اهداف ایران و ونزوئلا در کارائیب!

به گزارش اقتصادنیوز ، در هفته‌های اخیر حضور کشتی‌های ایرانی در در آب‌های آزاد خبرساز شده است. طی هفته گذشته پولیتیکو به نقل از سه فرد آگاه مدعی شد که دولت بایدن از دولت‌های ونزوئلا و کوبا خواسته است به دو کشتی نیروی دریایی ایران، که تصور می‌شود حامل سلاح برای انتقال به کاراکاس باشند، اجازه پهلو گرفتن ندهند. بر اساس این گزارش مقامات آمریکایی هشدار داده‌اند انتقال سلاح به ونزوئلا یا کوبا از طریق کشتی‌های ایرانی اقدامی تحریک‌آمیز در راستای نادیده گرفتن هشدارهای آمریکا خواهد بود. به همین بهانه جیمز استاورایدیز با انتشار یادداشتی در پایگاه اینترنتی خبرگزاری بلومبرگ با عنوان «تهدید جدید ایران برای ایالات متحده: حرکت کشتی جنگی به سمت ونزوئلا»، به بررسی ابعاد این ماجرا پرداخته و تلاش داشته به این پرسش پاسخ دهد که هدف ونزوئلا از دریافت این محموله چیست و پیامدهای آن برای ایالات متحده چه خواهد بود.

چالش حضور در آب‌های دریای کارائیب

طی هفته‌های گذشته، یک ناو بزرگ لجستکی نیروی دریایی ایران، با عنوان مکران، در اقیانوس اطلس مشاهده شده و گفته می‌شود به سمت دریای کارائیب در حرکت است. محموله خطرناک این کشتی جنگی مناقشه‌برانگیز شده است: هفت قایق تهاجمی تندروی مجهز به موشک که احتمالا رهسپار ونزوئلا هستند.

این قایق‌های تندرو از کلاس پیکاپ ایرانی هستند که به طور معمول در اختیار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند. طول تقریبی آن‌ها 60 فوت است که قابلیت حمل دو موشک ضدکشتی دارند که برد آن‌ها در حالت زمین به زمین نزدیک به 20 مایل است. علاوه بر این یک جفت اژدر 13 اینچی نیز در این قایق‌ها پیش‌بینی شده است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که یک ناوچه ایرانی مکران و محموله‌اش را مشایعت می‌کند.

این قایق‌ها برای نیروی دریایی ایالات متحده آشنا هستند. چرا که مکررا در خلیج فارس در فاصله نه چندان دور از کشتی‌های تجاری در حال گشت‌زنی هستند و گاه‌گداری کشتی‌های جنگی آمریکا را هم را به چالش می‌کشند. آ‌ن‌ها در محدوه‌هایی دریایی نظیر خلیج فارس نوعی تهدید برای آمریکا به شمار می‌روند.

چیزی که در این شرایط از اهمیت برخوردار است این است که این قایق‌ها می‌توانند با مکران جفت شوند، و بدین ترتیب مکران در مقام «کشتی مادر» 755  این قایق‌ها امکان پشتیبانی لجستیکی عمومی، سوخت‌رسانی، تامین مهمات و برقراری ارتباطات طولانی مدت برای آن‌ها را فراهم آورد. با تخلیه قایق‌های تندرو، مکران می‌تواند با یک عرشه پرواز بزرگ میزبان فرود هلی‌کوپترها باشد و بدین ترتیب با گسترش افق میدان نبرد، به طور چشم‌گیری می‌تواند بر دامنه عملیات جنگی قایق‌ها بیافزاید.

