اعتراض به تصمیمات و آرای مراجع مالیاتی

رپرتاژ آگهی: که اطلاع از شرایط مقرره قانونی، جهت طرح شکایت در هر یک از مراجع صالح به رسیدگی حائز اهمیت اساسی است، که در ادامه به اختصار به هر یک اشاره می نمائیم. 

مراجع صالح به رسیدگی به اعتراضات نسبت به تصمیمات و آرای مراجع مالیاتی 

• رسیدگی اداره امور مالیاتی 

چنانچه مودی بنای بر اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی و یا اعتراض به مالیات بر ارزش افزوده را داشته باشد، موظف است ، براساس ماده ۲۳۸ قانون مالیات ‌های مستقیم، ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص ، مراتب اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی را کتبا در فرم‌های مخصوصی که در حال حاضر به صورت سیستمی هم دریافت می‌ شود ، به اداره امور مالیاتی به همراه دلایل و مستندات اعلام و درخواست رسیدگی مجدد را بنماید.  

• هیات‌های حل اختلاف بدوی مالیات 

در صورتی که به اعتراض معترض در اداره امور مالیاتی ترتیب اثر داده نشود ، نوبت به مراجعه به هیات حل اختلاف مالیاتی خواهد رسید. که بموجب ماده ۱۷۰ قانون مالیات مستقیم در این خصوص مقرر شده است. ((‌ مرجع رسیدگی به هر گونه اختلاف که در تشخیص مالیات‌های موضوع این قانون بین اداره امور مالیاتی و مودی ایجاد شود، هیات حل اختلاف مالیاتی می‌باشد، مگر در مواردی که به موجب مقررات سایر مواد این قانون، مرجع رسیدگی دیگری تعیین شده باشد. ))

• هیات‌های حل اختلاف مالیاتی در دو فرض اقدام به رسیدگی می‌ نمایند.

الف. چنانچه مودی مالیاتی ظرف مهلت ۳۰ روز نسبت به مالیات بر درآمد و در مالیات بر ارزش افزوده ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ کتبا به برگ تشخیص ( یا برگ مطالبه یا برگ استرداد ) اعتراض نماید.

ب.چنانچه برگ تشخیص مالیاتی ، براساس مقررات تبصره ۱ ماده ۲۰۳ و ماده ۲۰۸ قانون مالیات مستقیم، بصورت قانونی ابلاغ شده باشد ، اما مودی اقدامی جهت پرداخت مالیات و یا اعتراض نزد مامور امور مالیاتی ننموده باشد.

رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در هیات تجدیدنظر مالیاتی می‌باشد.

• هیات حل اختلاف تجدیدنظر مالیاتی

بموجب ماده ۲۴۷ قانون مالیات مستقیم ، هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر پیش‌بینی شده است که قانونا صلاحیت رسیدگی به اعتراضات نسبت به آرای صادره از هیات‌های حل اختلاف بدوی مالیاتی را ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای هیات بدوی را دارد.

نکته حائز اهمیت اینکه ، صلاحیت هیات حل اختلاف تجدیدنظر مالیاتی ، محدود به مواردی که مودیان در شکایت خود نزد هیات‌های بدوی مطرح کرده‌اند نبوده، بلکه مودیان می‌تواند نسبت به موارد جدیدی که سابقا در هیات بدوی مورد اعتراض قرار نگرفته نیز در هیات حل اختلاف تجدیدنظر مالیاتی نیز طرح شکایت کنند.

رای هیات تجدیدنظر مالیاتی قطعی و لازم الاجرا است. بر همین اساس سازمان امور مالیاتی می‌بایست مطابق رای صادره، اقدام به صدور برگ تشخیص قطعی و متعاقبا اجراییه نماید.

نکته مهم اینکه ، رای قطعی هیات بدوی مالیاتی و هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر در شورای عالی مالیاتی ، هیات موضوع ماده ۲۵۷ قانون مالیات مستقیم و دیوان عدالت اداری از حیث شکلی ( نقض قوانین و مقررات یا ادعای نقض رسیدگی ) قابل اعتراض می‌باشند.

• شورای عالی مالیاتی

شورای عالی مالیاتی بالاترین مرجع نظارتی درون سازمانی در سازمان امور مالیاتی است. که اقدام به رسیدگی به شکایت به صورت شکلی ( نه ماهوی )‌ از کلیه آرای قطعی هیات‌های حل اختلاف مالیاتی از حیث نقض قوانین و مقررات یا ادعای نقص در رسیدگی است.

منظور از رسیدگی شکلی ، اعلام نظر است، یعنی پس از تشخیص نقض قوانین یا نقص در رسیدگی توسط شعب هیات‌های حل اختلاف، پرونده مالیاتی مجددا جهت صدور حکم ( نهایی ) به هیات حل اختلاف مالیاتی هم عرض ارجاع داده خواهد شد ، تا با رعایت نظر اعلامی شورای عالی مالیاتی اقدام به صدور رای نماید.

نکته مهم اینکه ، بموجب تبصره ۴ ماده ۲۴۷ قانون مالیات مستقیم، مواردی که رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی با عدم اعتراض مودی یا مامور مالیاتی قطعی می‌شود، امکان طرح شکایت در شعب شورای عالی مالیاتی وجود ندارد.

 مضافا اینکه، بموجب ماده ۳۳ قانون مالیات مستقیم شعب شورای عالی مالیاتی صلاحیت رسیدگی به اعتراض به مالیات بر ارزش افزوده را ندارند.

