احداث نخستین ایستگاه ریلی باری کشور با سرمایه گذاری بخش خصوصی

به گزارش اقتصادنیوز؛ مرتضی رجبی، مدیرعامل این شرکت با اعلام این مطلب در گفتگو با اقتصادنیوز گفت: با توجه به هدف‌گذاری ما برای حمل ریلی بیش از 50 درصدی مواد معدنی منطقه، سال گذشته تفاهم نامه ای با شرکت راه آهن منعقد کردیم که بر اساس آن باید تا  200 میلیارد تومان به منظور ساخت و بهره برداری از ایستگاه بزرگ سنگان سرمایه گذاری کند. ایستگاه سنگان باید  قابلیت  قبول و ارسال بیش از  8 تا 10 میلیون تن بار در سال را  داشته باشد.این پروژه به تازگی کلنگ زنی شده و قرار است طرف 8 ماه به بهره برداری برسد.

وی با اشاره به اهمیت کاهش هزینه حمل در تولیدات معدنی افزود: این پروژه به عنوان اولین پروژه سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی در شبکه ریلی در قالب BOT انجام می پذیرد  که درصورت حمایت مناسب توسط دولت می تواند به عنوان الگوی موفقی از تعالی و رشد بازار حمل ریلی و جذب سرمایه در راه آهن کشور معرفی شود.

رجبی با اشاره به پتانسیل های منطقه معدنی سنگان گفت: این منطقه در شرق کشور به عنوان مرکز محصولات معدنی و نهمین منطقه معدنی جهان ، بصورت بالفعل حدود 13 میلیون تن و تا دو سال آینده بیش از 18 میلیون تن انواع سنگ آهن و مشتقات آن را استخراج و تولید می نماید. 

وی افزود: تجمیع معادن با عیار بالا و احداث کارخانه های تبدیل مواد اولیه به محصولات چرخه فولاد، به اهمیت استراتژیک و اقتصادی این منطقه افزوده و به تبع آن توجه ویژه به حمل و نقل محصولات معدنی از این منطقه و کاهش زمان حمل از اهمیت روزافزونی بهره مند شده است . 

رجبی در ادامه گفت: با توجه به اینکه ساخت خطوط فرعی در شبکه ریلی کشور آنچنان توسعه نیافته، مجبور بودیم بار را حد فاصل محل بارگیری تا ایستگاه راه آهن بوسیله جاده حمل کنیم. متاسفانه در کشور تنها تعداد معدودی کارخانه هستند که واگن ها داخل کارخانه وارد شده و کار تخیله و بارگیری را تمام ریلی انجام می دهند. برای همین منظور در سال 96، فاصله حدود 8 کیلومتری ایستگاه فعلی سنگان تا قلب کارخانه شرکت سنگ آهن احیاء سپاهان( متعلق به هلدینگ احیاء سپاهان) را با سرمایه گذاری خود مجموعه خط ریلی را احداث و بهره برداری کردیم. 

مدیر عامل شرکت احیاء ریل ایرانیان گفت: ساخت این پروژه به یکی از نقاط قوت ما در زمان مشکلات و اعتصابات حمل جاده ای در سال 96 و 97 بدل شد و به همین دلیل جزو معدود شرکتهایی در کشور بودیم که با برنامه ریزی  حمل 100 درصدی بار توسط ریل ، هیچ کدام از تعهدات ما به مشتریان داخلی و خارجی به تعویق نیفتاد.  

وی با اشاره به مشکلات صنعت حمل و نقل ریلی افزود: شبکه ریلی کشور آمایش نشده و بسیاری از مراکز مهم صنعتی به خطوط ریلی متصل نبوده و یا از خطوط ریلی فاصله دارند. این موضوع باعث می‌شود که حمل و نقل ریلی از توجیه خارج شده و صاحبان کالا ترجیح دهند بار خود را بصورت جاده ای حمل کند. تکمیل نبودن خطوط فرعی در کل شبکه ریلی، از مهم ترین معضلات پیش روی شرکتهای حمل و نقلی ریلی کشور در جذب بار و بهبود عملکرد می باشد .

مدیر عامل شرکت احیاء ریل ایرانیان با اشاره به مشکلات حمل ریلی مواد معدنی گفت: شرکتهای ریلی حجم عمده بار را به مقصد بندرعباس حمل می کنند ولی ظرفیت پایین تخلیه باعث کند  شدن چرخه بازرگانی واگن ها میشود و حمل و نقل  ریلی را بعضا از حالت سود دهی به زیان دهی بدل می سازد . شرکت احیاءریل ایرانیان برای رفع این مشکل با سازمان بنادر و دریا نوردی برای احداث یک ایستگاه تخلیه مکانیزه ریلی موادمعدنی بصورت مشارکتی در بندر عباس در حال مذاکره می باشد.

