سه برداشت از پول نفت 1400+ نمودار

به گزارش اقتصادنیوز؛ میزان فروش نفت در سال آینده که در لایحه ی پیشنهادی دولت به مجلس پیش بینی شده است ،جنجال زیادی را به پا کرده است.دراین گزارش به بررسی سه نگاه متفاوت به درآمد های نفتی در سال 1400 پرداخته شده است.نگاه اول کسانی که بسیار به اوضاع اقتصادی سال آینده خوش بین هستند و میزان فروش بالای نفت را متصور هستند .نگاه بعدی کسانی که معتدل تر به موضوع نگاه کرده و وضعیت سال بعد را تا حدودی بهتر از سال جاری میدانند.در آخر هم به نگاه کسانی پرداخته شده است که بین سال جاری و سال آتی  تفاوت چندانی را در قائل نیستند و معتقدد در سال آینده تغیراتی چندانی در شرایط کشور رخ نخواهد داد. 

منازعه درآمد نفتی

در طول سالیان گذشته همواره کارشناسان و اقتصاددانان در زمان تقدیم لایحه ی بودجه پیشنهادی دولت به مجلس انتقادات و پیشنهادات بیشماری را در باره این لایحه بیان کرده اند.امسال هم به مانند سال های گذشته و چه بسا اندکی هم بیشتر ، بازار حرف و حدیث ها درباره ی بودجه سال آینده بسیار داغ است.یکی از بخش های جنجال برانگیزترین شاید هم جنجال برانگیز ترین بخش بودجه 1400 درباره درآمد های نفتی در سال آینده است.دولت برای سال آینده صادرات 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت را در روز پیش بینی کرده است.به عقیده بسیاری از  نمایندگان مجلس که در صدر منتقدین بودجه 1400 حضور دارند،رقم پیش بینی شده دولت برای فروش نفت روزانه بسیار دور از دسترس و غیر قابل تحقق است.

البته بعد از نامه ی استیذان رهبری و پاسخ مثبت به دولت در خصوص برداشت از صندوق توسعه ملی در سال آینده،گمانه زنی ها بر این است که ظاهرا ارکان عالی با رقم بالغ بر 2 میلیون صادرات بشکه در روز پیشنهادی دولت موافقت کرده است.آنچه از لایحه بودجه ی پیشنهادی بر می آید چنین است که دولت سال آینده را سال رونق اقتصادی و برداشته شدن مشکلات فروش نفت  پیش بینی کرده است.همچنین رد پای انتخاب شدن نامزد دموکرات در آمریکا نیز در بودجه ی 1400 به چشم میخورد

از همین جهت درآمد های نفتی را در سال آینده درسه سناریو خوشبینانه ،واقع بینانه و بد بینانه بررسی کرده ایمبررسی شده که گرچه قبول دارد میزان صادرات نفت از سال جاری بیشتر است اما به سطح 2.3 میلیون هم نمی رسد و دست آخر دیدگاه طیف بدبین که در مجلس اکثریت دارد و طرفدار در نظرگرفتن صادرات روزانه یک میلیون بشکه است.هر سناریو نیز در دو جهت محاسبه شده ؛قیمت هر بشکه نفت 40 دلار ،قیمت هر بشکه نفت 50 دلار .لازم به ذکراست نرخ ارز بودجه(نرخ تسعیر)بر اساس خود لایحه ی بودجه ،11 هزار 500 تومان محاسبه شده است . چنانچه نرخ ارز در بودجه از سوی دولت تغییر کند ،اعداد محاسبه شده نیز دستخوش تغییر قرار میگیرد.

تصوری خوشبینانه از فروش نفت در سال آینده

فرض اول بر این است که عدد پیش بینی شده ی دولت برای فروش روزانه 2 میلیون و 300 هزار بشکه در سال آینده کاملا تحقق یابد در این صورت اگر قیمت هر بشکه نفت را در سال آینده ایده آل در نظر بگیریم،درآمد کل کشور از فروش نفت حدود 482 هزار میلیارد تومان خواهد بود.این میزان فروش روزانه به عقیده بسیاری دور از دسترس و بر خلاف واقعیت است.همچنین اگر رقم 40 دلاری هر بشکه نفت که توسط دولت پیش بینی شده است مبنا قرار گیرد،درآمد کل حدود 386 هزار میلیارد تومان خواهد بود.