ونزوئلائی‌ها دنبال چه هستند؟

چه ماجرایی میان ایران و ونزوئلا -در فاصله تا این حد نزدیک به سواحل آمریکا- در جریان است؟ ونزوئلائی‌ها در استفاده از امکانات جنگی دریایی ایران، چه هدفی را دنبال می‌کنند؟

در طول این دو دهه روابط نزدیکی میان ونزوئلا و ایران به وجود آمده که از زمان رهبر فقید این کشور، هوگو چاوز، آغاز شده است. به همین ترتیب، نیروی دریایی دو کشور از آغاز این قرن شروع به همکاری کردند. وقتی چاوز در سال 2013 درگذشت و نیکولاس مادورو زمام امور را در دست گرفت، این دوستی تعمیق یافت. روابط سرد و خصمانه با ایالات متحده، تحریم‌های فلج‌کننده، اقتصادهای در حال نابودی و دولت‌هایی که روابطی پرتنش با کشورهای منطقه دارند، باعث شده که تهران و کاراکاس اشتراکات زیادی را میان یکدیگر بیابند.

کاربرد قایق‌های تندرو برای ونزوئلا

قایق‌های تندرو ایرانی چندین کاربرد بالقوه برای نیروی دریایی ونزوئلا دارد. بدیهی‌ترین آن‌ها ایجاد مزاحمت یرای کشتی‌های جنگی کلمبیا –از متحدین آمریکا در منطقه- است که اغلب در آب‌های جنوب دریای کارائیب در حال فعالیت هستند. دو کشور درگیر چند مناقشه اختلافات ارضی هستند. در عین حال کلمبیا سعی می‌کند کمک‌های غذایی ایالات متحده را به دست مخالفان مادورو برساند. فعالیت‌های کشتی‌های ماهی‌گیری، تجاری و حامل مواد مخدر هم میان دو کشور همواره تنش‌زاد بوده است.

مورد دیگر این کاربری مربوط به این مسئله است که ونزوئلایی‌ها از قایق‌های ایرانی برای محافظت و اسکورت کشتی‌های تجاری که به ناقض تحریم‌های ایالات متحده‌اند و یا حامل کالاها و مواد قاچاق هستند، استفاده کنند. به نظر می‌رسد پس از آن‌که آمریکا در ماه آگوست سال گذشته بیش از یک میلیون بشکه نفت نفت‌کش‌های ایرانی که به مقصد ونزوئلا در حرکت بودند را توقیف کرد، رژیم مادورو به این نتیجه رسید که برای محافظت از شناورهای ورودی و خروجی از بنادر خود به یک برنامه و طرح  قوی‌تری نیاز دارد.

در نهایت، ونزوئلایی‌هایی از این طریق از قدرت مانور بیش‌تری در آب‌های مجاور خود برخوردار می‌شوند، درست به مانند ایران در آب‌های خلیج فارس. دریای کارائیب پر از کشتی‌های تفریحی، محموله‌های تجاری و کشتی‌های غول‌پیکری است که به سمت کانال پاناما در حرکت هستند. ضمن آن‌که آن‌ها می‌توانند با کشتی‌های نیروی دریایی کوبا ارتباط برقرار کنند و یک محور ناراضیان را در سراسر شرق کارائیب تشکیل دهند.

امکان اقدامی مستقیم علیه یک رژیم متخاصم

هنوز مشخص نیست ‌که ملوانان ایرانی هدایت این قایق‌های تندرو را به عهده خواهند داشت کرد یا این‌که ونزوئلایی‌ها را برای این کار آموزش می‌دهند. در هر صورت، فرماندهی نیروی دریایی جنوب ایالات متحده در میامی از این بابت بسیار نگران است. این کشور در حال حاضر در این حدود دلمشغول اموری چون مبارزه با مواد مخدر، امدادرسانی به بلایای انسانی، دیپلماسی پزشکی با محوریت همه‌گیری وبروس کرونا و بیش از همه محافظت از کانال پاناما و پایگاه ایالات متحده در خلیج گوانتانامو در نزدیکی کوبا است.

انتقال تسلیحات و امکانات نظامی توسط هر یک از این کشورها به نوعی نقض تحریم‌های ایالات متحده است و این ممکن است مداخله آمریکا را موجه جلوه دهد. اگر در سال گذشته ایالات متحده تصمیم گرفت محموله‌های نفتی ایران را به بهانه ل نقض تحریم‌ها توقیف کند، ممکن است اکنون نیز مبادرت به اقدام مستقیمی در راستای جلوگیری از تحویل این امکانات نظامی کوچک اما مرگبار به یک رژیم متخاصم کند.