مهار دامنه نوسان قیمت دلار در دستور کار ارزی دولت
به گزارش اقتصادنیوز ، نتیجه روز کم‌نوسان دلار نسبت به سه روز پیشین، افت ۱۵ تومانی و رسیدن به قیمت ۴ هزار و ۲۵ تومان بود. به گفته فعالان، مهم‌ترین عاملی که در کاهش قیمت اثرگذار بود، عرضه بازیگران بازارساز بود. تعداد زیادی از بازیگران ارزی باور داشتند، افزایش عرضه حواله درهم از سوی برخی صرافی‌های دولتی بر روند بازار داخلی اثرگذار بود. در این روز نرخ حواله درهم از سوی این صرافی‌ها زیر مرز هزار و ۱۰۰ تومان عرضه شد. این در حالی است که گروه دیگری ترفند جدید بازارساز برای عرضه دلار را در افت قیمت موثر دانستند، تاکتیکی که شاید در کاهش قیمت موثر بود، ولی موجب صف‌نشینی برای دلار در بازار ارز شد.
تاکتیک جدید بازارساز
با توجه به تجربیات گذشته، به‌نظر می‌رسید بازارساز برای مدیریت دامنه نوسانات دلار دو رویکرد را می‌تواند به اجرا بگذارد: اول، عرضه دلار مداخله‌ای با قیمتی نزدیک به نرخ بازار، دوم، عرضه ارز در دامنه‌ای پایین‌تر از قیمت بازار. کارشناسان باور دارند، انتخاب رویکرد اول می‌توانست منجر به عقب‌نشینی تقاضا و کاهش خریدهای کاذب شود. با این حال بازارساز رویکرد دوم را انتخاب کرد، رویکردی که در عمل یک پیامد مثبت و یک پیامد منفی در بازار داشت.
روز گذشته، در حالی که قیمت دلار در مقاطعی در محدوده ۴ هزار و ۳۰ تومان قرار داشت، صرافی‌ها اقدام به عرضه ارز در نقاط ۴۰۰۷ و ۴۰۰۸ تومان کردند. ترفند عرضه ارز با قیمت پایین‌تر از نرخ بازار منجر به کاهش دامنه نوسان شد و در این روز خبر از افزایش‌های بی‌رویه و جا‌به‌جایی‌های سریع قیمت‌ها نبود؛ نکته مثبت دیگر این عمل، فاصله کمتر قیمت ارز مداخله‌ای با قیمت بازار نسبت به ادوار گذشته بود، با این حال همین مقدار فاصله نیز موجب شد که صف زیادی برای خرید ارز مقابل صرافی‌های منتخب شکل بگیرد.
به گفته یکی از بازیگران رسمی بازار، روز گذشته صرافی‌های رسمی به هر فرد که کارت ملی و کارت بانکی خود را ارائه می‌کرد، بین ۵ تا ۱۰ هزار دلار عرضه می‌کردند. این ارز از سوی بازارساز تامین می‌شد و حاشیه سود ۱۰ تا ۱۵ تومانی برای صرافی‌های منتخب به همراه داشت. به‌عنوان مثال، به گفته یکی از فعالان بازار، روز چهارشنبه بازارساز با قیمت ۳هزار و ۹۹۵ تومان دلار را در اختیار این دسته از صرافی‌ها گذاشت و آنها این ارز را با قیمت ۴هزار و ۷ تومان به مصرف‌کننده عرضه کردند. در بازار برای خرید ارز دراین سطح قیمتی از صرافی‌ها صف شکل گرفت. صفی که جو هیجان را در روز کم‌نوسان دلار تا حدی بالا برده بود؛ متقاضیان خرید نیز از افراد معمولی تا نوسان‌گیران ارزی متغیر بودند. بیشتر مصرف‌کنندگان ارز به امید افزایش قیمت آینده در صف ایستاده بودند؛ دراین شرایط می‌توان انتظار داشت که ارز خریداری شده ازسوی این گروه به سرعت به بازار بازنگردد. به باور برخی کارشناسان، به‌نظر می‌رسد عرضه دلار با قیمت‌های بالاتر انگیزه افراد عادی برای خرید ارز را پایین‌تر می‌آورد. در کنار این، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند بازارساز در کنار عرضه ارز راهکارهای دیگری مانند تنظیم تقاضا و پر کردن خلأ اطلاع‌رسانی، دامنه نوسانات را کنترل کند.
