نتانیاهو در باتلاق
به گزارش اقتصادنیوز، کابینه جدید راست افراطی اسرائیل در شرایطی که تنها یک ماه است که قدرت را از آن خود کرده، درگیر یکی از خشن ترین دور از درگیری ها و نوعی جنگی تمام عیار شده است.
تنش هایی بی سابقه در شرق بیت المقدس
روز پنجشنبه 9 فلسطینی در جریان خونین ترین حملات اسرائیل به کرانه باختری در نیم دهه گذشته کشته شدند، پس از این واقعه مردی فلسطینی و در عین حال مسلح جمعه شب هفت اسرائیلی را خارج از کنیسه در شرق بیت المقدس به گلوله بست؛ خونین ترین درگیری ها که به ادعای ناظران از سال 2008 در این منطقه بی سابقه بوده است. پس از آن شنبه رسانه ها به نقل از پلیس اسرائیل اعلام کردند که جوانی 13 ساله دو اسرائیلی را در شرق بیت المقدس هدف گلوله قرار داد.
به نوشته نیویورک تایمز، رخدادهای اخیر محدود به دوران ریاست کابینه بی بی نیست. با این همه تحلیلگران هراس دارند که سیاست ها و رهبران کابینه جدید اسرائیل- راست گراترین کابینه در تاریخ این رژیم- زمینه را برای افزایش تنش ها هموار کند. کابینه جدید ائتلافی از فعالان شهرک نشین، ملی گرایان تندرو و محافظه کاران افراطی تشکیل شده؛ کابینه ای که سکان اداره آن در اختیار بنیامین نتانیاهو قرار دارد و رهبرانش به دنبال آن هستند که کرانه باختری را نیز از آن خود کرده و قوانین حاکم بر ساختار ارتش اسرائیل را جهت تعامل و تثبیت کنترل بر شرق بیت المقدس تسهیل کنند.
میراث شوم
چنین خواسته هایی خشم فلسطینی ها را برانگیخته و شرایط را برای نیروهای میانه رو باقی مانده در کابینه اسرائیل جهت پایان دادن به تنش ها دشوارتر کرده است. نمرود نوویک، یکی از مقام های ارشد پیشین اسرائیل و تحلیلگر انجمن سیاست در این باره به نیویورک تایمز گفت که در کابینه پیشین، سیاست اسرائیل برای حراست از توهم ثبات تدوین شده بود، حالا این پوشش برداشته شده است. نتانیاهو نیز در مصاحبه های اخیر دائما استدلال های هشدار دهنده را رد کرده و تاکید دارد که حزب لیکود مسئولیت حراست از ثبات را عهده دار خواهد بود.
نتانیاهو شنبه شب در یکی از سخنرانی های تلویزیونی مدعی شد که اسرائیل به دنبال تشدید تنش نیست با این همه برای هرگونه سناریویی آماده است. این در حالی است که ناظران با استناد به وضعیت حاکم بر این باورند که کابینه «بی بی» مطمئنا نوعی پویایی ناپایدار را از کابینه های پیشین خود به میراث برده است.
ریشه یابی تنش ها
تنش های اخیر در شرق بیت المقدس با موجی از حمله های فلسطینی ها در بهار گذشته قیاس شده؛ زمانی که ریاست کابینه در اختیار یائیر لاپید بود. در همین راستا ناظران می گویند که حمله به کرانه باختری صرفا تداوم لشکر کشی ده ماهه اسرائیل به سرزمینی است که کابینه پیشین در واکنش به موج خشونت بهار گذشته زمینه را برای کشته شدن بیش از 170 فلسطینی هموار کرد؛ رقمی که رکورد زد.
سال گذشته نیز بیش از 30 اسرائیلی توسط فلسطینی ها هدف قرار گرفتند، تعداد این گونه حملات در قیاس با سال 2014 خیره کننده بود. با این همه چهره های رادیکال به واسطه شروط و وعده هایی پذیرفته شده اند؛ خواسته هایی که خشم فلسطینی ها را افزایش داده؛ فلسطینی ها ثابت کرده اند که با افزایش تنش ها جسورتر خواهند شد تا دلسردتر.
