دیپلماسی در خاورمیانه شتاب گرفت؛ آخرین روزنه برای احیای توافق هسته‌ای/معنای سکوت ترامپ درباره ایران و جنگ غزه چیست؟
به گزارش اقتصادنیوز، ساوت چاینا مورنینگ با انتشار یادداشتی مدعی شد، مقام‌های ارشد خاورمیانه، ایالات متحده و اروپا با هدف برقراری آتش بس در لبنان که محقق شد، نشست‌هایی را برای پایان دادن به جنگ در غزه و بستر سازی برای یافتن راهی جهت خروج از بحران مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران برگزار کردند.
تحلیلگران بر این باورند که همزمان با برقراری آتش بس در لبنان، اگر رایزنی‌ها در باب برنامه هسته‌ای ایران نتیجه بخش باشد، می‌تواند به یک "معامله بزرگ" بین دولت آینده دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا و مقام‌های رسمی ایران منجر شود.
همزمان کارشناسان انتظار دارند که رایزنی‌های جداگانه و در عین حال موازی میان تهران و اردوگاه ترامپ و قدرت‌های اروپایی ممکن است به واسطه متغیرهای مختلفی شکست بخورد.
جهان در آستانه معامله ای بزرگ؟
این نشریه در ادامه گزارش ادعایی‌اش آورد، به گفته آندریاس کریگ، دانشیار دانشگاه و فعال در مرکز مطالعات دفاعی در کالج لندن «ایرانی‌ها تلاش خواهند کرد تا از بازگشت کمپین فشار حداکثری خودداری کنند و در این مسیر از اهرم‌هایی که در اختیار دارند، استفاده می‌کنند.
کریگ در ادامه مدعی شد: به نظر می‌رسد ترامپ «علاقه‌مند» به توافق با ایران است، نه رویارویی، اما «بدیهی است که هرگونه توافق احتمالی باید طبق شرایط تعریف شده توسط ترامپ باشد»، شرایطی که او هنوز بدان اشاره‌ای نکرده است.
او در این باره به این نشریه گفت: سپس خواهیم دید که آیا ایران مایل است و می‌تواند آنچه را که ترامپ می‌خواهد ارائه دهد یا خیر.
در این میان مایک والتز، چهره منتخب ترامپ برای تصدی پست مشاور امنیت ملی کاخ سفید، مدعی شد که «همه پای میز مذاکره می‌آیند» زیرا پیروزی ترامپ در انتخابات «پیام روشنی به جهان ارسال کرد که هرج و مرج قابل تحمل نخواهد بود.»
والتز به سان سایر نامزدهای ترامپ برای کابینه که قرار است عهده‌دار امور خارجی و امنیتی باشند، یک شاهین ضدایرانی است که از مهار قدرت و نفوذ ایران در خاورمیانه حمایت می‌کند. او در پستی در پلتفرم رسانه اجتماعی ایکس، مدعی شد: ما وضعیت موجود را تحمل نخواهیم کرد.
با این حال، تحلیلگران مدعی‌اند که تهران به هیچ عنوان حاضر نیست در ازای توافق، حمایت از محور مقاومت را کنار بگذارد، حتی اگر استراتژی «وحدت میدان‌ها» و رویارویی‌اش در برابر اسرائیل زمینه را برای تغییر معادلات خاورمیانه فراهم کند.
در این میان از سرگیری مذاکرات بین ایران و گروه موسوم به تروئیکای اروپایی (E3) پس از دو سال وقفه در حالی صورت می گیرد که تنش‌ها میان طرفین افزایش یافته است.
ترامپ از رویکرد نیکسون پیروی می‌کند؟
به ادعای این نشریه، صدور قطعنامه چند هفته پیش آژانس علیه ایران به طور بالقوه زمینه را برای "بازگشت سریع" تحریم‌های تروئیکای اروپایی علیه ایران در اوایل سال آینده فراهم می‌کند، زیرا ذخایر فزاینده اورانیوم غنی شده ایران نشان دهنده نقض تعهدات این کشور است و موجب شده تا به ادعای ناظران، ایران در آستانه گریز هسته‌ای قرار بگیرد.
مدت زمان توافق 2015 یا برجام بین ایران، آمریکا، تروئیکای اروپایی، چین و روسیه که رسما به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک شناخته می‌شود، در اکتبر 2025 به پایان می‌رسد. علی الفونه، کارشناس مسائل ایران، در این باره مدعی شد، رایزنی‌های ایران و تروئیکای اروپایی بعید است نتیجه بخش باشد.
به ادعای این تحللیگر، به نظر می‌رسد برخلاف آنچه دیده می‌شود، رایزنی با سه کشور اروپایی عضو برجام برای ایران در اولویت قرار ندارد؛ سه کشوری که برخلاف آمریکا از برجام خارج نشدند اما نتوانستند زمینه را برای اجرایش هموار کنند. از همین رو تهران به دنبال توافق بزرگ‌تر با ترامپ است تا بدینگونه مانع از اجرای بازگشت کمپین فشار حداکثری شده و اینگونه از اقتصاد ایران در برابر موج تازه‌ای از تحریم‌های تازه حراست کنند.
از سوی دیگر، به باور ناظران بعید است رایزنی‌ها که هدفش پایان درگیری‌ها، خروج نیروهای اسرائیلی از غزه و تبادل اسراست، با موافقت بنامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل روبرو شود. نتانیاهو پس از اعلام پذیرش آتش‌بس با میانجیگری آمریکا و فرانسه با حزب‌الله، مدعی شد که «وظیفه کنار زدن حماس را کامل کند» و «اطمینان حاصل کند که غزه دیگر تهدیدی برای اسرائیل نیست».
نتانیاهو همچنین ادعا کرد که مصمم است هر کاری را که لازم است انجام دهد تا مانع از آن شود تا ایران در حوزه برنامه هسته‌ای‌اش پیشرفت‌های بیشتری را به دست آورد.
جینا ابرکرومبی وینستانلی، دستیار سابق وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاورمیانه، در این باره مدعی شد: با این حال، نتانیاهو پس از انتخاب ترامپ ممکن است میدان محدودتری برای مانور داشته باشد. او در اظهاراتی که توسط اندیشکده شورای آتلانتیک مستقر در واشنگتن منتشر شد، ادعا کرد که ترامپ علیرغم تعهد آهنین جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به اسرائیل، از تمایل نخست وزیر اسرائیل برای شرمسار کردن مکرر و آشکار رهبری آمریکا آگاه بود.
ابرکرومبی وینستانلی گفت: سوابق رئیس جمهور منتخب روشن می کند که بعید است او اشتباهی مشابه بایدن را مرتکب شود، بالاخص آن که نتانیاهو به خوبی می‌داند که برای ترامپ، حمایت از اسرائیل جدا از حمایت از نتانیاهو است و با این همه رویکرد ترامپ در ارتباط با تداوم درگیری‌ها در غزه مبهم است چرا که او هنوز در باب ادامه یا عدم ادامه کشتارها سخنی نگفته است.
ابرکرومبی-وینستانلی بین یک پیشرفت بالقوه در مذاکرات خاورمیانه و دیدار ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت ایالات متحده با مائو تسه تونگ، رهبر چین در چین در سال 1972، که منجر به برقراری روابط دیپلماتیک واشنگتن و پکن شد، نقاط مشابهی تعریف کرده و گفت، مانند ریچارد نیکسون که در میانه تنش ها از چین بازدید کرد، دلیلی وجود دارد که امیدوار باشیم او [ترامپ] از رویکرد مشابهی پیروی کند.
