شروط موسویان برای بایدن درباره بازگشت به برجام

در ادامه این مقاله آمده است: در سال‌های پیش از امضا برجام رژیم اسرائیل پنج دانشمند هسته‌ای ایران ترور کرد که به آن‌ها شهید لقب داده شده است. آن‌ها عبارتند از ارشید حسین پور، مسعود علی محمدی، مصطفی احمدی روشن، داریوش رضایی و مجید شهریاری. رژیم اسرائیل همچنین تلاش کرد تا فریدون عباسی رئیس آژانس انرژی اتمی ایران را هم ترور کند اما موفق نشد.

بعد از ترور سردار قاسم سلیمانی،  ترور فخری زاده زشت‌ترین و غیر انسانی‌ترین اقدام خشونت‌آمیز علیه مقام‌های ایرانی پس از برجام است. او نه تنها یک دانشمند برجسته ای هسته ای بود بلکه در ساخت کیت ایرانی تشخیص و واکسن کرونا برای خروج کشور از همه‌گیری این ویروس نقش حیاتی ایفا کرد.

دیدگاه واقع بینانه

به گفته موسویان، زمان وقوع این ترور اتفاقی نبوده است. بایدن رییس جمهوری منتخب آمریکا اعلام کرده که در صورتی که ایران به برجام برگردد، ایالات متحده نیز به برجام باز خواهد گشت تا بتواند مذاکرات بعدی با تهران را ادامه دهد. این ترور با هدف تخریب این سیاست صورت گرفت.

وی یادآور شد: حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری ایران نیز گفته که اگر بایدن به شرایط پیش از ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ که ترامپ رییس جمهوری آمریکا شد برگردد، حل مشکلات روابط ایران و آمریکا خیلی آسان خواهد بود. روحانی همزمان تاکید کرد که سیاست ایران بر مبنای "تعهد درمقابل تعهد، عمل درمقابل عمل و تنش زدایی در مقابل تنش زدایی" است.

دیپلمات پیشین کشورمان همچنین به بیانات رهبر معظم انقلاب که فرمودند «ما رفع تحریم را از طریق مذاکره تجربه کردیم که نتیجه نداد» اشاره کرد و افزود: ایشان با این اظهارات  دوباره  بی اعتمادی خود به مذاکره با آمریکا را نشان دادند. خروج ترامپ از برجام و جنایاتی همچون ترور سردار سلیمانی و فخری زاده نشان می دهد که برداشت رهبر معظم ایران واقع بینانه تر از رئیس جمهوری است.

در حالی‌که آمریکا و ایران با مشکلات عدیده داخلی برای احیاء برجام روبه رو هستند، سیاست بازگشت به برجام بایدن، لرزه به اندام نتانیاهو و بن سلمان انداخته درحدی که ملاقات بی سابقه ای با پمپئو داشتند. آن‌ها از هیچ اقدامی [علیه برجام] فروگذار نبوده و به تلاش‌ها برای جلوگیری از بازگشت دولت بایدن به توافق هسته‌ای ایران ادامه خواهند. 

ترور فخری زاده با هدف بلوکه کردن سیاست بایدن در مورد ایران بود. بایدن تاکید کرده بود که هدفش در مورد بازگشت به برجام درحقیقت بازگشت به دیپلماسی است.

صحنه سیاسی داخلی ایران

موسویان در این مقاله  ادامه داد: به‌نظر می رسد بایدن بازگشت به برجام را مقدمه گفت‌وگو با ایران در مورد سایر مسائل همچون توان موشکی و نقش منطقه ای ایران می داند. اما بایدن باید به واقعیت های صحنه سیاسی ایران توجه داشته باشد.

سیاست بیمارگونه فشار حداکثری ترامپ، خروج او از برجام و اعمال شدید ترین تحریم‌های اقتصادی در تاریخ معاصر، موجب شده تا مردم ایران با بدترین شرایط اقتصادی بعد از انقلاب ۱۹۷۹ روبه رو  شوند. نتیجه این شده که نیروهای معتدل ایران در مورد مذاکره با آمریکا ناامید شوند. 

پژوهشگر دانشگاه پرینستون یادآور شد که در انتخابات پارلمانی سال گذشته، جناح اصولگرایان به پیروزی بی سابقه ای دست یافتند بطوریکه بیش از ۲۲۱ صندلی از ۲۹۱ صندلی پارلمان را بدست آوردند. وی بر همین اساس پیش‌بینی کرد که اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری سال اینده ایران نیز پیروز شوند.

