از علت تا درمان واریس

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از بهداشت نیوز: واریس، شایعترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰-۱۰٪ جمعیت را مبتلا می‌کند. سیاهرگ‌های واریسی به صورت رگ‌های دراز، گشادشده و پرپیچ‌وخم و غالباً در سطوح درونی اندام تحتانی دیده می‌شوند. بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین سن ۴۹-۴۰ سالگی برآورد شده‌است. رگهای واریس بزرگ، کاملا ً برجسته و گاهی قابل لمس و متسع و طویل می باشند و گاهی قطر بالاتر از ۴ میلی متر پیدا می کنند.

بیماری واریس چیست؟

سیاهرگها باتوجه به نوع فعالیتی که دارند و جایگاهشان، اندازه های مختلفی دارند. بزرگترین سیاهرگها در مرکز بدن وجود دارند که خون را از رگهای کوچکتر جمع کرده و به قلب می رسانند. در سطح بدن، سیاهرگهای ریزی وجود دارند. این رگهای ریز، بهم پیوسته و به رگهای جمع آوری کننده بزرگتر ریخته و نهایتا ً خون را به قلب می رسانند. وقتی که جریان گردش خون به درستی انجام نشود، رگها بر اثر جمع شدن خون در آنها برجسته بیشتر می شوند که این امر بیشتر در پاها و رانها دیده می شوند که به آنها واریس گفته می شود.

واریس (اتساع عروق یا رگ‌های گشاد شده) از زیر پوست قابل مشاهده و همچنین قابل لمس هستند و بیشتر روی پاها دیده می‌شوند. از هر چهار نفر دست کم یک نفر به واریس مبتلا می‌شود. واریس در میان زنان شیوع بیشتری دارد و با افزایش سن احتمال ابتلا به این بیماری نیز فرونی می‌یابد. بیماری واریس علی‌رغم اثر منفی بر زیبایی پوست برای اکثر بیماران مشکلی ایجاد نمی‌کند.

علت واریس پا

عامل‌های متعدد مختلفی وجود دارد که در کنار یکدیگر احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهند. افزایش فشار درون رگ‌ها و ضعیف و باریک شدن دیواره رگ‌ها از جمله علت واریس پا محسوب می‌شود. چنین عواملی باعث می‌شود دریچه‌های رگ‌ها منبسط و جدا شود و عملکرد مناسبی نداشته باشد. پی‌آمد نقص عملکرد دریچه‌ها این است که خون نمی‌تواند به خوبی یا به آسانی رو به بالا حرکت کند و در عوض در رگ‌های سطحی دارای فشار نسبتاً پایین، جریان می‌یابد. برآیند نهایی این روند بزرگ و گشاد شدن رگ‌های سطحی و واریسی شدن آنها است.

درمان واریس

شکی نیست که شرایط و عامل‌های زیر احتمال ابتلا به علایم واریس را افزایش می‌دهد:

مونث بودن

بالا بودن سن (چون خاصیت ارتجاعی رگ‌ها با افزایش سن کاهش می‌یابد.)

بارداری (چون هورمون‌ها بر دیواره رگ‌ها اثر می‌گذارد و آنها را منعطف‌تر می‌سازد.)

ابتلا دیگر اعضا خانواده به واریس

اضافه وزن (وزن زیاد فشار روی رگ‌ها را افزایش می‌دهد.)

آسیب دیدگی رگ‌های پا یا لخته شدن خون در گذشته

ایستادن طولانی مدت در یک حالت ثابت، برای مثال تمام مدت روز سر پا کار کردن

اگر در دوران بارداری مبتلا به واریس پا شده‌اید، بهتر است بدانید که خوشبختانه واریس معمولاً ظرف ۳ تا ۱۲ ماه پس از زایمان بهتر می‌شود.

علائم واریس پا چیست؟

واریس علائم متعددی دارد، هر چند برخی بیماران با هیچ گونه علامتی روبرو نمی‌شوند. در هر حال علائم متداول واریس عبارت‌اند از:

درد یا سنگینی پا

خارش یا سوزش پوست روی رگ‌ها

بی‌قراری پا

متورم شدن پا و مچ پا، به ویژه پس از ایستادن طولانی مدت

گرفتگی عضله‌ها پا که معمولاً شب‌ هنگام رخ می‌دهد.

برآمده یا برجسته شدن رگ‌ها

تغییر رنگ و زخم شدن پوست

بزرگی رگ‌های گشاد شده همواره ارتباط مستقیم با شدت علائم ندارد.

