دوئل موافقان و مخالفان برجام / برجام غروب می‌کند؟
خلاصه آخرین رویکردها نسبت به برجام
وزارت خارجه چین با تاکید بر اینکه ایران به تعهداتش در برجام پایبند بوده است اعلام کرد:همه ی طرف ها باید به توافق هسته ای پایبند بمانند. به گزارش رویترز، هوا چون اینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین روز چهارشنبه گفت:همان طور که آژانس بین المللی انژی اتمی بارها اعلام کرده ایران به تعهدات هسته ای خود پایبند بوده است. به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، وی در واکنش به اظهارات دروغین و نخ نمای بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی مبنی بر اینکه ایران برنامه ی هسته ای مخفی دارد گفت:آژانس تنها سازمان دارای صلاحیت برای نظارت بر برنامهی هسته ای ایران و برجام است که می تواند در مورد آن قضاوت کند. چون اینگ تصریح کرد:همه ی طرف ها باید به توافق پایبند بمانند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای در این باره اعلام کرد: آژانس هیچ نشانه معتبری دال بر فعالیت‌های مرتبط با توسعه یک چاشنی انفجاری هسته‌ای پس از سال ۲۰۰۹ در ایران پیدا نکرده است. با توجه به این گزارش مدیرکل آژانس، شورای حکام نیز اعلام کرد که بررسی این مساله به پایان رسیده است.
ولادیمر پوتین رییس جمهور روسیه در یک گفت‌وگوی تلفنی با نتانیاهو موضع روسیه در قبال برجام را مبنی بر اینکه این توافق دارای اهمیت زیادی برای ثبات و امنیت بین‌المللی است مورد تاکید قرار داد و گفت که توافق باید از سوی تمام امضاکنندگان اجرا شود.
سخنگوی دولت آلمان همچنین تاکید کرد که ادامه نظارت مستقل برای اطمینان از پایبندی ایران به توافق هسته‌ای ضرورت دارد.
باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا نیز در واکنش به اظهارات دروغین نتانیاهو که مدعی وجود برنامه هسته‌ای مخفی در ایران شد گفت: افشاگری‌های هسته‌ای نتانیاهو در مورد ایران دربردارنده مورد جدیدی نیست و پیش از این نیز همه از آن آگاه بودند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز در واکنش به این ادعاها در توییتر خود نوشت: ترامپ برای فسخ برجام متوسل به اتهامات کهنه‌ای شده که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشتر به آنها رسیدگی کرده است. وی افزود: چوپان دروغگو زمان این افشاگری ادعایی را برای چند روز قبل از ۱۲ می هماهنگ کرده بود.
مخالفان برجام چه کسانی هستند؟
بنیامین نتانیاهو
نخست‌وزیر اسرائیل، شامگاه روز دوشنبه (۱۰ اردیبهشت) در وزارت دفاع اسرائیل در برابر دوربین تلویزیون درباره برنامه اتمی ایران سخنرانی کرد. نتانیاهو گفت، ایران برنامه گسترده تحقیقاتی برای ساخت بمب اتمی در آینده را مخفیانه حفظ کرده است. او از وجود یک "آرشیو مخفیانه اتمی" در تهران خبر داد که دستگاه امنیتی اسرائیل به وجود آن پی برده است. نتانیاهو گفت: «ایران دروغ گفته است.» نخست‌وزیر اسرائیل تعدادی پوشه و سی‌دی به خبرنگاران حاضر در ساختمان وزارت دفاع نشان داد و ادعا کرد که دستگاه امنیتی اسرائیل در عملیاتی محرمانه به ۵۵ هزار صفحه و ۵۵ هزار فایل دیجیتال حاوی اطلاعات برنامه هسته‌ای ایران دست یافته است. نتانیاهو توافق هسته‌ای جامعه جهانی با ایران در ۲۰۱۵ را یک "توافق وحشتناک" خواند و گفت این توافق هرگز نمی‌بایست امضا می‌شد زیرا بنابر ادعای او "این توافق بر دروغ استوار است". نخست‌وزیر اسرائیل در ادامه سخنان خود در برابر رسانه‌ها گفت، ایران با موادی که پس از امضای توافق هسته‌ای (برجام) مخفی کرده است، می‌تواند پنج بمب اتمی، به قدرت بمبی که بر هیروشیما فرود آمد، بسازد. نتانیاهو اضافه کرد، ایران در بالاترین سطوح برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خود برنامه‌ریزی کرده است. او گفت، اطلاعاتش درباره برنامه هسته‌ای ایران از سوی ایالات متحده آمریکا تایید شده است.