مدیریت نوسان
به گفته فعالان، بازارساز در اولین گام برای مدیریت نوسانات قیمت یا باید میزان تقاضا را تنظیم کند یا در صورت حفظ وضع فعلی، عرضه خود را افزایش بیشتری دهد. در کنار عوامل واقعی، متغیرهای دیگری نیز در رشد قیمت دلار در روزهای اخیر موثر بوده‌اند که ارتباط اندکی با واقعیت بازار داشتند. البته مقصود آن نیست که افزایش قیمت دلار تنها به این عوامل نسبت داده شود، ولی می‌توان گفت در مقاطعی رشد نوسان با عواملی غیر از روند بنیادی حمایت شده است.
یکی از موضوعاتی که در افزایش نوسان روزهای اخیر نقش داشت، خلأ اطلاع‌رسانی صحیح به بازار از مجرای رسمی بود. در واقع در شرایطی که بازار نوسانی می‌شود، بازارساز می‌تواند از طریق پیام‌های شفاف یا مصاحبه‌ها جریان‌سازی کند و مانع از تاثیرگذاری عوامل هیجانی در بازار شود. با این حال، به‌نظر می‌رسد، دیپلماسی ارتباطی کافی و از مجراهای مختلف با بازار وجود ندارد. در این شرایط، برخی سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی تحلیل‌های اشتباهی را مطرح می‌کنند که در دامن زدن به نوسانات نقش بازی می‌کند. به‌عنوان مثال، یکی از تحلیل‌های اشتباهی که در برخی رسانه‌ها برجسته می‌شود، تمایل دولت به افزایش قیمت دلار است. نظریه‌ای که هیچ گاه با معیارها و استانداردهای فعلی نمی‌توان به اثبات آن پرداخت و در حد یک گمانه‌زنی باقی می‌ماند. نبود شناخت درست و قدرت تحلیل در کنار برخوردهای سیاسی و غیرحرفه‌ای با مسائل بازار ارز موجب می‌شود که فضای اطلاع‌رسانی به جای اینکه واقعیت‌ها را پوشش دهد، بازار را دچار هیجان و تشویش کند.
در این شرایط، اطلاعات داخلی پایه‌ای می‌شود که برخی شبکه‌های ماهواره‌ای در سطح دیگری خواسته یا ناخواسته بازار را تهییج کنند. روز گذشته، برخی مردم عادی که در صف خرید ارز ایستاده بودند، عنوان می‌کردند که در برخی از شبکه‌های ماهواره‌ای صحبت‌هایی از این دست شنیده‌اند «صرافی‌ها قیمت دلار نمی‌زنند یا اقدام به فروش نمی‌کنند»؛ «قیمت دلار در یک ماه گذشته حدود ۱۰درصد رشد کرده است»؛ «دلار ۴ هزار تومان شد و به سمت مرز ۵ هزار تومانی حرکت می‌کند». این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که وقتی وارد جزئیات شویم و این اطلاعات را بررسی کنیم به نادرست بودن آنها پی می‌بریم. به‌عنوان مثال، روز گذشته برخی صرافی‌ها در برخی مقاطع اقدام به فروش دلار نمی‌کردند، ولی این اتفاق به‌دلیل آن نبود که این صرافی‌ها ارزی برای عرضه نداشتند؛ بلکه از آنجا که بازارساز اقدام به عرضه ارز با نرخ مداخله‌ای کرده بود، آنها شانسی برای رقابت با قیمت بازارساز نداشتند و منتظر بودند که سهمیه ارز دریافتی آنها نیز از بازارساز برسد. در این شرایط، اکثرا به متقاضیان توصیه می‌شد که به صرافی‌های منتخب برای خرید ارز مراجعه کنند و هر متقاضی می‌توانست با کارت ملی خود اقدام به تهیه ارز کند. در واقع، عدم‌فروش برخی صرافی‌ها به معنای کمبود ارز در بازار نبود، بلکه به‌دلیل عرضه ارز دیگر فروشندگان رسمی با قیمت پایین‌تر بود که از بازارساز دریافت کرده بودند.
در کنار این در شرایطی که برخی از افزایش ۱۰ درصدی دلار صحبت می‌کنند، قیمت این ارز در یک ماه گذشته تنها ۳ درصد رشد کرده است. در شرایطی که تقاضای زیادی با تحریک این نوع اخبار وارد بازار شده است، بازارساز می‌تواند با برقراری ارتباط رسانه‌ای با بازار و شفاف‌سازی اطلاعات بازیگران و مردم را در جهت‌گیری موقعیت مناسب یاری کند. رئیس‌کل بانک مرکزی برای کمک به درک بازار از دیدگاه بازارساز، روز گذشته در کانال تلگرامی خود پیامی منتشر کرد که در بخشی از آن عنوان شده بود که ثبات بازار ارز یکی از اصلی‌ترین اهداف بانک مرکزی است. در بخش دیگری به جذاب بودن نرخ سود بانکی در مقایسه با بازار پرریسک ارزی اشاره شد.