سهم دولت در این سناریو: کل درآمد حاصل از فروش نفت سهم دولت نخواهد بود و طبق قانون قسمتی از آن سهم صندوق ملی توسعه و شرکت ملی نفت است.بر اساس همین سناریو سهم دولت از فروش نفت به نرخ هر بشکه 50 دلار،معادل 261 هزار میلیارد تومان خواهد بود.البته درآمد پیش بینی شده  خود دولت از فروش نفت در سال آینده بر مبنای نفت 40 دلاری است که در این صورت سهم دولت 213 هزار میلیارد تومان است.

نگاهی واقع بینانه تر به درآمد های نفتی

اگر بخواهیم نگاهی منطقی تر به درآمد های نفتی در سال آینده داشته باشیم ،احتمالا این رقم با پیش بینی دولت متفاوت خواهد بود .در این سناریو فروش روزانه یک میلیون و 600 هزار بشکه نفت در نظر گرفته شده است.چنانچه این عدد را با قیمت هر بشکه نفت 50 دلار محاسبه کنیم ،کل درآمد نفتی کشور در سال آینده حدود 335 هزار میلیارد تومان خواهد بود.در جهت دیگر اگر قیمت نفت در بودجه 1400 را در نظر داشته باشیم این رقم حدود 268 هزار میلیارد تومان خواهد بود.رقم صادرات روزانه نفت که در این سناریو ذکر شده است به عقیده ی برخی کارشناسان میزان معقول تری است چراکه عددی میان صادرات کنونی و پیش بینی دولت است.

سهم دولت در این سناریو:چنانچه دولت نتواند جامه ی عمل را بر عدد پیشنهادی فروش روزانه نفت خود در سال آینده بپوشاند،درآمد های نفتی اش کاهش یافته و با کسری بودجه مواجه خواهد شد.بر اساس این سناریو درآمد نفتی دولت با احتساب قیمت نفت 50 دلاری که تقریبا خوشبینانه است ،حدود 194 هزار میلیارد تومان خواهد بود .با احساب قیمت پیش بینی شده ی هر بشکه نفت در بودجه نیز درآمد دولت از بخش فروش نفت حدود 155 هزار میلیارد تومان است. در این سناریو درآمد های نفتی دولت نسبت به پیش بینی خود ،حدود 27 درصد کاهش خواهد داشت .

نگاهی تاریک به فروش نفت 

اگر اقتصاد را در سال آینده همچون شرایط کنونی متصور شویم رقم درآمد های نفتی 1400 بسیار متفاوت از آنچه خواهد بود که دولت در لایحه ی بودجه پیشبینی کرده است.چنانچه در سال آینده میزان فروش نفت را چیزی در حدود میزان صادرات کنونی که در حدود یک میلیون بشکه در روز است متصور شویم با احتساب قیمت 50 دلار برای هر بشکه ،کل درآمد نفتی کشور در 1400 حدود209 هزار میلیارد خواهد بود.چنانچه هر بشکه را 40 دلار در نظر بگیریم این رقم به 167 هزار میلیارد تومان تقلیل پیدا خواهد کرد.

سهم دولت در سناریو بدبینانه:با در نظر گرفتن صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت 50 دلاری ،سهم دولت از کل درآمد نفتی حدود 137 هزار میلیارد تومان خواهد بود .اگر هم قیمت نفت در سال آینده افزایش چشمگیری نداشته باشد و در همان محدوده ی 40 دلار باقی بماند ،درآمد نفتی دولت 109 هزار میلیارد تومان خواهد بود.البته به عقیده ی بسیاری اوضاع اقتصاد کشور در سال آینده تصویر بهتری را نسبت به امسال ارائه خواهد داد چرا که بسیاری گمان میکنند در سال آینده بنا به برخی مسائل اقتصاد سیاسی و بین المللی فشار های تحریمی بر روی کشور کاهش خواهد یافت و گلوگاه صادرات نفتی باز تر خواهد شد. همچنین با کم رنگ تر شدن بحران کرونا در سطح جهانی در سال آتی به احتمال  قوی تقاضا برای نفت افزایش میابد و ایران میتواند جایگاه از دست رفته خود را در بازار جهانی نفت باز پس گیرد.

به هر حال حتی اگر خوشبینانه ترین حالت ممکن هم برای فروش نفت در سال آینده رخ دهد ،شاید در کوتاه مدت باعث بهبود اوضاع شود اما در بلند مدت تغییری ایجاد نخواهد کرد.درآمد نفتی بایستی صرف فعالیت های بادوام و سرمایه گذاری های زیر بنایی شود ،و هر اندازه که پول نفت نقش پر رنگ تری را در بودجه ی مصارف داشته باشد به مانند افزایش پایه پولی عمل خواهد کرد و باعث ایجاد تورم در اقتصاد خواهد شد.