وعده های رادیکال
ایتامار بن گویر، وزیر امنیت اسرائیل پس از مبارزه های انتخاباتی برای اتخاذ تدابیر شدیدتر علیه فلسطینی ها که به ادعای او تهدید هستند و همچنین به دلیل بازی گرفتن ترس های تشدید شده توسط شورش های فلسطینی ها، رکورد تعداد کرسی ها را در انتخابات عمومی ماه نوامبر از آن خود کرد. حالا آنگونه که ناظران مدعی اند حمله روز جمله به شرق بیت المقدس درخواست حامیان بن گویر برای اجرای وعده هایش را افزایش داده است. فعلا این چهره رادیکال جزئیات سیاست های پیشنهادی اش را ارائه نکرده است با این همه پیشینه فعالیت هایش موجب افزایش نگرانی های فلسطینی ها شده است.
در دهه 1990، بن گویر از خدمت در ارتش اسرائیل منع شد چرا که مقام های امنیتی او را چهره ای افراطی قلمداد می کردند. بن گویر تا سال 2020 پرتره ای بزرگ را در خانه اش از یک مرد مسلح یهودی که در سال 1994، 29 فلسطینی را در مسجدی واقع در کرانه باختری کشت را به نمایش گذاشته بود. هانری مصری، تحلیلگر سیاسی مستقر در رام الله در این باره گفت که در اینجا شاهد یک تغییر اساسی هستیم، پیشتر بن گویر در حاشیه بود و حالا در میان وزرا. پس باید اذعان کرد که وارد مرحله تازه ای شده ایم.
چالش بی بی
کابینه جدید اسرائیل در حال حاضر بر مقوله راه حل دو کشوری- اصلاح مرتبط با توافق صلح که اسرائیل را کنار فلسطین تعریف می کند- تمرکز چندانی ندارد؛ تحقق این مقوله زمانی که ائتلاف «بی بی» اکثریت را از آن خود کرد چندان دور از ذهن نبود. بیانیه و اصلی که کابینه بر آن تاکید داشت حق انحصاری و مالکیت اسرائیلی ها بر کرانه باختری اشغالی بوده است.
یکی از توافق های ائتلافی که در باب آن وعده هایی داده شده، الحاق کرانه باختری است؛ نتانیاهو گفته بود که پس از اجرایی شدن آن زمینه برای آغاز ساخت شهرک های غیر مجاز در سرزمین های اشغالی کلید خواهد خورد. در شرایط کنونی، نتانیاهو برخی از وزرای تندرو و افراطی اش را از اعمال اراده شان در کرانه باختری منع کرده است.
در همین ماه، او خواست بزالل اسموتریچ، وزیر افراطی اش برای جلوگیری از بیرون راندن شهرک های غیر مجاز اسرائیلی توسط ارتش را نادیده گرفت با این همه مشخص نیست که او تا چه زمانی قادر است شرکای ائتلافی اش را منکر شده و نادیده بگیرد.
بی بی قول داده که به اسموتریچ قدرت لازم را برای بخش نظامی که بر ساخت و ساز و تخریب در بخش هایی از قلمروی تحت کنترل اسرائیل نظارت می کند، قرار دهد. ایالات متحده همچنین از طریق مداخله های دولتی و خصوصی تلاش دارد تا از تمایل های افراطی تر برخی از وزرا در کرانه باختری ممانعت کند.
پیام تسلیت یا ماموریتی سازنده؟
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه قرار است در روزهای پیش رو در جریان سفری برنامه ریزی شده از شرق بیت المقدس و رام الله در کرانه باختری بازدید کند با این همه تحلیلگران با اشاره به حساسیت های بالا حاکم بر این دو منطقه بالاخص برخی از وقایع روزها و هفته های گذشته، در باب دستاوردهای احتمالی وزیر امور خارجه ایالات متحده در این سفر تردیدهایی جدی دارند.
