تفاوت ساخت و ساز روی گسل ها در تهران و کالیفرنیا
به گزارش اقتصادنیوز روزنامه اعتماد نوشت:البته شهردار تهران در مصاحبه 20 خرداد 1402 گفت که موضوع از مرز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استعلام شده تا با مجوز آنها اجازه ساخت این هتل داده شود. با این حال مساله تخریب ساختمان‌های روی گسل‌های فعال و ممنوعیت احداث ساختمان‌های جدید در این نواحی از مباحث همیشه مطرح در دهه‌های اخیر در کشور‌های لرزه‌خیز بوده است.
بیشتر آسیب‌های مهم جانی در این رخداد‌ها به ساختمان‌های چند تا چندین طبقه ساخته شده در سال‌های اخیر قبل از این زلزله‌ها وارد شده است. بعضی از این ساختمان‌ها مستقیما تحت اثر گسیختگی سطحی قرار گرفتند که شدت آسیب هم به دلیل لرزش زمین و هم گسیختگی زمین زیر بنا بوده است. نمونه‌های اخیر این پدیده در شهر‌های هاتای و گلباشی در ترکیه در جریان زلزله 6 فوریه 2023 قهرمان مرش از سوی نگارنده بازدید شد. ساختمان‌هایی که مستقیما تحت اثر گسل‌های سطحی قرار گرفته‌اند، نسبت به سازه‌های مشابه بلافاصله خارج از ناحیه تغییر شکل گسیختگی سطحی گسله، آسیب بیشتری متحمل شده‌اند.
ساختمان‌های بلند طراحی شده با عمر طولانی ممکن است در معرض یک یا چند خطر شدید قرار گیرند. احتمال آسیب و سهم هر یک از شرایط خطر نسبت به شدت آسیب حساس است. قانون تعیین حریم گسل‌های فعال در امریکا به نامن قانون آلکوئیت پریولو شناخته می‌شود. سناتور امریکایی
Alquist -Priolo که زمین‌شناس نیز بود در 22 دسامبر 1972 قانونی را کالیفرنیا به تصویب رساند تا خطر گسل‌های سطحی برای سازه‌ها ی‌مسکونی راکاهش دهد.
این قانون در شکل فعلی خود دارای سه ماده اصلی است: 1- به اداره زمین‌شناسی کالیفرنیا (که در آن زمان به عنوان بخش معادن و زمین‌شناسی کالیفرنیا شناخته می‌شد) ماموریت می‌دهد تا نقشه‌های دقیقی از آثار سطحی گسل‌های فعال شناخته شده تهیه کند. این نقشه‌ها شامل دقیق‌ترین مکان شناخته شده که در آن گسل‌ها سطح زمین را قطع می‌کنند و یک منطقه حائل (حریم) در اطراف اثر سطحی (شناخته شده) گسل‌های فعال است.
2- صاحبان املاک (یا نمایندگان آنها) را ملزم می‌کند که قبل از فروش ملک، به طور رسمی و قانونی افشا کنند که دارایی آنها در محدوده‌های تعیین شده در آن نقشه‌ها قرار دارد.
3- ساخت و ساز بناهای جدید را در این مناطق را ممنوع می‌کند، مگر اینکه یک بررسی جامع زمین شناختی نشان دهد که گسل خطری برای سازه پیشنهادی ایجاد نمی‌کند .
این اقدام یکی از چندین موردی بود که قوانین و شیوه‌های ساختمانی را برای بهبود ایمنی در برابر زلزله تغییر داد. این تغییرات به منظور کاهش خسارات ناشی از زلزله‌های آینده است.
این قانون ایالتی نتیجه مستقیم زلزله 1971 سان فرناندو (که «زلزله سیلمار» نیز نامیده می‌شود) بود که با گسیختگی‌های سطحی گسترده همراه بود. در این زلزله گسلش سطحی به خانه‌ها، ساختمان‌های تجاری و سایر سازه‌ها آسیب رساند. در ژانویه 1972، فرماندار رونالد ریگان، شورای زلزله فرمانداری را، به صورت واکنشی به زلزله سان فرناندو، تاسیس کرد که توصیه‌های آن منجر به این عمل شد. این قانون در 7 مارس 1973 لازم‌الاجرا شد. این قانون چند سال بعد اصلاح شد تا شامل تعهد افشا برای دارندگان مجوز املاک باشد.
ساختمان‌هایی که قبل از سال 1972 ساخته شده‌اند ممکن است همچنان روی گسل‌های فعال قرار داشته باشند و آن ساختمان‌ها می‌توانند در همان جایی که در ابتدا ساخته شده‌اند باقی بمانند، مگر اینکه به صورت اساسی بازسازی شوند به نحوی که بیش از 50درصد ساختمان تغییر کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، با آنها مانند ساخت و سازهای جدید رفتار می‌شود (بررسی زمین‌شناختی جدید باید انجام شود و قبل از صدور مجوز ساختمان تا حد امکان تدابیر کاهش ریسک زلزله عملی شود).