علائم بسیاری از بیماران با بالا گذاشتن پا تسکین می‌یابد. علائم بانوان مبتلا به واریس هنگام عادت ماهانه یا در دوران بارداری تشدید می‌شود. علائم اشاره شده گاهی در مشکلات دیگری به جز واریس ریشه دارد. بنابراین در صورت مواجهه با علائم باید به پزشک مراجعه کرد.

درمان خانگی واریس

چنانچه واریس به بروز هیچ گونه ناراحتی دامن نزند، ممکن است بیمار تمایل به تحت درمان قرار گرفتن نداشته باشد. اکثر موارد واریس مشکلات مزمن و بلند مدت را در پی ندارد و خطری را برای گردش خون ایجاد نمی‌کند.

پزشک اقدام‌های خاصی را به بیمار آموزش می‌دهد تا وی بتواند با انجام آن‌ها علائم خود را تسکین دهد. کاهش وزن و انجام فعالیت‌های جسمی ملایم تا متوسط، مانند شنا یا پیاده‌روی، مفید است. به علاوه باید از ایستادن طولانی مدت خودداری کرد، چون این کار علائم را تشدید خواهد کرد. چنانچه بیمار هنگام خوابیدن پاها را بالا بگذارد، ناراحتی‌اش کاهش خواهد یافت.

علل ورم دست بعد از ورزش

همچنین در برخی موارد استفاده از جوراب‌های مخصوص واریس یا جوراب‌های فشاری را پیشنهاد می شود. البته این جوراب‌ها پس از عمل یا جراحی و همچنین در دوران بارداری نیز به کار برده می‌شوند. این جوراب‌ها واریس و ورم پا و درد آن را کاهش می‌دهد، بااین حال پزشکان هنوز اطمینان ندارند که آیا پوشیدن آن‌ها از تشدید واریس جلوگیری می‌کند یا این که رگ‌های واریسی بیشتری ایجاد می‌شود.

خطرات واریس

واریس به مرور زمان، البته به آهستگی و طی چند سال، تشدید می‌شود. عوارض واریس شامل موارد زیر می‌شود:

ترومبوفلبیت

رگ‌های سطحی به دلیل لخته شدن خون در رگ قرمز و دردناک می‌شود.

خونریزی

رگ‌های گشاد شده در صورت بریدگی یا وارد شدن ضربه به پا خونریزی می‌کند. خونریزی را می‌توان با فشار دادن محکم متوقف ساخت، البته در صورت تکرار خونریزی باید برای درمان به پزشک مراجعه کرد.

تغییر پوست

تغییرهای پوستی ناشی از فشار بالای رگ‌ها معمولاً در پایین پا و مچ پا دیده می‌شود. پوست قهوه‌ای یا بنفش رنگ می‌شود و بیمار با اگزمای واریسی مواجه می‌شود. این تغییرهای پوستی، به ویژه در صورت وارد شدن صدمه، به برآمده و زخم شدن پوست منجر می‌شود.

ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT)

ترومبوز گاهی پس از درمان واریس رخ می‌دهد. عضله ساق پا ورم می‌کند و دردناک می‌گردد. در صورت رویارویی با این مشکل باید بی‌درنگ به پزشک مراجعه کرد.

درمان واریس پا با زالو

زالودرمانی در درمان واریس موثر است اما مانند هر روش طبی دیگری، قواعد خاص خود را دارد. نکته اول اینکه درمان واریس با توجه به شدت و طول مدت ابتلا، متفاوت است. در واریس‌های خیلی خفیف، گاهی مصرف مداوم خاکشیر یا داروهای دافع سودا به تنهایی مفید است در حالی که در واریس‌های شدید و مزمن، علاوه بر مصرف داروها، از خون‌گیری نیز استفاده می‌شود. نکته مهم این است که حتما پیش از زالودرمانی باید اقدامات درمانی دیگری نیز انجام شود و پس از چند روز، با صلاحدید پزشک، از زالو استفاده شود. در طول این مدت نیز باید از داروهای ضد سودا استفاده شود.

استفاده از زالو بدون رعایت این تمهیدات، می‌تواند موجب ایجاد زخم‌هایی شود که به سختی التیام می‌یابد، اما با رعایت قواعد لازم، درمان بسیار موثری است. اما درباره عفونت؛ یک زالو را نباید برای ۲ نفر استفاده کرد و باید پس از یک بار مصرف، با روش‌های متداول آن را معدوم کرد. به این ترتیب، انتقال بیماری از فردی به فرد دیگر منتفی می‌شود. در مورد عفونت یا حساسیت موضع نیش زالو هم باز باید تذکر دهیم که اگر این کار بر اساس آنچه در کتب معتبر طب سنتی ایران بیان شده، انجام گیرد این عوارض بسیار کم خواهد بود. روش صید و نگهداری و استفاده درست از زالو به دقت در کتب حکما شرح داده شده است.