دیپلمات پیشین کشورمان به مذاکراتش با برخی مقام‌های اصول‌گرا در ایران اشاره کرد و نوشت: آنها معتقدند که تفاوتی بین دمکرات‌ها و جمهوریخواهان نیست چون هر دو به دنبال تغییر حکومت در ایران هستند. حتی دمکرات‌ها پیچیده‌تر، و خطرناکتر از جمهوری خواهان هستند زیرا برخلاف ترامپ، از سازوکارهای چندجانبه برای فشار به ایران استفاده می کنند و لذا کار با چنین دولتی چالش بر انگیزتر است. در نتیجه، اصولگرایان  معتقدند که ایران باید از مذاکرات با دولت بایدن در مورد اصلاح برجام، توان موشکی و نقش منطقه ای ایران اجتناب کند.

آغاز بکار بایدن به‌عنوان رییس جمهوری جدید آمریکا در ۲۰ ژانویه مصادف خواهد شد با آغاز مبارزات انتخابات ریاست جمهوری جدید ایران در ژوئن ۲۰۲۱ و دولت روحانی نیز در اوت ۲۰۲۱از صحنه سیاسی ایران خارج خواهد شد. لذا انتظار از دولت روحانی در ماههای آخر عمر خود برای رسیدن به توافق بزرگی در خصوص روابط آمریکا و ایران، غیر از حرکت در زمینه احیای برجام غیر واقعی است.

احیای برجام برای روحانی به همان اندازه مهم است که برای بایدن. فراموش نکنیم که بایدن، تونی بلینکن وزیر امور خارجه احتمالی و جیک سولیوان مشاور امنیت ملی او نیز حامی برجام و در خلق آن شریک بوده اند.

به نوشته موسویان، بایدن نهایتا باید نکات کلیدی زیر را درک کند:

رفع تحریم‌ها

اول: بایدن نباید در مدت باقیمانده دولت روحانی، برای بازگشت به برجام شرط و پیش شرط تعیین کرده و بدنبال گسترش موضوع های  مورد گفت‌وگو با ایران باشد. چنین خواسته ای موجب شکست فرآیند احیاء برجام خواهد شد زیرا احساسات ضد آمریکایی مردم ایران به‌ویژه بعد از ترور سردار سلیمانی و فخری زاده را نمی توان نادیده گرفت.

دوم: برجام باید کامل و یکپارچه اجراء شود. زمانی‌که برجام امضاء شد، اجرای کامل آن به‌دلیل تحریم های اولیه آمریکا( تحریم های ماقبل برجام) ممکن نشد و ایران نتوانست از منافع اقتصادی کامل برخوردار شود. بنابراین واشنگتن  باید تحریم‌های اولیه را تعلیق کند تا همه اعضای برجام بتوانند این توافق را کامل اجرا کنند.

سوم: مسائل منطقه ای همچون تسلیحات متعارف و غیر متعارف باید بطور منطقه ای، جامع و از طریق دیپلماسی چند جانبه حل شود. عربستان موشک های چینی با برد ۵ هزار کیلومتر همراه با برنامه مخفی هسته ای دارد. رژیم اسرائیل موشک‌های جریکو با ۵ هزار کیلومتر برد و قابلیت حمل کلاهک هسته ای دارد و علاوه بر آن صدها بمب هسته ای هم دارد. با این وجود، تمام جیغ و فریادی های غربی‌ها در مورد توان موشکی ایران است که حداکثر ۲۰۰۰ کیلومتر برد دارد و بمب هسته ای ندارد.

بایدن چه اقداماتی باید انجام دهد

دیپلمات پیشین کشورمان در پایان این مقاله نوشت: به‌نظر می رسد که رییس جمهوری آینده ایران از جناح اصولگرا خواهد بود. چنین تحولی به ایجاد حکومتی هماهنگ و یکدست در ایران کمک خواهد کرد چون اکثریت پارلمان هم دست اصولگرایان است. چنین دولتی بیشتر مورد اعتماد رهبر معظم ایران خواهد بود و قدرت تصمیم گیری بیشتری خواهد داشت. باید توجه داشت که رهبر معظم ایران تصمیم گیرنده نهایی سیاست خارجی است. همچنین سپاه پاسداران مانند ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا نقش محوری در منطقه ایفاء می کند.

وی افزود: لذا جهت فراهم شدن امکان گفت‌وگو با دولت بعدی ایران درباره موضوعاتی فراتر از مساله هسته‌ای، بایدن باید به برجام بازگردد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از فهرست سازمان‌های تروریستی حذف کند و تحریم‌ها را علیه مقامات تراز اول از جمله رهبر معظم ایران بر طرف کند.