وی در ادامه گفت: یکی از دغدغه های کلی شرکتهای فعال در حمل و نقل ریلی، عدم اجرای کامل انتقال امور تصدی گری به بخش خصوصی در زیر بخش ریلی است. هنوز در فعالیت های اصلی منتج به بهره وری شبکه ریلی که می توان از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کرد، به مثابه امور حاکمیتی در اختیار شرکت راه آهن قراردارد. از این رو فعالیت های مهمی در امور سیرو حرکت مثل مانور و آرایش قطارها تا اعزام و سیر و حرکت قطارها در اختیار شرکت راه آهن بوده و عملا شرکت های ریلی هیچ نقشی در اجرا و در نتیجه بهبود آن ندارند. این درحالی است که  واگذاری کامل تصدی گری به بخش خصوصی همواره مورد تاکید مسئولان عالی رتبه نظام می باشد و حتی در سند های بالادستی نظیر اصل 44 نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

رجبی افزود: حتی  20 درصد بهره برداری از ایستگاه ها هم قرار بود واگذار شود اما هیچ کدام از این موارد اتفاق نیفتاده است. و متاسفانه در حال حاضر 75 درصد لکوموتیو های کشور در اختیار شرکت راه آهن است. 

وی در ادامه با اشاره به  مشکل رقابت ناعادلانه میان حمل و نقل جاده ای و ریلی افزود:  تخصیص یارانه سوخت بدون هدفمندی و عدم تعیین استراتژی درست حمل جاده ای باعث گردیده تقریبا 90 درصد حمل بار کشور از بخش جاده انجام پذیرد. که این موضوع علاوه بر مشکلات عدیده زیست محیطی و انسانی ( نظیر آلودگی هفت برابری حمل جاده ای نسبت به حمل ریلی و نیز آمار بالای تلفات انسانی در جاده های کشور) ناخودآگاه یکی از بزرگترین مزیتهای حمل و نقل ریلی که مصرف پایین سوخت است را زیر سوال ببرد. علاوه بر این حمل جاده ای به غیر از یک هزینه محدودی که بابت عوارض جاده ای پرداخت میشود، هزینه خاص دیگری ندارد اما از شرکتهای حمل ریلی تمام هزینه های شبکه ریلی با عنوان حق دسترسی به شبکه ریلی کشور دریافت می‌شود.

وی افزود: مشکل دیگر عدم وجود معافیت ها و مشوق های کافی در زمینه تسهیلات و یارانه ها است. در مواردی این تسهیلات و یارانه ها از بخش جاده ای بسیار پایین تر هستند و همان ها هم اجرا نشده اند. در ماده 12 قانون رفع موانع تولید اشاره شده با توجه به صرفه جویی مصرف سوخت در حمل ریلی برابر سرمایه گذاری در ورود هر واگن نو، سرمایه گذار به میزان 3/1سنت به ازای هر تن-کیلومتر بصورت یارانه پرداخت گردد اما متاسفانه هنوز شرکت‌ها از این محل دریافتی نداشته اند. و پس از پیگیری های بسیار و گذشت زمان قابل ملاحظه از ابلاغ این قانون نیز هم اکنون اعلام شده تنها بخشی از مبلغ صرفه جویی سوخت  قابل پرداخت است.

  مدیر عامل شرکت احیا ریل ایرانیان گفت: این درحالیست که سرمایه گذار با امید اجرای کامل همین قوانین  و مشوق ها نسبت به تامین سرمایه و خرید واگن اقدام می نماید. از طرف دیگر در دستور العمل های مرتبط به ماده 12قانون رفع موانع تولید در بحث سرمایه گذاری لوکوموتیو و زیرساخت اصلا تعریف کامل و شفافی برای سرمایه گذار تدوین نشده  و فقط درباره نوسازی و خرید واگن آیین نامه ها ابلاغ گردیده است.

رجبی در تشریح عملکرد شرکت احیاء ریل ایرانیان نیز گفت: در سال گذشته حدود 5 میلیون تن بار را بصورت فورواردری حمل کردیم که 3 میلیون و 800 هزار تن آن از منطقه سنگان و 1میلیون و 200 هزار تن از سایر نقاط به مقاصد مختلف حمل کرده ایم. در سال گذشته تقریبا 10 درصد عملکرد شرکت راه آهن را بصورت فورواردری(خدمات کامل حمل شامل انتقال از معدن به ایستگاه ، بارگیری در مبداء ، حمل ریلی ء تخلیه در ایستگاه مقصد ، انتقال به انبار مقصد و حتی  اقدامات انتقال و بارگیری به کشتی  به مشتریان) را به عهده داشته ایم و در ارزیابی سال 97 شرکت راه اهن به عنوان فورواردر برتر ریلی کشور انتخاب شدیم.

وی درباره برنامه های آتی شرکت گفت: برای سال 98 تلاش داریم  بتوانیم  50 درصد بار منطقه سنگان بصورت ریلی حمل کنیم. در حاضر در منطقه سنگان 30 درصد بار بصورت ریلی و بقیه آن بصورت جاده ای حمل میشود. تقریبا با جمیع شرایط برنامه ما در سال 98، حمل 7 میلیون تن بار بصورت فورواردری است.

وی درباره توسعه ناوگان شرکت نیز افزود: در حال حاضر 300 دستگاه واگن ملکی،‌ حدود 450واگن اجاره ای و 1100دستگاه واگن نیز بصورت مدیریت بهره برداری در اختیار داریم. برای توسعه ناوگان تا 3 سال آینده برنامه خرید 1000 دستگاه واگن جدید و 20 دستگاه لوکوموتیو اصلی و 10 دستگاه لوکوموتیو مانوری را داریم.