مایک پمپئو
روز یکشنبه (۲۹ آوریل / ۹ اردیبهشت) مایک پمپئو چند ساعت پس از آغاز کار خود به عنوان وزیر امور خارجه ایالات متحده به عربستان سعودی و سپس به اسرائیل سفر کرد. محور گفت‌وگوهای پمپئو و سران دو کشور توافق هسته‌ای با ایران بود. وزیر خارجه آمریکا پس از ملاقات با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل ضمن تاکید بر اینکه برجام "یک معامله ناقص است" اظهار داشت، در صورت عدم اصلاح آن، کشورش از این توافق چندملیتی خارج خواهد شد. وزیر خارجه آمریکا همچنین از "بلندپروازی‌های ایران برای تسلط بر منطقه" ابراز نگرانی کرد و گفت، دولت ترامپ طرحی همه‌جانبه برای مقابله با تهدیدهای ایران دارد. پمپئو تاکید کرد که در مقابله با تهدیدهای ایران در منطقه، ایالات متحده در کنار اسرائیل است. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا همواره برجام را "توافق بدی" خوانده و مایل است که علاوه بر تغییر بخش‌هایی از این سند، محدودیت‌هایی در رابطه با برنامه موشکی جمهوری اسلامی را نیز در آن بگنجاند.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اسکای نیوز، «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا، در این کنفرانس خبری با بیان اینکه شکل کنونی توافق هسته‌ای با ایران تضمین‌های لازم را برای جلوگیری از دستیابی این کشور به سلاح‌هسته‌ای نمی‌دهد افزود: ما به کار با شرکای خود برای اصلاح برجام ادامه خواهیم داد و همان طور که رئیس‌جمهور ما گفته است، اگر نتوانیم توافق هسته‌ای با ایران را اصلاح کنیم، از آن خارج خواهیم شد.
دونالد ترامپ
به گزارش ایرنا، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا در بیانیه ای با تکرار ادعاهای نخ نمای خود علیه ایران، امضای هر قانونی از سوی کنگره برای حفظ برجام را منوط به شرطهایی کرد.
وی در این بیانیه تاکید کرد که هر قانونی در این زمینه باید دارای این 4 شرط باشد:
1- باید از ایران بخواهد اجازه بازرسی فوری از همه سایت های مورد درخواست بازرسان بین المللی را بدهد
2- تضمین کند که ایران هرگز حتی به تسلیحات هسته ای نزدیک نخواهد شد
3- مفاد آن تاریخ انقضا نداشته باشد و در صورت عدم پایبندی ایران به هر یک از مفاد این قانون، تحریم های هسته ای آمریکا به صورت خودکار بازگردند
4- باید صریحا موشک های دوربرد را غیرقابل تفکیک از تسلیحات هسته ای بداند و توسعه و آزمایش موشکی ایران را تحت تحریم های شدید قرار دهد
تعیین این شروط در حالی است که برجام توافقی صرفا هسته ای است و متن آن به اذعان همه دیگر طرف های این توافقنامه بین الملی یعنی چین، روسیه، انگلیس، فرانسه و آلمان و همچنین سران اتحادیه اروپا، برنامه موشکی را مساله ای جدا می داند. آژانس بین المللی انرژی هسته ای که تنها نهاد دارای صلاحیت برای اظهار نظر درباره پایبندی ایران به برجام است، همواره تاکید کرده که ایران هرگز این توافق را نقض نکرده است.
