پوتین یا بایدن؛ کدامیک به اسرائیل نزدیکترند؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، سید هادی برهانی، استاد مطالعات اسرائیل در دانشکده مطالعات جهان - دانشگاه تهران در یادداشتی نوشت: همه چیز در این مبادله دوطرفه به نقش طرف سوم این معامله (روسیه و به ویژه شخص ولادیمیر پوتین رئیس جمهور این کشور) اشاره دارد. اسرائیلی آزادشده، که در روسیه بسر می برد، از مسکو به اسرائیل پرواز کرد. بنیامین نتانیاهو از نقش روسیه در این معامله تمجید نمود و از شخص پوتین تشکر کرد. البته بدون این علائم نیز نقش برجسته روسیه در این رویداد قابل تشخیص است. این معامله نمی توانست یک معامله سوری اسرائیلی باشد. سابقه موضوع بخوبی نشان می دهد دولت اسرائیل در قبال آزادی شهروندان اسیر خود حاضر است بهای بسیار گزافی بپردازد. نمونه های قبلی و اخیر مبادله اسرا با اسرائیل، نمونه حزب الله و حماس، راهنمای خوبی برای درک این موضوع است. در این موارد، اسرائیل در قبال تحویل یک جنازه یا آزاد کردن یک اسیر اسرائیلی، دهها جنازه تحویل می داد یا دهها زندانی لبنانی را آزاد می کرد. این امر حداقل شش بار در لبنان تجربه شده است. همچنین در قبال آزادی گیلعاد شالیت، اسیر اسرائیلی، اسرائیل ۱۰۲۷ اسیر فلسطینی را آزاد نمود. در حالیکه سوریه و امنیت آن هر روزه از سوی اسرائیل تهدید می شود و بمبها و موشکهای اسرائیلی شب و روز بر خاک سوریه فرود می آیند، سخت است بتوان باور کرد سوریه چنین برگه ارزشمندی را در قبال آزادی دو چوپان از دست داده است.

 نقش روسیه در این تحول هم از طریق کیفیت این مبادله و هم سابقه خدمات روسیه به اسرائیل (از طریق سوریه) نمایان است. در نمونه قبلی - تحویل جنازه زاخاری بومل سرباز اسرائیلی که در نبرد با نیروهای سوری کشته شده بود - نیز، روسیه هدیه ای گرانبها را در آستانه انتخابات سراسری اسرائیل و تنها چند روز مانده به روز رای گیری در اختیار نتانیاهو قرار داد. نتانیاهو در کوران تبلیغات انتخاباتی توانست جنازه این سرباز اسرائیلی را از مسکو به اسرائیل بیاورد و تصاویر او در کنار این تابوت پیام تبلیغاتی تاثیرگذاری را منتشر نمود. چند روز پس از این واقعه نتانیاهو و حزبش لیکود برنده انتخابات اسرائیل شدند.

 در هر دو نمونه مربوطه، در آستانه انتخابات سراسری اسرائیل پوتین رئیس جمهور روسیه هدایای تبلیغاتی و انتخاباتی ارزشمندی را برای نتانیاهو فراهم نموده و در هر دو نمونه منافع و مصلحت سوریه فدای معامله این دو سیاستمدار قدرت طلب شده است. نمونه قبلی قبلا در مقاله اینجانب – هدیه ویژه پوتین به نتانیاهو تحقیر سوریه بود – مورد بررسی قرار گرفته بود.

در همین ایام تحول دیگری در محور روابط اسرائیل و آمریکا توجه تحلیلگران را به خود جلب نمود: جوزف بایدن رئیس جمهور جدید آمریکا پس از نزدیک به یک ماه تاخیر با بنیامین نتانیاهو تماس گرفت. تاخیر یکماهه این تماس مقامات اسرائیلی را نگران و وادار به واکنش نموده بود. این تاخیر طولانی مدت که در تاریخ (چند دهه اخیر) کاخ سفید کاری بی سابقه به حساب می آید در حالی روی داد که روسای جمهور سابق آمریکا در همان روزهای اول استقرار خود در کاخ سفید با نخست وزیر اسرائیل تماس می گرفتند. تماس بایدن با نتانیاهو پس از تماسهای متعدد او با بسیاری از رهبران کشورهای دیگر اتفاق افتاد.

این تحول مهم از سوی تحلیلگران مربوظه مورد نقد و بررسی جدی قرار گرفت. برخی منابع یک علت مهم چنین تاخیری را برگزاری قریب الوقوع انتخابات در اسرائیل و بازداشتن نتانیاهو از بهره برداری انتخاباتی از این تماس عنوان نمودند.

دو نمونه بالا از تعامل با نتانیاهو در دوران تبلیغات انتخاباتی تصویر روشنگری از روابط پوتین و بایدن با اسرائیل امروز و مقایسه رویکرد متفاوت این دو به دست می دهد. در حالیکه پوتین خود را به عنوان حامی جدی نتانیاهو، سیاستمدار تندرو و ضدایرانی اسرائیل، معرفی نموده، بایدن آشکارا تلاش می کند از او فاصله بگیرد و امتیازی به نام او در انتخابات اسرائیل ثبت ننماید.

 تحول در روابط اسرائیل و قدرتهای بزرگ جهان، آمریکا و روسیه، به این یک مورد محدود نمی شود. واقعیت این است که در سالهای اخیر تحولات مهمی در روابط اسرائیل با این دو کشور پدیدار شده است. مسکو از یک کشور حامی فلسطین (در دوران اتحاد جماهیر شوروی)، که منتقد اسرائیل و اشغالگری اسرائیل بود، به کشوری تبدیل شده که از دوستان نزدیک تل آویو به حساب می آید. در سالهای اخیر ملاقاتها و جلسات نتانیاهو در کاخ کرملین چه بسا بسیار دلپذیرتر و موفق تر از اوقات او در کاخ سفید بوده است. در آن سو، تحول مهمی در آمریکا اتفاق افتاده و حمایت دو حزبی این کشور از اسرائیل به دلیل دورشدن حزب دموکرات از رژیم صهیونیستی بشدت زیر سوال رفته است. دلایل این تحول و ابعاد آن قبلا در مقاله اینجانب – قیام حزب دموکرات علیه اسرائیل – مورد بررسی قرار گرفته بود.

نویسنده پیش بینی می نماید تحولات چندساله آینده، که مقارن با حضور پوتین و بایدن در کاخ کرملین و کاخ سفید است، به نوعی ادامه وضعیت فعلی باشد. در سالهای آتی کاخ کرملین همچنان از نخست وزیر اسرائیل پذیرایی گرمی خواهد نمود و به حل مشکلات آن کمک خواهد کرد و در مقابل جلسات کاخ سفید تبدیل به چالشی اساسی برای اسرائیل خواهد شد.