براساس ماده ۲۵۱ قانون مالیات مستقیم ، مهلت اعتراض به رای هیات تجدیدنظر مالیاتی ، در شورای عالی مالیاتی ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ رای به مودی مالیاتی است.

• هیات موضوع ماده ۲۵۱ مکرر قانون مالیات مستقیم

چنانچه مالیات تشخیصی به مرحله قطعیت برسد، اما مودی مالیاتی مدعی غیرعادلانه بودن مالیات صادره باشد، امکان تقاضای تجدید رسیدگی با شرط پذیرش وزیر امور اقتصادی و دارایی وجود دارد و فرض قبول اولیه پرونده به هیات ماده 251 ارجاع می‌شود. که با پذیرش این هیات ؛ پرونده به هیات سه نفره ( هیات موضوع ماده ۲۵۷ قانون مالیات) ارجاع می‌گردد.

لازم به توضیح است ، که صلاحیت هیات موضوع ماده ۲۵۱ قانون مالیات مستقیم بشرح زیر است. 

1. رسیدگی به کلیه پرونده‌های مالیاتی قطعی اعم از مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم
2. صلاحیت رسیدگی در هر دو بعد شکلی و ماهوی نسبت به رای مورد اعتراض

برخلاف سایر مراجع دادرسی مالیاتی که دارای مهلت مشخصی جهت طرح اعتراض هستند ، ثبت درخواست رسیدگی از سوی مودی در هیات موضوع ماده ۲۵۱ قانون مالیات مستقیم ، فاقد محدودیت مهلت و تعداد دفعات است.

 البته اگر تقاضای رسیدگی منجر به صدور رای در هیات یاد شده گردیده باشد ، با توجه به قاعده اعتبار امر مختومه ، رای صادره قطعی و لازم الاجرا می‌ باشد و امکان رسیدگی مجدد به رای هیات ، صرفا با نقض رای در دیوان عدالت اداری از حیث مغایرت با قوانین و مقررات امکان پذیر می‌باشد.

• هیات موضوع ماده ۲۱۶ قانون مالیات مستقیم 

هیات ماده ۲۱۶ قانون مالیات مستقیم ، مرجع رسیدگی به اعتراضات و شکایات ناشی از اقدامات اجرایی مالیاتی است. که پس از صدور حکم و ناشی از اقدامات اجرائی است، می باشد. لذا اعتراضات مربوط به قبل از این مرحله قابل طرح در این هیات نمی باشد.

• دیوان عدالت اداری 

در حال حاضر با عنایت به تبصره 2 ماده 3 قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی 10/02/1402 به صورت یک مرحله‌ای است. که مستقیما و با ارجاع به یکی از شعبات تجدیدنظر رسیدگی و اعلام نظر می‌گردد.

رسیدگی به دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری جز در مواردی که نص صریح وجود دارد، به صورت شکلی است و دیوان عدالت اداری به موجب بند 2 ماده 16 قانون دیوان عدالت اداری، صرفا نسبت به بررسی صحت و سقم ادعای نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آن‌ها اقدام می ‌نماید و از ورود در ماهیت موضوع و صدور حکم ماهوی ممنوع است.

در مواردی که شعبه دیوان عدالت اداری، نقص تحقیقات و یا ایراد شکلی یا ماهوی موثری در رای صادره مشاهده نماید، با ذکر تمام جهات و دلایل قانونی، رای صادره را نقض و موضوع را جهت رسیدگی مجدد به آن مرجع اعلام می‌نماید.

مرجع مذکور مکلف است ، با رعایت مفاد رای شعبه دیوان، حداکثر ظرف مدت دو ماه نسبت به اتخاذ تصمیم یا صدور رای اقدام کند. در صورت شکایت مجدد شاکی ، پرونده به شعبه صادرکننده رای قطعی در دیوان ارجاع خواهد شد.

در این صورت ، اگر شعبه دیوان رای صادره را صحیح تشخیص دهد، آن را تایید می‌کند و در صورتی که رای صادره را برخلاف قوانین و مقررات بداند آن را نقض و با ورود در ماهیت نسبت به صدور حکم اقدام می‌نماید.

و در مواردی که موجبی دیگر برای رسیدگی در دیوان عدالت اداری وجود نداشته باشد یا موضوع مورد رسیدگی منتفی شده باشد یا از مصادیق تخلف نباشد ، شعبه دیوان مبادرت به نقض بلاارجاع می‌نماید.

رسیدگی در دیوان عدالت اداری غیرحضوری و بدون تشکیل جلسه رسیدگی است. در فرض پذیرش رای هیات حل اختلاف مالیاتی، شعبه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری نسبت به تایید رای اقدام می‌نماید. رای صادره قطعی و لازم الاجرا می‌باشد. ولی معترض می‌تواند حسب مورد، نسبت به اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری از طریق ماده 98 قانون دیوان عدالت اداری و یا اعمال ماده 79 دیوان عدالت اداری جهت نقض رای صادره اقدام نماید.

خدمات موسسه حقوقی آبان 

النهایه با توجه به فنی و تخصصی بودن دعاوی مالیاتی و نحوه طرح و دفاع در مراجع مختلف مالیاتی، به خصوص در دیوان عدالت اداری بهره مندی از دانش و تخصص وکلای متخصص دیوان عدالت اداری جهت ممانعت از تضییع حقوق مالی اشخاص حقیقی و حقوقی امری لازم و غیرقابل اجتناب است.

 بر همین اساس موسسه حقوقی آبان با گردهم آوری وکلای متخصص در این بخش ، که بعضا دارای سابقه فعالیت قضایی نیز می ‌باشند، آمادگی خود را جهت ارائه جامع ترین خدمات حقوقی اعلام می‌نماید.