریکا آزاد شده و به ایران بازگشتند.

روزنامه"نویه تسورشر تسایتونگ" در ادامه به نقش سوئیس در روابط میان واشنگتن و تهران پرداخته و این که سوئیس در این مدت خدمات خوبی به دو کشور ارائه کرده است. این روزنامه می نویسد که سوئیس نقش مهمی در فرونشاندن تنش ها بین تهران و واشنگتن پس از اوج گرفتن آن به خصوص درزمان ترور سردار شهید قاسم سلیمانی داشته است.بر أساس این گزارش، نمایندگان سوئیس در اسرع وقت "به به مثابه پستچی" اطلاعات مهم در این رابطه را بین دو طرف رد و بدل کرده‌اند و به این ترتیب از بروز فاجعه‌ای احتمالی جلوگیری شد. سوئیس که همواره منتقل کننده پیام‌های تهران و واشنگتن برای یکدیگر بوده است با تشدید تنش‌ها میان دو کشور که با افزایش تحریم‌های واشنگتن علیه ایران همراه شده، نقش کلیدی‌تری پیدا کرده است.

غلامعلی خوشرو سفیر اسبق ایران در سوئیس درتشریح اهمیت سفر وزیر خارجه سوئیس عنوان کردکه موارد تاریخی فراوانی از تمایل تجار و صنعتگران سوئیسی به همکاری با ایران وجود دارد و تعداد زیادی از شرکت‌های سوئیسی خواهان تأسیس نمایندگی رسمی در ایران بوده‌اند.درطول جنگ جهانی اول و نیز درسال‌های میان دو جنگ جهانی دیپلمات‌های ایرانی در سوئیس بسیار فعال بوده‌اند. خوشرو افزود: جنگ جهانی دوم نیز موجب تحکیم روابط ایران و سوئیس شد و سوئیس به عنوان حافظ منافع ایران در آلمان و ایتالیا تعیین شد. وی همچنین به دیپلماسی سوئیس اشاره کرد که مبتنی بر بیطرفی و پیشبرد صلح و بهبود روابط جهانی است.

وی افزود: روابط ایران و سوئیس را می‌توان به روابط  دوجانبه و همکاری‌های چندجانبه  تقسیم کرد. تنوع روابط دوجانبه بخصوص در حوزه دانش‌بنیان‌ها، انرژی‌های تجدید پذیر،کشاورزی، صنایع دارویی، همکاری‌های بهداشتی در حوزه بیماری‌های فراگیر نظیر کرونا، همکاری‌های علمی و دانشگاهی و تحصیل ایرانیان در سوئیس قابل توجه است. محور دوم فضای بین‌المللی و چندجانبه دیپلماسی در سوئیس است که مبتنی بر بیطرفی و پیشبرد صلح و بهبود روابط جهانی است.

علی ماجدی سفیر سابق ایران در آلمان نیز در یادداشتی به ناکامی های اخیر ترامپ در قبال ایران اشاره کرد و نوشت: رئیس جمهوری آمریکا تمایل شدیدی دارد که در وضعیت کنونی که اوضاع داخلی و سیاست خارجی چندان به نفع او نیست، همچنان شانس خود را برای مذاکره دوجانبه با ایران امتحان کند. بنابراین دور از ذهن نیست که وزیر امور خارجه سوئیس در شرایط حساسی که ترامپ در امریکا پشت سر می‌گذارد، حاوی پیامی از جانب او برای ایران باشد تا بلکه برای بن‌بست خودخواسته‌ای که دولت امریکا گرفتارش شده است، روزنه‌ای گشوده شود. وی همچنین به نقش سوئیس در این بین اشاره کرده و می گوید "برن" می تواند اهرم موازنه‌دهنده و تعدیل‌کننده‌ای برای وخامت اوضاع تهران و واشنگتن باشد. سفیر اسبق ایران هر چند تلاش های سوئیس را محدود دانسته اما تلاشش به عنوان کشوری بی‌طرف و فارغ از موضعگیری‌های سیاسی در راستای تحقق منافع اقتصادی ایران را قابل اعتنا توصیف کرده است.

دیاکو حسینی کارشناس ارشد مسائل بین الملل در گفتگو با ایرنا نیز به جنبه های مهم سفر کاسیس اشاره کرد و گفت: درست است که بخشی از شرکت‌های اروپایی به‌علت منافعی که در آمریکا دارند با این تحریم کردن همراه شده‌اند اما اروپا اساسا با تحریم‌های آمریکا مخالف است. دولت‌های اروپایی در این میان به دنبال راه‌هایی هستند که تجارت قانونی خود را با ایران ادامه دهند. در همین راستا، سوئیس کانال مالی را ایجاد کرد. آنها به این علت که می‌دانند تحریم‌های آمریکا مخرب است می‌خواهند به دنبال ارتباط بیشتر با ایران باشند. سوئیس بیشتر از آنکه حامل پیام آمریکا باشد، حامل پیام همکاری بیشتر اروپا با ایران است؛ پیامی که به‌صراحت عنوان کرده که خواهان تعامل اقتصادی بیشتر با ایران هستند.

 بنا بر گفته وزیر خارجه سوئیس، کشورها به دنبال این هستند که آمریکا حداقل گفتگو را با ایران داشته باشد با این هدف که تا انتخابات امریکا تنش ها را کم کنند. نگاه و مذاکرات طرف سوئیسی این است که دو طرف تنش مقداری مسائل را به صورت خاص ببیند تا تنش ها کمتر شود. تماس پمپئو با وزیر خارجه سوئیس حاکی از نگرانی ترامپ است.

در همین راستا عبدالرضا فرجی راد کارشناس مسائل بین الملل در گفتگویی به خبرآنلاین گفت:  هم صحبت لاوروف و هم کرملین بعد از مذاکره تلفنی پوتین با ترامپ که گفت امیدوار کننده است و هم سفر وزیر خارجه سوئیس که آنها به دنبال این هستند تا راهی را باز کنند و تنش ها کم بشود یکی منافع خود را می بینند یکی مثل سوئیس وظیفه می داند که ممکن است آمریکایی ها آنها را مجاب کرده باشند.

البته در داخل کشور مقامات شرط گذاشتند که اگر آمریکا به برجام برگردد و تحریم ها را لغو کند در قالب ۵ بعلاوه یک می تواند مذاکره کنند اگر بتوانند این شرط را عملیاتی کنند طبیعی است که در کشور تصمیماتی گرفته شود ولی تا زمانی که آنها بخواهند تحریم ها را افزایش بدهند همانطور که پالایشگاه ابادان را تحریم کردند فکر نمی کنم کاری از پیش برود،آب در هاون کوبیدن است. آمریکا باید برگردد به برجام و تحریم ها را بردارد و مانند دیگر کشورهای عضو برجام مذاکره کند.