رئیس جمهوری آمریکا امشب ضمن تایید برجام، تعلیق تحریم های هسته ای علیه ایران را که هر 120 روز یکبار باید تمدید شود، امضا کرد. به گفته مقام های کاخ سفید، ترامپ گفته است این آخرین باری است که چنین کاری می کند و در صورتی که کنگره و متحدان اروپایی واشنگتن موفق به اصلاح برجام به صورت دلخواه او نباشند، از این توافق خارج می شود. همزمان با این اقدام ترامپ، وزارت خزانه داری آمریکا 14 فرد و نهاد را به بهانه نقض حقوق بشر و برنامه موشکی ایران به فهرست تحریم های ظالمانه خود افزود.
موافقان برجام چه کسانی هستند؟
انگلستان: «ترزا می»
در بیانیه دولت بریتانیا با بیان این ادعا که ما هرگز فکر نمی‌کردیم برنامه هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز است گفته شده که به همین دلیل است که بازرسان آژانس به عنوان بخشی از برجام پذیرفته شده‌اند و این توافق یکی از قوی‌ترین و وسیع‌ترین توافق‌های هسته‌ای بین‌المللی در تاریخ است. به گزارش ایلنا به نقل از راشا تودی، در پی انتشار ادعاهای نخست وزیر رژیم صهیونیستی علیه ایران، بسیاری از مقامات کشورهای عضو توافق هسته‌ای واکنش نشان دادند. سخنگوی دولت بریتانیا هم در همین راستا بیانیه‌ای صادر کرد. در بیانیه سخنگوی دولت بریتانیا گفته شده که ما هرگز نسبت به ایران و تمایلات هسته‌ای‌اش ساده لوح نبودیم اما چارچوب موجود راه حیاتی مهمی برای تایید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای است. دولت بریتانیا این بیانیه با بیان این ادعا که ما هرگز فکر نمی‌کردیم برنامه هسته‌ای ایران صرفا صلح آمیز است گفته شده به همین دلیل است که بازرسان آژانس به عنوان بخشی از برجام پذیرفته شده‌اند و این توافق یکی از قوی‌ترین و وسیع‌ترین توافق‌های هسته‌ای بین المللی در تاریخ است.
فرانسه: امانوئل مکرون
ماکرون: در برجام می‌مانیم
بخشی از این گفتگوی تلفنی نیز به بهبود و تقویت روابط تهران و فرانسه اختصاص یافته است. آقای روحانی با اشاره به این که ایران برای تحکیم روابط با فرانسه اهمیت ویژه‌ای قائل است، به امانوئل ماکرون گفت: «با توجه به ظرفیت‌های بسیار خوب برای همکاری دو کشور در مسایل سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و همچنین مسایل مرتبط با منطقه، مصمم هستیم روابط خود را با فرانسه در همه زمینه‌ها تقویت کنیم.» کاخ الیزه در مورد این گفتگو در بیانیه‌ای اعلام کرد ماکرون به همتای ایرانی خود گفته که در برجام می‌ماند. رئیس جمهور فرانسه در این گفتگو بار دیگر اعلام کرد: «اتحادیه اروپا و بویژه فرانسه کاملا از برجام دفاع کرده و ما صددرصد در برجام باقی می‌مانیم.» او پایبندی به برجام را باعث «تقویت اعتمادسازی» و «ثبات امنیت در منطقه» دانست و گفت: «موضع مشخص فرانسه و اروپایی‌ها باقی ماندن در چارچوب برجام است و از شما هم می‌خواهیم که در این توافق بمانید.» او تاکید کرد: «اتحادیه اروپا و فرانسه برجام را همانطور که هست قبول دارند.» رئیس جمهور فرانسه افزود: «فرانسه پیوسته خواهان خاورمیانه‌ای با ثبات است و معتقد است که برجام مدل مهمی برای حل مشکلات این منطقه است و باید حفظ شده و همه طرفها به آن پایبند بمانند و این نکته مهمی بود که در کنگره آمریکا نیز صریحا آن را اعلام کردم.»
آلمان: آنگلا مرکل
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در جریان دیدار با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا با دفاع مشروط از برجام گفت که این توافق با وجود مفید بودن، امکان نظارت بر برنامه موشکی و محدود کردن تحرکات منطقه‌ای ایران را ایجاد نکرده است. مرکل با میانه روی در این شرایط به احتمال زیاد قصد دارد حالت بهینه برای حفظ برجام در سطح بین المللی را ایجاد کند.
جان کری
