فرصت کوتاه برای احیای برجام/ تهران و و واشنگتن توافق می‌کنند؟+ فیلم
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، با بازگشت دوباره دونالد ترامپ به کاخ سفید، روابط پرچالش ایران و آمریکا بار دیگر در کانون توجهات سیاست خارجی قرار گرفته است. ترامپ که در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود سیاستی متفاوت را وعده داده، بر عدم دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای تأکید کرده و تغییر رژیم در ایران را رد کرده است.
اقتصادنیوز: همزمان با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، گمانه‌زنی‌هایی در باب رویکرد احتمالی‌اش مطرح شده است و گروهی با استناد به شخصیت معامله‌گر رئیس جمهوری آمریکا براین باورند که رایزنی اولویت اصلی ترامپ است. در مقابل گروهی دیگر براین باورند که دونالد ترامپ به گزینه فشار حداکثری متوسل می‌شود. با این همه به باور بخش عمده‌ای از ناظران توسل به دیپلماسی تنها شانس تهران و واشنگتن برای عبور از بحران حاکم است.
از سوی دیگر، دولت ایران نیز با سیگنال‌های مثبتی از آمادگی برای گفت‌وگو و تعامل سخن گفته است. اما آیا فرصت کافی برای آغاز مذاکرات مستقیم وجود دارد؟ ترامپ به اتخاذ تصمیمات عجولانه شهرت دارد. او در مراسم تحلیف و پس از آن در جمع کنگره و حامیان خود، فرمان‌های متعددی را با سرعت امضا کرد که نشان‌دهنده رویکرد شتابزده او در سیاست‌گذاری است.
بر همین اساس، احتمالاً ترامپ تلاش خواهد کرد در هفته‌های ابتدایی دولت دوم خود شرایط را برای مذاکره مستقیم با ایران فراهم کند. با این حال، ترکیب کابینه او، از جمله حضور مارکو روبیو به‌عنوان وزیر خارجه، نشان‌دهنده سخت‌گیری بیشتر در قبال ایران است. روبیو که به مواضع سرسختانه علیه جمهوری اسلامی و حمایت قاطع از اسرائیل مشهور است، احتمالاً مسیر مذاکرات را پیچیده‌تر خواهد کرد.
سیگنال‌های مثبت ایران برای مذاکره
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران و عباس عراقچی، وزیر خارجه، هر دو بر آمادگی تهران برای تعامل با غرب و گفت‌وگو درباره برنامه هسته‌ای تأکید دارند. تمایل ایران به مذاکره در چند ماه گذشته پررنگ‌تر شده است. این موضوع به‌ویژه در مصاحبه اخیر پزشکیان با شبکه NBC که در آن آمادگی ایران برای مذاکره مستقیم با آمریکا برجسته شد، به‌خوبی مشهود است.
با نزدیک شدن به موعد لغو برخی قطعنامه‌های شورای امنیت در اکتبر ۲۰۲۵، ترامپ احتمالاً کمتر از دو ماه برای ارزیابی و آغاز مذاکرات مستقیم فرصت خواهد داشت. این بازه زمانی کوتاه، فشارها را برای هر دو طرف افزایش داده است.
در این میان، ایلان ماسک اخیراً در توییتی مدعی شد که در آزادی یک خبرنگار ایتالیایی از ایران نقش داشته است. همچنین، گزارش‌هایی مبنی بر دیدار ماسک با امیرسعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل، منتشر شده که تهران این اخبار را رد کرده است. با وجود این تکذیب‌ها، حضور ماسک در این معادلات می‌تواند به‌عنوان یک بازیگر غیرمنتظره مطرح باشد و به پیچیدگی‌های دیپلماسی بیفزاید.
محورهای اصلی مذاکرات احتمالی
دولت ترامپ در صورت آغاز گفت‌وگو با ایران، سه محور اصلی را دنبال خواهد کرد:
۱. برنامه هسته‌ای
۲. سیاست منطقه‌ای تهران
۳. مسائل نظامی (اعم از موشکی)
برای موفقیت در این مسیر، ایران باید اهداف خود را به‌وضوح مشخص و اولویت‌بندی کند. یکی از گزینه‌ها می‌تواند تعیین روندی تدریجی برای لغو تحریم‌های اولیه، ثانویه و ایالتی باشد. این شفاف‌سازی می‌تواند از همان مراحل ابتدایی به کاهش تنش‌ها و اعتمادسازی کمک کند.
با این حال، شکاف‌های عمیق میان دو کشور، فشارهای داخلی و مخالفت‌های منطقه‌ای، به‌ویژه از سوی اسرائیل، موانع جدی در مسیر دستیابی به توافق خواهند بود. اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، ترامپ احتمالاً به سیاست فشار حداکثری بازخواهد گشت، اما این بار با شدت و تهاجمی بیشتر.
طبق نظر کارشناسان داخلی و خارجی، در این شرایط، ایران با اتخاذ رویکردی فعال و مبتکرانه می‌تواند وارد مذاکره مستقیم با آمریکا شود. این مذاکرات، اگرچه پیچیده و دشوار خواهد بود، اما می‌تواند زمینه‌ساز کاهش تحریم‌ها و بهبود شرایط میان تهران و واشنگتن شود و همچنین شرایط جدیدی در منطقه رقم بزند.