ارون دیود میلر، دیپلمات پیشین ایالات متحده و یکی از اعضای بنیاد کارنگی فعال برای صلح بین اللملل، گروه تحقیقاتی مستقر در واشنگتن در این باب به نیویورک تایمز گفت که این سفر بیش از همه به سان تماس تسلیت است تا یک ماموریت دیپلماتیک و سازنده. بالاخص در شرایط کنونی که خون از دو طرف بر زمین ریخته شده است.
چند صدایی فلسطینی ها؟
در این میان گروه ای ناظران مدعی اند که اختلاف های داخلی در جامعه فلسطین و رهبری اش نیز مانع از کاهش تنش ها خواهد شد. تشکیلات خودگردان؛ نهادی نیمه خودمختار که از دهه 1990 مدیریت اکثر شهرک ها و شهرهای فلسطینی در کرانه باختری را عهده دار است، در میان مردم عادی فلسطین محبوبیت چندانی ندارد چرا که باور عموم آن است که این تشکیلات با نیروهای امنیتی اسرائیل همکاری های نزدیکی دارند و با اشتراک گذاشتن برخی از اطلاعات، منافع فلسطینی ها را در موضع ضعف قرار می دهد. این تشکیلات همچنین در جریان حملات اسرائیلی ها به پادگان هایشان عقب نشینی کرده و گاها فلسطینی ها را که از جانب اسرائیل تهدید قلمداد می شوند را بازداشت و در اختیار ان رژیم قرار داده است.
به ادعای حامیان، هماهنگی، مکانیسم اعتمادسازی است که به ثبات روابط با اسرائیل کمک می کند و زمینه را برای تشکیل کشور فلسطین هموار. از دید مخالفان بالاخص گروه هایی چون حماس، چنین رویکردی خیانت به آرمان فلسطین است و رضایت و تسلیم در برابر خواست اسرائیلی ها؛ رویکردی که برای فلسطینی ها سود چندانی ندارد چه برسد برای حاکمیت این مردمان.
پس از حمله روز پنجشنبه، این احتمال بالا است که تماس ها میان سرویس های امنیتی اسرائیل و فلسطین قطع شود؛ رخدادی که به ادعای گروهی موانع را برای شهرک نشین های رادیکال از میان بر خواهد داشت و کارشان را تسهیل خواهد کرد. از منظر دیگر، گروهی می گویند که افزایش ناامیدی در میان جوان های فلسطینی نیز به تنش ها دامن زده است. بی دلیل نیست که تعداد حملات فلسطینی ها به اسرائیلی ها در سال گذشته افزایش یافته؛ سطح مقاومت فلسطین در برابر حمله های نظامی اسرائیل نیز به نوبه خود بیشتر شده است؛ طبیعتا در چنین شرایطی درگیری میان دو طرف در قلب سرزمین فلسطین افزایش یافته است.
بی بی بر روی شیبی لغزنده!
تحلیلگران و دیپلمات هایی که در باب تصمیم های تعلیق شده تشکیلات آگاه هستند بر این باورند که حداقل سطحی از همکاری با اسرائیل باید به شکلی مخفیانه و به سان سال های 2017 و 2020 ادامه یابد.
ابراهیم دلالشا، مدیر مرکز افق، گروه تحقیقاتی سیاسی فلسطینی در این باب گفت که در شرایط کنونی این احتمال وجود دارد تشکیلات سخت تر از گذشته موضعش را تغییر دهد بالاخص آن که تنش ها با کابینه اسرائیل که اعضای آن آشکارا خواهان فروپاشی تشکیلات هستند، بعید است به سرعت فروکش کرکندده، طبیعتا این نهاد در صورت عقب نشینی اعتبار و وجهه اش را از دست خواهد داد. به گفته این تحلیلگر، هیچ محدودیت برای این که کابینه اسرائیل تا کجا قرار است پیش رود وجود ندارد، پس باید گفت که همه چیز بر روی یک شیب لغزنده قرار دارد.
