خرید طلای آنلاین؛ صندوق طلا یا خرید از پلتفورم‌ها؟

بازار سرمایه چندین سال پیش اولین صندوق‌های مبتنی بر طلا را به بازار معرفی کردند که در چند سال گذشته عملکرد مثبتی داشته‌اند و همگام با بازار طلا و دلار صعودی بوده‌اند، اما این روزها که بحث پلفتورم‌های آنلاین خرید طلا داغ شده، تفاوت این دو ابزار و امنیت آن‌ها سوال برانگیز شده‌اند. خریداران واقعی طلا که مایل هستند با سرمایه‌های اندک وارد این بازار شوند، چه معیارهای انتخابی دارند و باید به چه شاخص‌هایی توجه کنند.  

صندوق‌های طلا یکی از ابزارهای مالی نوین در بازار سرمایه هستند که زیر نظر سازمان بورس فعالیت می‌کنند. این صندوق‌ها بخش عمده دارایی خود را به گواهی سپرده کالایی سکه و شمش طلا  اختصاص می‌دهند. ارزش این گواهی‌ها همسو با قیمت طلا در بازار آزاد نوسان دارد و سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای این صندوق‌ها، به‌طور غیرمستقیم در بازار طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند و از مزایایی مانند کارمزد پایین، معافیت مالیاتی‌ و عدم نیاز به نگه‌داری فیزیکی برخوردار می‌شوند.

کارمزد خرید و فروش این صندوق‌ها در مجموع 0.0024 درصد است که در مقایسه با روش‌های دیگر بسیار کمتر است.  در مقابل سامانه‌های خرید و فروش آنلاین طلا قرار دارند که سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس میزان سرمایه خود، معادل وزنی طلا دریافت کنند. برای مثال افراد می‌توانند معادل 500 سوت (واحد اندازه گیری طلا در کمتر از یک گرم) طلا خریداری کنند.

کارمزد خرید و فروش در این سامانه‌ها معمولا در مجموع ۱ درصد از ارزش معامله است. همچنین بعضی پلتفرم‌ها امکان تحویل فیزیکی طلا را نیز فراهم کرده‌اند. البته برای دریافت طلا به صورت فیزیکی باید هزینه و کارمزد آن را به صورت جداگانه پرداخت کنید.

درست است که این پلتفورم ها از نهادهای مختلفی دارای مجوز فعالیت هستند اما مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک دستورالعمل ثابت و یکسان برای تاسیس و شروع فعالیت ندارند. بنابر اظهارنظر صاحبان این پلتفرم‌ها، مقدار طلای خریداری‌شده توسط کاربران در بانک‌ها نگه‌داری می‌شود و در صورت درخواست مشتری به آن‌ها تحویل داده می‌شود.

اما این دو ابزار چه تفاوت‌هایی با هم دارند و چه شاخص‌هایی در انتخاب بین این دو ابزار کارآمد و مهم هستند؟ در صندوق‌های طلایی مانند مثقال، سرمایه‌گذاران به جای خرید مستقیم طلا، واحدهای این صندوق‌ها را خریداری می‌کنند. این صندوق‌ها منابع مالی سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری می‌کنند و بخش عمده‌ای از دارایی خود را به خرید گواهی سپرده سکه طلا و شمش طلا اختصاص می‌دهند.

گواهی سپرده سکه، اوراقی است که نشان‌دهنده مالکیت مقدار مشخصی از سکه‌های طلا در انبارهای مورد تایید بانک مرکزی است. در سامانه‌های خرید و فروش آنلاین طلا، سرمایه‌گذار مستقیما از یک سامانه مقدار مشخصی طلا را خریداری می‌کند و این امکان را دارد که به صورت فیزیکی آن را تحویل بگیرد و یا به صورت اعتباری معادل آن را در حساب کاربری خود داشته باشد.

علاوه بر این، در حالی که خرید فیزیکی طلا شامل هزینه‌هایی مانند اجرت ساخت و مالیات می‌شود، صندوق‌های طلا و سامانه‌های آنلاین کارمزد کمتری دارند. با این حال، هزینه کارمزد صندوق‌های طلا (0.0024 درصد) نسبت به سامانه‌های آنلاین (حدود ۱ درصد) به ‌مراتب کمتر است.

اما مهم ترین وجه تمایز این دو ابزار در نهادهای نظارتی آن هاست. صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا تحت نظارت سازمان بورس فعالیت دارند و گزارش‌های مالی شفاف منتشر می‌کنند. با توجه به این شفافیت، تاکنون هیچ مشکل جدی در این صندوق‌ها گزارش نشده است. در مقابل، سامانه‌های آنلاین مجوزهای متفاوتی مانند مجوز از اتحادیه طلا، جواهر نقره و سکه را دارند و مرجع مشخصی برای مجوزهای آن‌ها به صورت رسمی اعلام نشده و در بعضی موارد گزارش‌هایی درباره فروش بیش از موجودی طلا (خالی‌فروشی) منتشر شده که می‌تواند ریسک‌هایی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند.

نکته بعدی قابل توجه میزان بازدهی این دو ابزار است. با بررسی عملکرد بازار طلا در سال‌های اخیر، می‌توان مشاهده کرد که بازدهی سکه طلا در بلندمدت بیشتر از طلای ۱۸ عیار بوده است. همچنین، مقایسه عملکرد صندوق‌های طلا با طلای ۱۸ عیار نشان می‌دهد که صندوق‌های طلا بازدهی بالاتری نسبت به بازار طلا داشته‌اند. از طرفی باتوجه به این که مدیران صندوق در مدیریت دارایی و خرید و فروش سکه و یا شمش طلا تا حد مشخصی دستشان باز است، این قابلیت برای صندوق طلا فراهم است که بتواند نسبت به طلای 18 عیار بازدهی بیشتری کسب کند.

به این نکته هم باید اشاره کنیم که به طور معمول در بلندمدت بازدهی صندوق‌های طلا بیشتر از طلای آب شده یا همان طلای 18 عیار است. اما در کوتاه مدت یا در دورانی که حباب سکه کاهش پیدا کند، بازدهی طلای 18 عیار احتمالا بیشتر خواهد بود.

با همه این اوصاف، انتخاب روش مناسب برای سرمایه‌گذاری در طلا به میزان ریسک‌پذیری، هدف سرمایه‌گذاری و اولویت‌های افراد بستگی دارد. خرید و فروش آنلاین طلا امکان مالکیت مستقیم را فراهم می‌کند اما چالش‌هایی مانند کارمزد معاملات و مسائل مربوط به امکان دریافت فیزیکی طلا را دارد. در مقابل، صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا گزینه‌ای کم‌دردسرتر محسوب می‌شوند که علاوه بر نقدشوندگی مناسب، مدیریت حرفه‌ای و هزینه‌های کمتر را نیز به همراه دارند. برای افرادی که به دنبال یک روش مطمئن‌تر و بهینه‌تر برای سرمایه‌گذاری بلند در طلا هستند، صندوق طلا می‌تواند انتخابی هوشمندانه باشد.